«Κομμένος» είναι ο δρόμος προς τη σύνταξη, αλλά ακόμα και προς τη στοιχειώδη ασφάλιση – ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για σχεδόν 300.000 ελεύθερους επαγγελματίες.
Ο ΟΑΕΕ, όντας στα όρια αδυναμίας απόδοσης των συντάξεων που χρωστά, προχωρά την ίδια στιγμή βάσει του νόμου Κατρούγκαλου και:
*Επιβάλλει ανώτατο «πλαφόν» 768 ευρώ στις προσωρινές συντάξεις όσων έχουν αιτηθεί σύνταξη μετά τις 13 Μαΐου 2016 (έναρξη ισχύος νέου Ασφαλιστικού) – ανεξάρτητα από τις εισφορές που έχει καταβάλλει κάθε ασφαλισμένος.
*Αποδίδει οριστικές συντάξεις ύστερα από 12 μήνες και μάλιστα μειωμένες λόγω των νέων χαμηλότερων ποσοστών αναπλήρωσης.
* Επιβάλλει μειώσεις στις μελλοντικές μειώσεις στις συντάξεις όσων χρωστούν έως 20.000 ευρώ.
Ποιοι θίγονται άμεσα
Οι 70.000 από τους 300.000 «εγκλωβισμένους» ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ είτε έχουν καταθέσει τα δικαιολογητικά τους και περιμένουν τη σύνταξή τους, είτε δεν μπορούν να τα καταθέσουν –αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας– λόγω της αδυναμίας τους να διακανονίσουν τις ληξιπρόθεσμα χρέη τους προς το ασφαλιστικό ταμείο τους.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών, άλλοι 230.000 οικονομικά ενεργοί επαγγελματίες δεν μπορούν να έχουν ούτε καν πρόσβαση στην ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψη, αδυνατώντας να καταβάλλουν τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές τους για τον ΟΑΕΕ και τον ΕΟΠΥΥ (μιας και οι δυο αυτές εισφορές καταβάλλονται υποχρεωτικά ταυτόχρονα) αλλά και παράλληλα να εξοφλήσουν τμηματικά τα χρέη τους προς το ταμείο τους.
Οι επαγγελματίες αυτοί είναι «υπαρκτοί» για τον ΟΑΕΕ, δηλαδή:
* Ασκούν οικονομική δραστηριότητα.
* Έχουν δείξει μια ορισμένη, έστω και αραιή, συνέπεια στην καταβολή εισφορών – σε διάκριση με εκείνους που είναι «εξαφανισμένοι» (δηλαδή έχουν οφειλές ακόμα και πριν από το 2009).
Τα «μέτωπα» σε βάρος των αυταπασχολούμενων
Ο «κλοιός » γύρω από τους επαγγελματίες, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από το νόμο Κατρούγκαλου, προκύπτει από τα παρακάτω τρία βασικά «μέτωπα»:
1. «Πλαφόν» 768 ευρώ στις προσωρινές συντάξεις ανεξαρτήτως του ύψους καταβληθεισών εισφορών
Οι προσωρινές κύριες συντάξεις όσων ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ «βγουν» στη σύνταξη από τη 13η Μαΐου 2016 και έπειτα θα ανέλθουν στο 50% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος που είχε ένας επαγγελματίας κατά το τελευταίο 12μηνο της απασχόλησής του.
Ως μέσο μηνιαίο εισόδημα νοείται αυτό το οποίο προκύπτει από το πηλίκο του συνόλου των τρεχουσών εισφορών κύριας ασφάλισης που καταβλήθηκαν ή έπρεπε να καταβληθούν κατά τους μήνες αυτούς, διαιρούμενου διά του 20% και διά του 12.
Ο νόμος προβλέπει, επίσης, πως η προσωρινή σύνταξη πρέπει να εκδοθεί το αργότερο ύστερα από 2 μήνες, μετά την κατάθεση των δικαιολογητικών. Η κατώτατη προσωρινή σύνταξη ανέρχεται στα 384 ευρώ και ανώτερη στα 768 ευρώ.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ διέκοψε την ασφάλιση στον φορέα τον Μάρτιο του 2013 και υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης τον Ιούλιο του 2016 με θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Για τον υπολογισμό της προσωρινής του σύνταξης (εύρεση μέσου μηνιαίου εισοδήματος) λαμβάνονται υπόψη οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν ή έπρεπε να καταβληθούν από τον Μάρτιο του 2012 έως και τον Φεβρουάριο του 2013.
Ο σχετικός κλάδος σύνταξης είναι 315,59 ευρώ. Επομένως η προσωρινή σύνταξη προκύπτει ως εξής: 315,59 ευρώ Χ 12 = 3.787,08 ευρώ.
Στη συνέχεια διαιρούνται τα 3.787,08 ευρώ με το 20% και έπειτα με 12 και προκύπτουν 1.577,95 ευρώ.
Τα 1.577, 95 ευρώ αποτελούν το μέσο μηνιαίο εισόδημα. Έπειτα πολλαπλασιάζονται τα 1.577,95 ευρώ με το 50% και προκύπτουν 788,97 ευρώ.
Επειδή όμως το ποσό αυτό υπερβαίνει το όριο των 768,00 ευρώ που είναι το ανώτερο όριο προσωρινής σύνταξης, χορηγείται προσωρινή σύνταξη 768,00 ευρώ.
2. Μειωμένες και «καθυστερημένες» οι οριστικές κύριες συντάξεις
Οι οριστικές κύριες συντάξεις (όσων καταθέσουν δικαιολογητικά από 13/5/2016 και έπειτα) θα είναι μέχρι και 55% χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες που θα προέκυπταν με βάση το ασφαλιστικό που ίσχυε προ τις 13/5/2016. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ο χρόνος που κατά μέσο όρο απαιτείται για την καταβολή της οριστικής σύνταξης ανέρχεται σε 12 μήνες.
* Αν η αίτηση για συνταξιοδότηση έχει κατατεθεί πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, η σύνταξη θα υπολογιστεί με βάση τον νέο τρόπο υπολογισμού, σε περίπτωση που η διακοπή επαγγελματικής δραστηριότητας του ίδιου ασφαλισμένου έγινε μετά την αίτηση συνταξιοδότησης και προπαντός μετά την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στις 05/05/2016 και η διακοπή της δραστηριότητάς του έχει γίνει μέχρι και τις 12/05/2016, ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξής του γίνεται βάσει του προϊσχύοντος καθεστώτος.
* Αντίθετα, αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ή αναπηρίας θα αντιμετωπίζονται με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, στην περίπτωση που η διακοπή της δραστηριότητας έγινε μετά τις 13/5/2016 αν και οι αιτήσεις κατατέθηκαν έως και τις 12/05/2016.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στις 5/5/2016 και η διακοπή της δραστηριότητάς του έχει γίνει στις 14/05/2016 ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξής του γίνεται βάσει του νέου καθεστώτος.
Εκκρεμούν 40.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης
Την ίδια στιγμή που οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΕ καταπιάνονται με την κατανόηση του νέου νόμου, εκκρεμούν κοντά 40.000 κύριες συντάξεις από τον ΟΑΕΕ εκ των οποίων μόλις 15.000 έχουν δοθεί ως «προσωρινές», σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δώσει στη δημοσιότητα στελέχη του ίδιου Ταμείου.
Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αν σκεφτείς κανείς πως το έλλειμμα του ΟΑΕΕ αναμένεται να ξεπεράσει τα 675 εκατ. ευρώ.
Αν καταβάλλονταν όλες οι εκκρεμείς συντάξεις θα ανέβαινε κατά 350 εκατ. ευρώ ο ετήσιος λογαριασμός για την καταβολή συντάξεων, ενώ μαζί με τα αναδρομικά τα ληξιπρόθεσμα χρέη του ΟΑΕΕ προς τους ασφαλισμένους φτάνει τα 700 εκατ. ευρώ.
Τα χρέη του ΟΑΕΕ προς τους συνταξιούχους χωρίς… σύνταξη ωχριούν μπροστά στα χρέη των ασφαλισμένων προς αυτόν. Σύμφωνα με την τελευταία 3μηνιαία έκθεση του Κέντρου Εξόφλησης Ανεξόφλητων Οφειλών (ΚΕΑΟ) είναι καταγεγραμμένοι 136.678 οφειλέτες του ΟΑΕΕ –με χρέη άνω των 5.000 ευρώ έκαστος– με συνολικά χρέη 4,1 δισ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή παραμένει ως μόνη δυνατότητα διακανονισμού των ληξιπροθέσμων οφειλών ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ η «πάγια ρύθμιση» με τις 12 ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
3. Μειώσεις λόγω συμψηφισμού χρεών – συντάξεων
Έως 55 ισόποσες μηνιαίες παρακρατήσεις θα υποστούν όσοι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ με χρέη έως 20.000 ευρώ θελήσουν να διακανονίσουν μ’ αυτόν τον τρόπο τις οφειλές τους προκειμένου να καταθέσουν τα δικαιολογητικά τους για σύνταξη.
Δεν μπορούν, όμως, να συμψηφιστούν συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές ασφαλισμένων προς τον ΟΑΕΕ άνω των 20.000 ευρώ με τη σύνταξη την οποία θα λάβουν (ανεξάρτητα με το χρόνο κατάθεσης των δικαιολογητικών για τη συνταξιοδότηση).
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπ. Εργασίας, γύρω στους 30.000 επαγγελματίες είναι «εγκλωβισμένοι» στο προ-συνταξιοδοτικό καθεστώς. Και αυτό γιατί αν και έχουν «θεμελιώσει» συνταξιοδοτικό δικαίωμα, δεν μπορούν να καταθέσουν τα δικαιολογητικά τους για σύνταξη, δεδομένου ότι το χρέος τους ξεπερνά τα 20.000 ευρώ.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ έχει οφειλή από ασφαλιστικές εισφορές ύψους 15.000 ευρώ και οφειλή από αναγνώριση χρόνου ασφάλισης ύψους 7.200 ευρώ (μηνιαία δόση 300 ευρώ). Έτσι το συνολικό χρέος ανέρχεται σε 22.200 ευρώ.
Προκειμένου να χορηγηθεί προσωρινή σύνταξη, ο ασφαλισμένος πρέπει να καταβάλει εντός διμήνου από τη λήψη της σχετικής ειδοποίησης από τον ΟΑΕΕ, το ποσό της οφειλής που υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ δηλαδή το ποσό των 2.200 ευρώ.
Από το ποσό της προσωρινής σύνταξης παρακρατείται μόνο η μηνιαία δόση για την αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης ύψους 300 ευρώ.
Μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης συνταξιοδότησης, παρακρατείται τόσο το υπολειπόμενο ποσό της μηνιαίας δόσης για την αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης (εφόσον δεν έχει γίνει εξόφληση της οφειλής), καθώς και η μηνιαία δόση για την εξόφληση της οφειλής από ασφαλιστικές εισφορές.
