ΑΝΟΙΚΤΟ ΚΑΤΑΛΗΚΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ

 

ΑΒΔΗΡΑ :

ΓΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜ. ΛΑΖΑΡΙΔΗ ΚΑΙ ΔΗΜ. ΔΑΝΔΑΛΙΔΗ

 

 

καταληκτηριο 2016 2 Πραγματοποιήθηκε για δέκατη χρονιά το Ανοικτό Καταληκτήριο Μάθημα των τμημάτων Αρχαίων Ελληνικών για ενήλικες και Ιστορίας / Πολιτισμού Θράκης.  Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό του διδάσκοντα Θανάση Μουσόπουλου, εκ μέρους του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, ο οποίος ευχαρίστησε όλους και όλους που συνέδραμαν στην πραγματοποίηση των μαθημάτων και του Καταληκτήριου Μαθήματος που είναι αφιερωμένο στα Άβδηρα και στους Δημήτρη Λαζαρίδη και Δημήτρη Δανδαλίδη.  Ευχαρίστησε τον Αντώνη Βαρβατσούλια του Ιδρύματος και τα στελέχη του Δημοτικού Ραδιοφώνου, που ήταν χορηγός επικοινωνίας. Επίσης της Εφορεία Αρχαιοτήτων Ξάνθης και τα Μέσα ενημέρωσης της περιοχής, την ΕΡΑ Κομοτηνής και τις Εκτυπώσεις Δαλακάκη.

Ο κ. Μουσόπουλος διάβασε μήνυμα της πρώην Δημάρχου Αβδήρων κυρίας Εύας Τσακίρη που απουσίαζε στο εξωτερικό, που ανάμεσα στα άλλα έλεγε: «Τα Άβδηρα για μας είναι μεράκι, είναι μια παραπάνω τρέλα αγάπης. Πρέπει όλοι να καταλάβουν (όσοι τα προσπερνούν) ότι το μεγαλείο των Αβδήρων είναι οικουμενικό».

 καταληκτηριο 2016 3 Στη συνέχεια η αρχαιολόγος κυρία Μαρία Χρυσάφη απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους της προϊσταμένης, κας Κωνσταντίνας Καλλιντζή, και του προσωπικού της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης. Ανάμεσα στα άλλα σημείωσε: «Την ιστορία της πόλης του Δημόκριτου δεν θα τη γνωρίζαμε σήμερα τόσο καλά, εάν δεν έφτανε το 1950 στην περιοχή ο Δημήτρης Λαζαρίδης, έφορος αρχαιοτήτων της Καβάλας, οδηγημένος από το πάθος για την επιστήμη που υπηρετούσε (…)Στη «Γη του Στοχασμού» γεννήθηκε στα νεώτερα χρόνια ένα ακόμη φωτεινό πνεύμα. Στη δύσκολη περίοδο των αρχών του 20ου αι., ο γιος του παπά-Απόστολου, ο Δημήτρης Δανδαλίδης, καταφέρνει να αποφοιτήσει από το εξατάξιο Γυμνάσιο της Ξάνθης και αργότερα να σπουδάσει στη Ζαρίφειο Ακαδημία (…)Υπήρξε συνεργάτης στην έκδοση των Θρακικών Χρονικών. Το συγγραφικό του έργο κινείται στο πλαίσιο της λαογραφίας. Διασώζει το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα των Αβδήρων. Ένα ανέκδοτο έργο του Δημήτρη Δανδαλίδη περιμένει ακόμη τη δική μας ευαισθησία για να παραδοθεί στις επόμενες γενιές».

Ακολούθησε χαιρετισμός του κυρίου Σταύρου Κ. Σακελλαρίδη – χειρουργού  Ουρολόγου-Ανδρολόγου. Παρακαλέσαμε να μας πει «πώς βλέπει τα αρχαία ελληνικά». Διαβάσαμε το κείμενό του – λόγω απουσίας του –  που καταλήγει ως εξής: «Γιατί λίγοι είναι εκείνοι οι Έλληνες που με αγάπη και ζήλο στρέφονται και τρέφονται από τους αρχαίους φιλόσοφους και συγγραφείς; Έφταιξε το εκπαιδευτικό σύστημα, έφταιξαν και οι φιλόλογοι όπως και επιτήδειες νοοτροπίες, που υπέβαλλαν ότι τα Αρχαία είναι, τάχα, μια νεκρή (!) γλώσσα. Χωρίς τον πλούτο της Αρχαίας δεν μπορεί να στεριώσει και να αναπτυχθεί, αλλά θα μαραθεί η Νέα Ελληνική. Οι φιλόλογοι οφείλουν να ξαναγίνουν μπροστάρηδες για την επιστροφή των Αρχαίων στις σχολικές αίθουσες. Είναι υπέρτατη εθνική και γλωσσική ανάγκη».

 

Στη συνέχεια ο διδάσκων αναφέρθηκε στα μαθήματα του λήξαντος έτους. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015 – 16 το θέμα των μαθημάτων ήταν : Ο Φιλοσοφικός Λόγος από τους Προσωκρατικούς ως τη νεότερη ελληνική φιλοσοφική διανόηση. Στα μαθήματα οι σπουδαστές / σπουδάστριες χρησιμοποίησαν ως βοηθήματα τις εργασίες του διδάσκοντα: Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι – Ανθολόγιο – Διογένης ο Λαέρτιος – Σοφιστές – Σοφιστικό Κίνημα – Ανθολόγιο – Ξενοφών ο Αθηναίος, Απομνημονεύματα

Στο τμήμα Ιστορίας – Πολιτισμού Θράκης εξετάστηκε: Ιστορία νεότερης ευρωπαϊκής φιλοσοφίας – Η επιστήμη και η Διανόηση στην νεότερη και σύγχρονη Θράκη: τάσεις, χαρακτηριστικά και εκπρόσωποι. Χρησιμοποιήθηκαν ανάλογα βοηθήματα – φυλλάδια.

Ο κ. Μουσόπουλος σημείωσε τον κυρίαρχο διαχρονικά ρόλο των Αβδήρων στην περιοχή μας, αναφέρθηκε στο έργο του Στέφανου Ιωαννίδη και του περιοδικού «Θρακικά Χρονικά» για προβολή και αξιοποίηση των Αβδήρων, καθώς και στις προσωπικές εκδόσεις για τα Άβδηρα. Τέλος σημείωσε:   «Αποφασίσαμε να αφιερώσουμε το Καταληκτήριο Μάθημα στους Δημήτρη Λαζαρίδη και Δημήτρη Δανδαλίδη: προβάλλοντας την επιστήμη και τον άνθρωπο, που εκπροσωπούσαν και οι δύο» και αναφέρθηκε συνοπτικά στο έργο τους, στην προσφορά και στο ήθος τους.

Οι σπουδαστές και σπουδάστριες πήραν την σκυτάλη με τα θέματα που επεξεργάστηκαν, ενώ για κάποια θέματα έγινε απλή σύντομη ενημέρωση από τον διδάσκοντα.

  1. Η γέννηση της πόλης των Αβδήρων της Άννας Γκολδιεύσκυ. Αναφέρθηκε στην ίδρυση τον 7ο και 6ο π.Χ. αι. και στην πορεία της πόλης ως τη ρωμαϊκή εποχή. « Μετά το πέρας των Περσικών πολέμων όλες οι πόλεις που ήταν υποτελείς της αυτοκρατορίας αποκτούν την ελευθερία τους. Τα Άβδηρα γνωρίζουν την ελευθερία τους λίγο πριν από την μάχη της Ηιόνος, το 475 π.Χ., που γίνεται από τον Κίμωνα, τον γιό του Μιλτιάδη, του νικητή της μάχης του Μαραθώνα. Η πόλη για τα 700 επόμενα χρόνια γνωρίζει οικονομική άνθηση»
  2. Το Μεσαιωνικό Πολύστυλο του Χρήστου Μιχαλόπουλου. Αναφέρθηκε η βυζαντινή πορεία της πόλης και της γύρω περιοχής. «Τον 6ο μ.Χ. αιώνα, τα Άβδηρα μετονομάσθηκαν σε Πολύστυλο, εξαιτίας των πολλών στύλων – κιόνων που είχε, ενώ η νεότερη ονομασία Μπουλούστρα αποτελεί παραφθορά της μεσαιωνικής της ονομασίας. Ο οικισμός ιδρύθηκε στην θέση της ακρόπολης των αρχαίων Αβδήρων, ήταν οχυρωμένος, είχε λιμάνι και χρησίμευε για ελλιμενισμό, αλλά και για αγκυροβόλιο πλοίων. (…) Επικοινωνούσε δε με το εσωτερικό της χώρας με δύο οδούς∙ μία βορειοδυτικά προς την μεσόγεια Ξάνθεια και μία βορειοανατολικά προς το παραλίμνιο Περιθεώριο».
  3. Ιχνηλατώντας στις ρίζες μας, της Τριανδρίας Δροσίδου. Αναφέρθηκε στη λειτουργία και στο ρόλο του Μουσείου για να γνωρίσουμε την ταυτότητα και τις ρίζες μας. «Δεν ξέρουμε αν ήταν το τραγούδι των Μουσών μαζί με τη λύρα του Ορφέα των οποίων η δύναμη ήταν ανυπέρβλητη ή κανένα τέχνασμα του ζαβολιάρη Διόνυσου που οδήγησαν τους Κλαζομένιους από την Ιωνία με αρχηγό τον Τιμήσιο το 650 π.Χ. περίπου, να καταπλεύσουν στο υπέροχο φυσικό λιμάνι και να ιδρύσουν και στην πορεία να οχυρώσουν την πόλη Άβδηρα. Αυτό δυστυχώς δεν θα το μάθουμε.

Θα μάθουμε όμως πολλά άλλα μπαίνοντας στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αβδήρων· και αν είμαστε και ντόπιοι θα βρούμε πολλά στοιχεία να ταυτίσουμε τις τρεις θεματικές ενότητες της παρουσίασης των αντικειμένων: Δημόσιος Βίος – Ιδιωτικός Βίος – Ταφικά έθιμα».

  1. Αβδηρητισμός του Κωνσταντίνου Μπερετζίκη. Αναφέρθηκε στον όρο Αβδηριτικός και πώς δημιουργήθηκε. «Η ιδέα που κυριαρχούσε τότε για τους κατοίκους των Αβδήρων μπορεί να ήταν παροιμιώδης ίσως και περιπαικτική. Γι’ αυτό και κυκλοφορούσαν εις βάρος τους πολλά ανέκδοτα καθιστώντας τον αβδηριτισμό ως συνώνυμο της ματαιοδοξίας και της επιπολαιότητας. Ορισμένα εξ αυτών των ιστορικών αναλέκτων είναι γνωστά και στις μέρες μας (…) Όμως η κυριότερη αιτία που έκανε τους υπόλοιπους συνέλληνες να δημιουργήσουν ανέκδοτα για τους Αβδηρίτες ήταν ο φθόνος, ως  πάθος προαιώνιο και  ανεξήγητο που εκδηλώνεται  με διάφορους τρόπους, ειδικά μεταξύ των Ελλήνων».
  2. Η φιλοσοφική σκέψη του Λεύκιππου και του Δημόκριτου του Ανδρέα Ματζάκου. Αναφέρθηκε η θεωρία του Λεύκιππου για τα άτομα και η επεξεργασία της από μαθητή του Δημόκριτο. «Ο Δημόκριτος ασχολήθηκε με όλους τους κλάδους της επιστήμης και της φιλοσοφίας του καιρού του, δηλαδή κοσμολογία, κοσμογονική, αστρονομία, μαθηματικά, φυσική, βιολογία, ανθρωπογονία, λογική, αισθητική, ηθική κλπ. (…) Κατά τον Δημόκριτο, η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα, γιατί εξασφαλίζει στους ανθρώπους την ελευθερία, το αγαθό δηλαδή που δεν ανταλλάσσεται με κανένα άλλο, ούτε με τον πλούτο και, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ευτυχία. Η ελευθερία πηγάζει και επιβάλλεται από την ίδια την φύση των ανθρώπων».
  3. Πρωταγόρας και σοφιστική κίνηση του Ν. Σεργκενλίδη. Αναφέρθηκετο περιεχόμενο της σοφιστικής κίνησης και ιδιαίτερα οι θεωρίες του αβδηρίτη Πρωταγόρα. «Η σημασία των ιδεών του Πρωταγόρα, αλλά και της σοφιστικής κίνησης, υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη σχεδόν σε όλο το φάσμα του επιστημονικού κόσμου. Και αυτό διότι ασχολήθηκαν με όλα σχεδόν τα ζητήματα του ανθρώπινου πολιτισμού: την ηθική και την πολιτική, την γνώση και την μεταφυσική, την λειτουργία των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών, την προέλευση της θρησκείας, την ορθή χρήση της γλώσσας και των σημασιών της, την παιδεία και εκπαίδευση των νέων, καθώς και τη σχέση ανάμεσα στο φυσικό νόμο, το φυσικό δίκαιο και τον νόμο των ανθρώπων, το θετικό δίκαιο, γεγονός που τους κατατάσσει ως πρώιμους φιλοσόφους του δικαίου».

Η εκδήλωση έκλεισε με το σπουδαστή Αναστάσιο Δασκαλόπουλο που απέδωσε πέντε τραγούδια παραδοσιακής μουσικής με το ούτι του, ενώ τον συνόδευσαν τραγουδώντας οι Ιωάννης Νταβράζος και Κωνσταντίνος Μπερετζίκης και ο Μιχάλης Κασάπογλου  με τύμπανο.