Το Δασικό Σύμπλεγμα Γέρακα – Ξάνθης – Κιμμερίων ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο με εξαίρεση ορισμένες εκτάσεις, στο ΒΑ και στο ΝΔ τμήμα αυτού, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί ως ιδιόκτητες. Εκτείνεται από τα δυτικά του Νομού Ξάνθης με όριο τον ποταμό Νέστο, στο ύψος των Στενών του Νέστου (Τοξότες), ως τα ανατολικά όρια του Νομού με το Νομό Ροδόπης (Σούνιο) μεταξύ 41° 12΄ 44΄΄ ως 41° 05΄ 10΄΄ βόρειου γεωγραφικού πλάτους και 01° 03΄ 50΄΄ ως 01° 22΄ 35 ανατολικού γεωγραφικού μήκους από τον μεσημβρινό των Αθηνών. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Ξάνθης, Δήμο Σταυρούπολης, Δήμο Τοπείρου και Κοινότητα Σελέρου σύμφωνα με το σχέδιο «Καποδίστρια» που εφαρμόστηκε στον Ν. Ξάνθης. Δασοδιοικητικά υπάγεται στην μεγαλύτερη του έκταση στο Δασαρχείο Ξάνθης και ένα μικρότερο κομμάτι του στο Δασαρχείο Σταυρούπολης.
Η περιοχή που βρίσκεται το σύμπλεγμα παρουσιάζει έντονο εδαφικό ανάγλυφο, με πολλές λοφώδεις εξάρσεις και χαραδρώσεις, με όλα σχεδόν τα ρέματα να καταλήγουν στο χείμαρρο Κόσυνθο ο οποίος τροφοδοτεί τη λίμνη Βιστωνίδα. Ο προσανατολισμός του συμπλέγματος είναι διάφορος, γεγονός που οφείλεται στη διάταξη που έχουν οι διάφορες λοφοσειρές και στο έντονο ανάγλυφο, με επικρατέστερες τις νότιες, δυτικές εκθέσεις που έχουν κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο έως την πόλη της Ξάνθης. Το υψόμετρο κυμαίνεται από 60 έως 1402 μέτρα (μέσο υψόμετρο 600 μέτρα) και η κλίση του εδάφους κυμαίνεται μεταξύ 5% και 80%. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά παρουσιάζει το Δασικό Σύμπλεγμα με τα εντυπωσιακά Στενά του Νέστου, με τα απόκρημνα βράχια και τους περίφημους μαιανδρισμούς του ποταμού στη θέση Πλαγιά σε υψόμετρο 891 μέτρων, σε συνδυασμό με το περιαστικό δάσος που απλώνεται εντυπωσιακά από τα Ανατολικά έως τα Δυτικά της πόλης, καθώς επίσης και το παρθένο δάσος εκτάσεως 7000 στρ. περίπου στη θέση Μαυροπαίδι.
Η φυτική βλάστηση που απαντάται στο δάσος Γέρακα – Ξάνθης – Κιμμερίων είναι η διάπλαση των φυλλοβόλων πλατυφύλλων, χωρίς ευδιάκριτες κλιματικές ζώνες λόγω συνεπιδράσεων ανθρωπογενών ενεργειών, όπως της εκχέρσωσης, πυρκαγιάς, υπερβόσκησης, ληστρικές υλοτομίες, κ.λ.π. Έτσι διαμορφώθηκε ένα μωσαϊκό βλάστησης, με αναστροφές φυτικών ειδών ή εξαφανίσεις άλλων, συχνά διακοπτόμενο από γυμνές εκτάσεις ή εκτάσεις που καλύπτονται από θαμνώνες. Εκπεφρασμένη ζώνη βλάστησης άρχισε να διαμορφώνεται στα δάση της περιοχής Γέρακα, μετά την άρση όλων των ανθρωπογενών επιδράσεων και είναι αυτή της δρυός, η οποία εκτείνεται από τους πρόποδες της λοφοσειράς Αχλαδοβουνίου και φθάνει μέχρι τα όρια της πεύκης της Καλλιθέας. Μια άλλη ζώνη βλάστησης που φαίνεται ότι πάει να σταθεροποιηθεί ότι πάει να σταθεροποιηθεί, είναι αυτή του ορεινού όγκου του Τσαλ, που φθάνει μέχρι την περιοχή Σουνίου και είναι διαφόρων πλατυφύλλων (γαύρου, πουρναριού, σφενδάμου, κ.λ.π). Τα δασοπονικά είδη τα οποία εμφανίζονται μέσα σ’ αυτό το μωσαϊκό της βλάστησης είναι με σειρά επικράτησής τους, τα εξής: Η δρυς, η οποία κατέχει το μεγαλύτερο ή κατέχει το μεγαλύτερο ή κατείχε το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης, με κανονικές συστάδες αυτές της περιοχής Γέρακα. Η Οξιά, που καταλαμβάνει τις βόρειες εκθέσεις είτε σε μέγεθος μικροομάδες μέσα στη δρυ, είτε σε αμιγείς συστάδες στην περιοχή των Ασκύρων, με ξυλώδες κεφάλαιο υπολειπομένου του κανονικού και με μέτρια κατάσταση υγείας. Στην ίδια περιοχή η Οξιά δημιουργεί θαυμάσιες συστάδες στη θέση Μαυρόρεμα η οποίες με κατάλληλη διαχείριση θα μας δώσουν μια άριστη κατάσταση. Επισημάνουμε ότι οι συστάδες Οξιάς της περιοχής αυτής είναι άκοπες εδώ και 30-40 χρόνια με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένα διφυές δάσος το οποίο μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η φύση αναδημιουργείται όταν δεν υπάρχουν ανθρώπινες επεμβάσεις. Επίσης, τη βλάστηση χαρακτηρίζει η παρουσία του γαύρου, ο οποίος με την οστρυά και το πουρνάρι καταλαμβάνει συνεχόμενες εκτάσεις, όπως αυτές του Τσαλ, σε άριστη κατάσταση από άποψη δυνατότητας βοσκής χιλιάδων αιγοπροβάτων. Τέλος, σαν ιδιαίτερη ζώνη βλάστησης, αν και η έκταση που καταλαμβάνουν είναι μικρή, μπορούν να αποτελέσουν τα υπολείμματα των κωνοφόρων ειδών Ελάτης, Τάξους, δασικής Πεύκης, που διατηρούνται ακόμη στις βόρειες και ψηλές θέσεις του Αχλαδοβουνίου.
Το δάσος έχει παράλληλα μεγάλη αξία γιατί ασκεί προστατευτικές, κοινωφελείς επιδράσεις στην οικοτουριστική ανάπτυξη και βέβαια και στην παραγωγή ξύλου (σε μικρότερα βέβαια τμήματα του συμπλέγματος). Οι προστατευτικές επιδράσεις έχουν να κάνουν με την συγκράτηση του ορεινού έδαφος, την αποτροπή σχηματισμού χειμαρρικών φαινομένων και την ομαλή κίνηση των ρεόντων υδάτων, γι’ αυτό και όλα τα δασοπολιτικά μέτρα αποσκοπούν στην διατήρηση του δάσους, στην αύξηση του με αναδασώσεις και στην προστασία του από τον οργανικό και ανόργανο κόσμο. Οι αισθητικές-υγιεινές επιδράσεις του δάσους είναι ιδιαίτερα αξιόλογες γιατί παρουσιάζει φυσικές ομορφιές και λόγω της κοντινής απόστασης από την πόλη της Ξάνθης και της Σταυρούπολης είναι προσιτό στους κατοίκους της περιοχής μας. Επισκέπτες φτάνουν και από τα μεγάλα αστικά κέντρα για να θαυμάσουν τις ομορφιές της περιοχής ιδιαίτερα τα Στενά του Νέστου. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε τις πευκοσυστάδες του περιαστικού δάσους πάνω από την πόλη της Ξάνθης, που παίζει το ρόλο του φυσικού πνεύμονα της πόλεως, το οποίο κηρύχθηκε και ως προστατευτικό με συνολική έκταση 31.292,53 στρεμμάτων. Πέρα όμως από τα παραπάνω, ένα μεγάλο μέρος των δασών του υπόψη συμπλέγματος λειτουργεί σήμερα ως χώρος αναψυχής λόγω των πολλών οικολογικών – αισθητικών αξιών που διαθέτει.
