Μία από τις καθοριστικότερες αδυναμίες που παρουσιάζει το ανθρώπινο είδος στην εξελικτική πορεία του, είναι χωρίς αμφιβολία η εξάρτηση… Δεδομένης της -εις το διηνεκές- ανάγκης, να πιστεύει σε κάτι που θεωρεί ανώτερο, ο άνθρωπος ανέπτυξε άρρηκτους δεσμούς με φαινόμενα, όπως η βροχή και η αστραπή. Εξελλισόμενο το είδος, πάραξε άτομα που θεωρήθηκαν ισχυρότερα σε πνευματικό επίπεδο από το σύνολο… Ατομα με …ειδικές ικανότητες που απέκτησαν προεξάρχουσα θέση στην ιεραρχία και κάλυψαν τρόπον τινά την αρχέγονη ανάγκη εξάρτησης…Ακολούθησε η εφεύρεση των θρησκειών, των αιρέσεων και των δογμάτων, που αντικατέστησαν κάθε προηγούμενη μορφή εξάρτησης και επιβίωσαν παράλληλα με τις ιδεολογικές εξάρσεις και επμνεύσεις, οι οποίες παρατηρήθηκαν κατά καιρούς στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Προϊόντος του χρόνου κι ενώ θρησκεία και ιδεολογία, αποτελούν κοινούς παρονομαστές εξάρτησης της μάζας, ο άνθρωπος βρήκε πιό …γήϊνα πεδία εξάρτησης, τα οποία άπτονται της καθημερινότητας. Τυχερά παιχνίδια, αλκοόλ και ναρκωτικά, αποτελούν -με αυτήν την σειρά στην κλίμακα ισχύος- πλέον τα τρία βασικά κομμάτια αυτού του καταστροφικού παζλ…
Εσχάτως και συγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο του 2011, προστέθηκε στον σχετικό κατάλογο ασθενειών, που διατηρεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μία μορφή εξάρτησης που προκαλεί έκπληξη… Πρόκειται για την «bigorexie», δηλαδή την εξάρτηση από την αθλητική δραστηριότητα!
Από τους πρώτους επιστήμονες διεθνούς βεληνεκούς, που εντόπισαν, επεσήμαναν και ασχολήθηκαν με την συγκεκριμένη μορφή εθισμού, ήταν ο διάσημος Αμερικανός ψυχίατρος, Ουίλιαμ Γκλέϊζερ. Την ώρα που σε παγκόσμιο επίπεδο, οι κυβερνήσεις εκπονούν σχέδια προτροπής ενασχόλησης με τον αθλητισμό, οι αθλούμενοι …κινδυνεύουν να βρεθούν σε θέση εξαρτώμενου, καθώς η εν λόγω δράση γίνεται προτεραιότητα και «κρατά τον εγκέφαλο όμηρο» υποχρεώνοντας τον να σκέπτεται μόνο τον αθλητισμό. Οι βραχυπρόθεσμοι, οι μεσοπρόθεσμοι, αλλά και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι κάθε αθλητή, δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης με την συγκεκριμένη ενασχόληση, καθώς η διάκριση σε υψηλό επίπεδο, έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την διαρκώς αυξανόμενη ένταση εκγύμνασης, αγγίζοντας πολλές φορές τα ανθρώπινα όρια.
«Μπορούμε να διαγνώσουμε ότι κάποιος πάσχει από bigorexia, όταν διαπιστωθεί απώλεια του χρόνου, όταν δεν υπάρχει έλεγχος του χρόνου που αφιερώνει, αγνοώντας τις σημαντικές συνέπειες. Και όταν αυτό συμβαίνει για τουλάχιστον ένα χρονικό διάστημα δώδεκα μηνών», εξηγεί ο Γάλλος καθηγητής Ψυχιατρικής, Λοράν Καριλά και προσθέτει: «Θεωρούμεθα ασθενείς ή εξαρτημένοι, όταν χρησιμοποιούμε ένα προϊόν ή όταν υιοθετούμε μία συμπεριφορά, προκειμένου να μην υποφέρουμε».
Αν και ο εθισμός στον αθλητισμό, δεν εκδηλώνεται με πυρετό ή άλλα κλασσικά συμπτώματα των γνωστών ασθενειών, ο ασθενής ή εξαρτώμενος, στέλνει «ηχηρά» μηνύματα στο περιβάλλον του. Οπως για παράδειγμα, όταν ο αθλητισμός αντικαθιστά βασικά στοιχεία και συμπεριφορές της καθημερινότητας ή όταν παρατηρείται κοινωνικός αποκλεισμός του ατόμου, τότε η ασθένεια έχει αναπτυχθεί σε ανησυχητικό βαθμό.
«Αργά ή γρήγορα, η bigorexia οδηγεί σε υπερβολική προπόνηση. Βέβαια, ο ρόλος του προπονητή είναι να διαβλέψει την κατάσταση και να το αποτρέψει. Διαθέτουμε την γνώση και τα δεδομένα, έτσι ώστε να ανιχνεύσουμε έναν εν δυνάμει ασθενή. Και οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί», επισημαίνει σχετικά ο Γάλλος προπονητής, Γκρεγκορί Καπρά και προσθέτει: «Οπως κάθε μορφή εθισμού, η ασθένεια αυτή απαιτεί ειδική παρακολούθηση, προκριμένου να υπάρξει δυνατότητα θεραπείας και ίασης. Είναι πάντα δύσκολο να διαχειριστεί κάποιος αυτήν την κατάσταση. Εάν όμως, το άτομο έχει μεγάλη εμπιστοσύνη σ΄ εμένα, θα είναι πιό εύκολη η προσέγγιση και η αντιμετώπιση. Σίγουρα πάντως, απαιτείται σοβαρή σκέψη, εκπαίδευση και διάλογος. Οπως συμβαίνει σε κάθε περίπτωση εθισμού, η διακοπή δεν είναι άμεση, αλλά σταδιακή με παράλληλο έλεγχο και διαχείριση των παρορμήσεων. Ο αθλητισμός πρέπει να είναι διασκέδαση»…
Αξίζει, πάντως να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με διεθνείς μελέτες και τουλάχιστον προς το παρόν, είναι δύσκολο να καθοριστεί το ποσοστό των ατόμων που πάσχουν από τη νόσο, κυρίως λόγω της καθυστερημένης αναγνώρισης της, αλλά και την δυσκολία προσδιορισμού, ευρέως αποδεκτών κριτηρίων.