Υπάρχει σίγουρα ένα δεδομένο: H συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας κλείνει τα σύνορα και δεν τα ανοίγει. Οι περίπου 48.000 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι στη χώρα, άγνωστο μέχρι πότε, άγνωστο πού και άγνωστο υπό ποιες συνθήκες.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα 10 ημερών θα πρέπει να εξετάζονται οι αιτήσεις ασύλου, ενώ μέχρι σήμερα για μόνο μία αίτηση σε πρώτο βαθμό απαιτούνται… τρεις μήνεςΤα πρώτα «χειροκροτήματα» μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής διαδέχθηκαν επιφύλαξη και μούδιασμα… Η «μεγάλη διπλωματική νίκη», όπως χαρακτήρισε η κυβέρνηση τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, έχει «γκρίζα» σημεία, ασάφειες, έχει αρχίσει και… ψιθυρίζεται από πολιτικούς κύκλους ότι είναι δυσεφάρμοστη, γεννά πολλά ερωτήματα ως προς τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και κυρίως αμφισβητείται πλέον έντονα η σύμπλευσή της με τη συνθήκη της Γενεύης.
Ο διεθνής Τύπος, χαμένος και εκείνος στην… αποκωδικοποίηση, χαρακτηρίζει ως «απίθανη» την εφαρμογή της συμφωνίας, «τεχνικά πολύπλοκη» και «τραγικά ασαφή».
Επισημαίνουμε κάποια από τα «γκρίζα» σημεία:
Η συμφωνία προβλέπει ότι επιστρέφονται όλοι οι παράτυποι μετανάστες, εφόσον δεν υποβάλουν αίτημα για άσυλο. Η λογική εκδοχή όμως είναι ότι όλοι όσοι περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα θα επιθυμούν να παραμείνουν στη χώρα, ώστε κάποια στιγμή να φύγουν για την Ευρώπη.
Συνεπώς, αν συνεχιστούν οι αυξημένες ροές, ειδικά όσο οι καιρικές συνθήκες βελτιώνονται, οι χιλιάδες που θα περνούν στα ελληνικά νησιά μέσα σε μία εβδομάδα θα υποβάλουν αίτηση ασύλου και θα ξεκινά μια απίστευτα πολύπλοκη διαδικασία για καθέναν από αυτούς τους ανθρώπους, η οποία θα είναι χρονοβόρα. Την ίδια ώρα, καθημερινά νέες καραβιές θα φτάνουν από τα παράλια της Τουρκίας.
Δικαιούνται ή όχι οι Σύροι διεθνή προστασία; Από την ώρα που έρχεται ένας Σύρος στην Ελλάδα και υποβάλει αίτηση για άσυλο, θα μένει στην Ελλάδα. Αν γυρίσουν Σύροι πίσω στην Τουρκία, θα είναι όσοι δεν θα υποβάλουν αίτηση για άσυλο.
Πρόκειται για σενάριο «επιστημονικής φαντασίας», καθώς είναι αυτονόητο και σε αυτήν την περίπτωση ότι όλοι θα επιθυμούν να μείνουν στην Ελλάδα της Ε.Ε. και να μην πάρουν τον δρόμο της επιστροφής.
Συνεπώς, η πρόβλεψη της συμφωνίας για … «έναν προς έναν» αποδεικνύεται προσχηματική. Ελάχιστοι θα γυρίσουν πίσω και γι’ αυτό ο αριθμός που έχει προβλεφθεί στη συμφωνία είναι ιδιαίτερα μικρός, μόλις 72.000.
Από την 1η Ιανουαρίου 2016 μπήκαν στην Ελλάδα περίπου 150.000 άνθρωποι. Από αυτούς οι μισοί, περίπου 70.000, είναι πρόσφυγες και από αυτούς μόνο οι 18.000 Σύροι. Πόσοι θα επιλέξουν να επιστρέψουν στην Τουρκία; Αν όχι κανένας, σίγουρα ελάχιστοι.
Η επιχείρηση για το «άδειασμα» των νησιών ξεκίνησε ώστε το «κοντέρ» να μηδενιστεί και να αρχίσει να τρέχει από την αρχή. Όσοι μπήκαν από τα μεσάνυχτα της Κυριακής στην Ελλάδα, πρόσφυγες και μετανάστες, θα καταγράφονται.
Όσοι υποβάλλουν αίτηση για άσυλο θα εξετάζονται, όσοι όχι, θα επιστρέφουν πίσω. Κάθε κρίση θα είναι εξατομικευμένη και, σύμφωνα με όσα αποφασίστηκαν σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, το επιχειρησιακό σχέδιο θα τρέξει άμεσα και γρήγορα σε μια τιτάνια προσπάθεια.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα 10 ημερών θα πρέπει να εξετάζονται οι αιτήσεις ασύλου, ενώ μέχρι σήμερα για μόνο μία αίτηση σε πρώτο βαθμό απαιτούνται… τρεις μήνες και εξετάζονται ετησίως περίπου 20.000 αιτήσεις. Με δεδομένο ότι κάθε μήνα μπαίνουν στη χώρα περίπου 50.000 άτομα, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να τριπλασιαστούν οι δομές ασύλου και, κυρίως, να δημιουργηθούν δομές στα νησιά. Εφαρμογή επίσης χρονοβόρα, παρά το διοικητικό προσωπικό που θα στείλει η Ε.Ε. για να στηρίξει το σύστημα και το οποίο προηγουμένως θα πρέπει να εκπαιδευτεί.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Ε.Ε. φαίνεται να συνδράμει προς αποφυγή μιας μεγάλης αποτυχίας. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Κομισιόν, η Ελλάδα μπορεί να υπολογίζει σε άμεση βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύστερα από τη συμφωνία επανεισδοχής προσφύγων με την Τουρκία.
Για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου θα χρειαστούν 400 διερμηνείς και 400 υπάλληλοι από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, για τις ενστάσεις ενάντια στις σχεδιαζόμενες επαναπροωθήσεις στην Τουρκία θα πρέπει να τεθούν στη διάθεση των ελληνικών Αρχών επιπλέον 30 διερμηνείς και 30 δικαστές. Για τις επιχειρήσεις επαναπροώθησης σχεδιάζεται να αποσταλούν στην Ελλάδα 50 επιπλέον ειδικοί από τη Frontex και 1.500 αστυνομικοί. Πρόκειται για έναν συνολικό αριθμό προσωπικού γύρω στα 4.000 άτομα. Κάποιοι, ωστόσο, από αυτούς θα προέρχονται από την Ελλάδα.
