Ο επιβλαβής οργανισμός καραντίνας Xylella fastidiosa (Wells et al.) είναι ένα από τα πλέον επικίνδυνα βακτήρια για τα φυτά σε παγκόσμια κλίμακα, που προκαλεί τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις στη γεωργία. Προσβάλλει περισσότερα από 160 διαφορετικά είδη φυτών, όπως ελιές, αμπέλια, αμυγδαλιές, ροδακινιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, κερασιές , βυσσινιές, μουριές, εσπεριδοειδή, μηδική, καθώς και δασικά δένδρα, όπως βελανιδιά, φτελιά, σφεντάμι, και καλλωπιστικούς θάμνους, όπως η πικροδάφνη. Επιπλέον πολλά άγρια χόρτα (ζιζάνια) και θάμνοι μπορεί να φέρουν το βακτήριο ακόμη και χωρίς να δείχνουν συμπτώματα προσβολής.
Στην Ε.Ε. η παρουσία του έχει επιβεβαιωθεί από τον Οκτώβριο του 2013 στην Ιταλία (κυρίως σε ελαιώνες) όπου και παρουσιάζει τάσεις εξάπλωσης. Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα ευτυχώς δεν έχει εντοπιστεί.
Επειδή το μεσογειακό κλίμα είναι ιδανικό για την ανάπτυξη του βακτηρίου και δεν υπάρχει φαρμακευτικός τρόπος θεραπείας, η διασπορά και η εξάπλωση θα είναι σχετικά εύκολη σε περίπτωση εισαγωγής του με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, εάν αυτό διακινηθεί και χρησιμοποιηθεί στη Χώρα μας.
Το βακτήριο προσβάλει τα ξυλώδη αγγεία των φυτών και τα φράσει εμποδίζοντας έτσι τη μεταφορά νερού και θρεπτικών στοιχείων. Τα συμπτώματα (βλ. εικ.1-2) είναι ξηράνσεις των φύλλων και των βλαστών, οι οποίες μοιάζουν με “κάψιμο” και μπορεί να προκληθεί ξήρανση νεαρών βλαστών, βραχιόνων ή και ολόκληρου του δένδρου (αποπληξία). Τα συμπτώματα και η βαρύτητα της ασθένειας ποικίλουν ανάλογα με το είδος του φυτού ξενιστή, τη σοβαρότητα της μόλυνσης και τις κλιματικές συνθήκες.
Σημειώνεται ότι παρόμοια συμπτώματα μπορούν να προκαλέσουν και άλλες ασθένειες (π.χ. αδρομυκώσεις ελιάς, ίσκα αμπέλου κ.α. ), επομένως είναι αναγκαία η εργαστηριακή διερεύνηση προκειμένου να διαγνωσθεί με ασφάλεια η ασθένεια.
Κατόπιν αυτού παρακαλούνται οι διακινητές πολλαπλασιαστικού υλικού, οι φυτωριούχοι και οι καλλιεργητές της Περιφέρειας ΑΜΘ :
1. Να προμηθεύονται δενδρύλλια τα οποία φέρουν το απαραίτητο φυτοϋγειονομικό διαβατήριο, που σημαίνει ότι έχουν γίνει οι απαραίτητοι έλεγχοι και επιθεωρήσεις από τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Να αποφεύγεται σε κάθε περίπτωση η προμήθεια δενδρυλλίων άγνωστης προέλευσης και από μη νόμιμα κανάλια εμπορίας.
2. Να διατηρούν σε αρχείο όλα τα νόμιμα παραστατικά αγοράς (π.χ. τιμολόγια και φυτοϋγειονομικά διαβατήρια) στα οποία αναγράφονται λεπτομερή στοιχεία της ποικιλίας, της παρτίδας και του φυτωρίου από το οποίο προέρχεται το πολλαπλασιαστικό υλικό.
3. Να ελέγχουν συστηματικά τις καλλιέργειές τους και να ενημερώνουν άμεσα τις Διευθύνεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων όταν παρατηρούν στις καλλιέργειές τους ή σε γειτονικές καλλιέργειες ασυνήθιστα συμπτώματα, αυτά που αναφέρθηκαν.
Επισημαίνουμε ότι θα διενεργούνται συστηματικοί και αυστηροί έλεγχοι από τις Υπηρεσίες της Περιφέρειας σε όλα τα φυτώρια και στους εμπόρους-διακινητές πολλαπλασιαστικού υλικού για τη νόμιμη διακίνηση του.
Είναι προς το συμφέρον όλων μας η αποφυγή εισαγωγής και διάδοσης της συγκεκριμένης ασθένειας στην περιοχή μας, καθότι μπορεί να επιφέρει σημαντικές, μακροχρόνιες και μη αναστρέψιμες οικονομικές ζημίες, λόγω της μεγάλης καταστροφής του παραγωγικού δυναμικού που προκαλεί.
Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν στις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνεις:
– Ενημερωτικά Δελτία αναρτημένα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
-Ενημερωτικό Δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης
Γεώργιος Τσακίρης
