Ν. Λυγερός
Αν θυμηθούμε μια πρόταση του Soljenitsyne, θα αντιληφθούμε το βάθος της αλλά και τις πολλαπλές εφαρμογές της. Έγραψε λοιπόν ότι η φαντασία και η εσωτερική δύναμη των κακοποιών του Shakespeare έφταναν μία δωδεκαριά πτώματα. Και προσθέτει, η εξήγηση είναι ότι τους έλειπε η ιδεολογία. Βέβαια όλοι κατανοούμε το ιστορικό πλαίσιο αυτής της αναφοράς, αφού βρίσκεται στο βιβλίο του το Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Μόνο που τώρα στο νέο πλαίσιο της τρομοκρατίας, βλέπουμε ότι εφαρμόζεται δίχως δυσκολία. Έτσι αντιλαμβανόμαστε και πού βρίσκεται ο κίνδυνος. Διότι μεμονωμένες δράσεις δύσκολα βρίσκονται σ’ ένα κοινό πεδίο δράσης. Και κατά συνέπεια οι αριθμοί θυμάτων είναι ελάχιστοι. Για να γίνουν τεράστιοι πρέπει να υπάρχει συντονισμός κι αν αυτός βασίζεται σ’ ένα μηδενισμό, τότε η καταστροφή μπορεί να μεγιστοποιηθεί. Με τα τωρινά δεδομένα, βλέπουμε στην Ανατολή, την έκφραση μιας θρησκευτικής ιδεολογίας, η οποία είναι και ριζοσπαστική και αιρετική και ακόμα πιο σημαντικό που θέλει να αποτελέσει ένα μονοπώλιο. Έτσι λόγω ιδεολογίας είναι ή μάλλον θέλει να είναι αναγκασμένη να αφανίσει όλες τις άλλες . Ουσιαστικά προετοιμάζει το έδαφος για να εκτελέσει ένα έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας κι αν τα καταφέρει ακόμα και μια γενοκτονία. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι τόσο σημαντική όχι μόνο η αντίδρασή μας, διότι αυτή υπάρχει πάντα, αλλά η αποτελεσματική μας αντίσταση που θα προστατεύσει τους αθώους ανθρώπους. Το αρχικό μήνυμα είναι ότι όσο αφήνουμε ένα σύστημα ελεύθερο να καταπατά τους ανθρώπους, τόσο εξαπλώνεται, γιατί η ιδεολογία του υποστηρίζει την υλοποίηση της φρίκης.