Μεγάλες Δυνάμεις και Υψηλή Χρονοστρατηγική

Ν. Λυγερός

 

Όταν εξετάζουμε τις μεγάλες δυνάμεις στο πλαίσιο της υψηλής χρονοστρατηγικής, αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν αλλαγές μέσα στους αιώνες, αλλά σε ακόμα μεγαλύτερη διάρκεια βλέπουμε επεκτάσεις που λειτουργούν σε σχέση με τους πυρήνες, οι οποίοι είναι διαχρονικοί. Σ’ αυτή την κατηγορία μπορούμε να βάλουμε την Ευρώπη που έχει ενσωματωμένες μέσα της άλλες μεγάλες δυνάμεις της ιστορίας, την Κίνα ως αυτοκρατορία του κέντρου, τη Ρωσία ως κυριαρχία γης και πιο πρόσφατα τις ΗΠΑ ως κυριαρχία ωκεανών. Υπάρχει, βέβαια, και η Ινδία ως υποψήφια, αλλά η δράση δεν έχει ακόμα φτάσει στο ίδιο σημείο πολυπλοκότητας και εμβέλειας. Με αυτούς τους τέσσερις πυρήνες βλέπουμε πρώτα τη δράση της Τοποστρατηγικής σε υψηλό επίπεδο, που εξηγεί μάλιστα μερικά νοητικά σχήματα της γεωστρατηγικής σε επίπεδο σχέσεων. Στην συνέχεια, όμως, για τους δεσμούς, εμφανίζεται η βαρύτητα της Χρονοστρατηγικής. Αν θεωρήσουμε ότι οι ΗΠΑ είναι αρχικά τουλάχιστον μια επέκταση της Ευρώπης, βλέπουμε ότι η τελευταία έρχεται σ’ επαφή με την Άπω Ανατολή και ειδικά την Κίνα μέσω Αμερικής και Ρωσίας. Η Αμερική με τον θαλάσσιο χώρο και με τον χώρο ξηράς. Δύο ακμές, δύο είδη για τον ίδιο στόχο, τη διατήρηση ενός δεσμού πολιτισμών. Έτσι, η αντιπαράθεση των μέσων και ο ανταγωνισμός μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας παίρνουν άλλες διαστάσεις που δεν έχουν πια καμιά σχέση με τοπικές προσεγγίσεις. Αυτό σημαίνει, σ’ αυτό το πλαίσιο, ότι το κέντρο, δηλαδή η Κίνα και η άκρη, δηλαδή η Ευρώπη, έχουν πρακτική επαφή από τις πλευρές. Έχει ενδιαφέρον να δούμε, επίσης, ότι οι αντιπαραθέσεις σε ιδεολογικό επίπεδο έχουν μετατραπεί σε μια σχέση σεβασμού μεταξύ φιλελεύθερου και αυταρχικού μέσω της παρέμβασης του καπιταλισμού και του κομμουνισμού που έπαψαν να λειτουργούν συμβατικά. Αυτό προκαλεί μια νέα διακλάδωση που εξηγεί και την αναζήτηση νέων δρόμων μέσω ηπείρων και ωκεανών, διότι υπάρχουν και η Αφρική και η Ωκεανία.