Σε οριακό σημείο βρίσκεται η κατάσταση των θαλασσών μας με τα ποσοστά της υπεραλίευσης να σημειώνουν ανησυχητική άνοδο καθώς: το 31% των πληθυσμών ψαριών παγκοσμίως υπεραλιεύεται, το 58% βρίσκεται στα όρια της υπεραλίευσης, ενώ μόλις το 11% αλιεύεται με συντηρητικούς ρυθμούς. Την ίδια ώρα το 93% των αξιολογημένων αποθεμάτων στη Μεσόγειο απειλείται , ενώ τα αλιεύματα μειώθηκαν κατά 1/3 σε σχέση με το 2007 .
Αυτό προκύπτει από τη νέα έκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, η οποία συγκεντρώνει παγκόσμια αλιευτικά δεδομένα και δημοσιεύεται περιοδικά, ανά δυο χρόνια.
«Η μάχη κατά της υπεραλίευσης δεν είχε ακόμα μεγάλο αντίκτυπο στους ωκεανούς. Τα σημάδια ανάκαμψης των τελευταίων χρόνων εξαφανίστηκαν. Η υπεραλίευση απειλεί την ασφάλεια τροφίμων στις αναπτυσσόμενες και τις αναδυόμενες οικονομίες. Η παράνομη αλιεία κλέβει ετησίως από τις θάλασσές μας 26 εκατ. τόνους ψαριών και θαλασσινών, αξίας 23 εκατ. δολαρίων. Η υγεία των θαλασσών μας κινδυνεύει», δήλωσε ο Γιώργος Παξιμάδης, υπεύθυνος θαλάσσιων προγραμμάτων του WWF Ελλάς. «Για μια βιώσιμη και δίκαιη αλιευτική πολιτική απαιτείται αποφασιστική δράση», προσέθεσε.
Παρά την υπεραλίευση των διάφορων πληθυσμών τόνου τα τελευταία χρόνια, τα αλιεύματα τόνου παγκοσμίως έφτασαν το υψηλό ρεκόρ των 7,7 εκατομμυρίων τόνων. Αυτό σημαίνει ότι τα παγκόσμια αλιεύματα τόνου αυξήθηκαν κατά 15% σε μόλις τέσσερα χρόνια, παρά τις προσπάθειες διατήρησης του είδους. Για πρώτη φορά ο μπακαλιάρος polloc είναι το πλέον αλιευμένο ψάρι στον κόσμο, με 3,2 εκατ. τόνους αλιευμάτων, εκτοπίζοντας τον γαύρο του Περού. Ο πρώην γιγαντιαίος γαύρος ανήκει στο παρελθόν. Τα αποθέματά του μειώθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει τρομακτικές επιπτώσεις στον λαό του Περού, καθώς το συγκεκριμένο είδος αποτελεί βασική πηγή διατροφής. Επίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο ο γαύρος χρησιμοποιείται στην υδατοκαλλιέργεια, ως τροφή για ψάρια και ιχθυέλαιο, μετά από επεξεργασία.
Με αυτά τα δεδομένα, το WWF εκφράζει την ανησυχία του για τη διανομή των παγκόσμιων αλιευμάτων. «Παγκοσμίως όλο και περισσότεροι άνθρωποι εξαρτώνται από τα ψάρια για να τραφούν και ενώ ο ανθρώπινος πληθυσμός αυξάνεται τα ιχθυαποθέματα συρρικνώνονται. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες εξαρτώνται περισσότερο από τα ψάρια τόσο για την εξασφάλιση τροφής, όσο και εισοδήματος», δήλωσε ο Γιώργος Παξιμάδης. Από τις συνολικά 49 χώρες που εξαρτώνται σημαντικά από τα ψάρια, οι 46 είναι αναπτυσσόμενες σε τροπικές περιοχές. Αν τα ψάρια πάψουν να αποτελούν ουσιαστική πηγή πρωτεϊνών και θρεπτικών συστατικών, οι λαοί των χωρών αυτών απειλούνται από υποσιτισμό. Να σημειωθεί ότι τα ψάρια αποτελούν βασική πηγή ζωικής πρωτεΐνης για 3 δις. ανθρώπους.
«Τα σούπερ μάρκετ και τα ιχθυοπωλεία πωλούν ψάρια και θαλασσινά απ’ όλο τον κόσμο. Φέρουμε ευθύνη για τις θάλασσές μας και για τους ανθρώπους των οποίων το εισόδημα και η διατροφική ασφάλεια εξαρτάται από αυτές. Αγοράζοντας βιώσιμα ψαρικά ανταποκρινόμαστε στις υποχρεώσεις μας, προστατεύοντας τη φύση και τους συνανθρώπους μας που εξαρτώνται από τα ψάρια και την αλιεία. Βάσει των τελευταίων στοιχείων, η κατακεφαλήν κατανάλωση ψαρικών παγκοσμίως άγγιξε το ιστορικό υψηλό ρεκόρ των 20 κιλών ετησίως . Αυτό σημαίνει ότι η βιώσιμη επιλογή ψαρικών είναι πιο σημαντική από ποτέ», επισήμανε ο Γιώργος Παξιμάδης. Το 60% των ψαριών που αποτελούν προϊόν εμπορίας παγκοσμίως προέρχονται από τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες συνήθως εξάγουν τα ψάρια υψηλής ποιότητας και εισάγουν ψάρια χαμηλότερης αξίας.
Η νέα μελέτη του FAO δεν περιλαμβάνει μόνο στοιχεία για την παγκόσμια αλιεία, αλλά παρέχει σημαντικές πληροφορίες και για τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας. Σήμερα ένα στα δυο ψάρια που καταναλώνεται παγκοσμίως αποτελεί προϊόν υδατοκαλλιέργειας. Εδώ και δεκαετίες μάλιστα η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο κλάδο της παγκόσμιας βιομηχανίας τροφίμων. Εξάλλου, μόνο με την ταχεία ανάπτυξη τη υδατοκαλλιέργειας μπορεί να καλυφθεί σήμερα η αυξανόμενη ζήτηση για ψάρια.
FISH FORWARD για να έχουμε ψάρι για πάντα….
Το 2015 το WWF ξεκίνησε μια φιλόδοξη εκστρατεία με τίτλο «Fish Forward» με στόχο την ευαισθητοποίηση γύρω από το πρόβλημα της υπεραλίευσης και την κινητοποίηση των καταναλωτών, οι οποίοι αγοράζοντας βιώσιμα ψαρικά μπορούν να γίνουν μέρος της λύσης. Ακολουθώντας τις Ψαροσυμβουλές του WWF και χρησιμοποιώντας το Fish Guide, τον πρώτο οδηγό για την επιλογή βιώσιμων ψαρικών, διαθέσιμο σε υπολογιστή και κινητό, η υπεύθυνη κατανάλωση γίνεται πιο απλή από ποτέ.
