Τα μέτρα σχεδιάζονται με γνώμονα την απαίτηση των θεσμών για πρόσθετα έσοδα 1,35 δισ. ευρώ, από το κομμάτι των φόρων στο πλαίσιο επίτευξης του στόχου για πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018 αλλά και με βάση την ατζέντα που έχει θέσει το ΔΝΤ.
Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται διάφορα σενάρια για τη μείωση του αφορολόγητου ορίου σε συνδυασμό με την αναπροσαρμογή των συντελεστών της φορολογικής κλίμακας των φυσικών προσώπων. Η μείωση των συντελεστών αποτελεί το ‘κλειδί’ που θα διαμορφώσει το ύψος του αφορολόγητου ορίου.
Το ΔΝΤ προτείνει μείωση συντελεστών κατά 15%-20%, που σημαίνει ότι ο πρώτος συντελεστής 22% που εφαρμόζεται στο κλιμάκιο εισοδήματος έως 20.000 ευρώ θα μπορούσε να μειωθεί στα επίπεδα του 18%-20%. Οσο μεγαλύτερο είναι το ‘ψαλίδισμα’ των συντελεστών που σήμερα εκτείνονται από 22% έως 45% τόσο πιο μικρό θα είναι το αφορολόγητο όριο αφού σε κάθε περίπτωση απαιτούνται πρόσθετα έσοδα ύψους 1,35 δισ. ευρώ.
Στο υπουργείο Οικονομικών αναζητούν τη χρυσή τομή για να μην επιβαρυνθούν υπέρμετρα οι έχοντες χαμηλά εισοδήματα από το ‘κούρεμα’ του αφορολόγητου ορίου και σύμφωνα με πληροφορίες τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι:
Το καλό σενάριο: Προβλέπει μείωση του αφορολόγητου ορίου στα επίπεδα των 7.000 ευρώ για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες χωρίς παιδιά από 8.636 ευρώ που ανέρχεται σήμερα. Δηλαδή η έκπτωση φόρου από 1.900 ευρώ σήμερα μειώνεται στα 1.540 ευρώ. Με την πρόταση αυτή και χωρίς αλλαγές στους συντελεστές της φορολογικής κλίμακας οι πρόσθετες επιβαρύνσεις ξεκινούν από τα 22 ευρώ, αυξάνουν στα 220 ευρώ για τους έχοντες εισοδήματα 8.000 ευρώ τον χρόνο και εκτινάσσονται στα 360 ευρώ για όσους αποκτούν εισοδήματα άνω των 9.000 ευρώ.
Πάνω από 1,5 εκατομμύριο μισθωτοί και συνταξιούχοι με μικρά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ τον χρόνο θα κληθούν είτε να πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο για τα εισοδήματά τους ή να πληρώσουν έναν μεγάλο φορολογικό λογαριασμό. Για παράδειγμα μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ που σήμερα καταβάλλει φόρο 80 ευρώ, με το ‘κούρεμα’ του αφορολόγητου στις 7.000 ευρώ θα δει τον φόρο να εκτοξεύεται στα 440 ευρώ (αύξηση φόρου 360 ευρώ).
Το ενδιάμεσο σενάριο: Το αφορολόγητο όριο πέφτει κάτω από τη γραμμή των 7.000 ευρώ και προσγειώνεται στις 6.600 ευρώ. Με βάση το σενάριο αυτό, η έκπτωση φόρου που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο μειώνεται από 1.900 ευρώ σήμερα στα 1.452 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν άλλες παρεμβάσεις, π.χ. στους φορολογικούς συντελεστές και τα φορολογικά κλιμάκια.
Στην περίπτωση αυτή ο φόρος εισοδήματος θα αγγίξει ακόμα και μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες με μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει τα 558 ευρώ (12 μισθοί στον δημόσιο τομέα και συντάξεις) και 478 ευρώ (14 μισθοί στον ιδιωτικό τομέα).
Με βάση τους υφιστάμενους φορολογικούς συντελεστές και στην περίπτωση που μειωθεί το αφορολόγητο στα επίπεδα των 6.600 ευρώ οι επιβαρύνσεις ξεκινούν από τα 22 ευρώ και φθάνουν τα 448 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή, μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 8.000 ευρώ σήμερα δεν πληρώνει φόρο για το εισόδημά του. Εάν το αφορολόγητο μειωθεί στις 6.600 ευρώ τότε θα κληθεί για πρώτη φορά να πληρώσει φόρο 308 ευρώ.
Συνταξιούχος με ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ καταβάλλει σήμερα στην Εφορία φόρο ύψους 2.060 ευρώ. Με το μειωμένο αφορολόγητο όριο ο φόρος ανεβαίνει στις 2.508 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει έξτρα φόρο 448 ευρώ.
Το κακό σενάριο: Είναι η πρόταση των δανειστών. Το αφορολόγητο όριο βρίσκεται κάτω από τις 6.000 ευρώ και διαμορφώνεται στα επίπεδα των 5.900 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή η έκπτωση φόρου ‘κουρεύεται’ κατά 600 ευρώ και μειώνεται στα 1.300 ευρώ από 1.900 ευρώ.
Στο σενάριο αυτό και με την εφαρμογή της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας, οι επιβαρύνσεις ξεκινούν από πολύ χαμηλά καθώς αγγίζουν χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους φορολογουμένους με μηνιαίες αποδοχές 428-500 ευρώ. Οι επιβαρύνσεις που ξεκινούν από 22 ευρώ και φθάνουν τα 602 ευρώ θίγουν κυρίως χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους με εισοδήματα έως 9.000 ευρώ τον χρόνο.
Οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα θα συνοδευτούν με περικοπή ή και κατάργηση των φοροαπαλλαγών που έχουν απομείνει. Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η κατάργηση της έκπτωσης 1,5% που γίνεται κατά την παρακράτηση φόρου στους μισθούς και στις συντάξεις, αλλά και η περικοπή της έκπτωση φόρου 10% στα ιατρικά έξοδα η οποία ενεργοποιείται σήμερα ότι οι δαπάνες αυτές υπερβαίνουν το 5% του εισοδήματος.
Οι ελαφρύνσεις
Οι φορο-επιβαρύνσεις που θα υποστούν τα εισοδήματα των φορολογουμένων από το ‘κούρεμα’ του αφορολόγητου θεωρούνται δεδομένες. Ως ‘γλυκαντικό’ στους νέους φόρους που θα έρθουν η κυβέρνηση ‘παζαρεύει’ με τους δανειστές στοχευμένες μειώσεις φόρων και συγκεκριμένα:
• Απόσυρση του ΕΝΦΙΑ ο οποίος θα αντικατασταθεί από έναν νέο φόρο ακίνητης περιουσίας μικρότερης απόδοσης κατά 35% σε σχέση με τον ΕΝΦΙΑ που θα υπολογίζεται με κριτήρια το ύψος της ακίνητης περιουσίας και των εισοδημάτων των φορολογουμένων.
• Μείωση του ΦΠΑ για συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών όπως εστίαση και Ενέργεια.
Η αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ με φόρο περιουσίας, ο οποίος ουσιαστικά θα είναι ο πρώην Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως ένας από τους αντισταθμιστικούς φόρους της συμφωνίας για τη μείωση του αφορολόγητου ορίου. Το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζει τα εξής:
• Τη μείωση του συνολικού λογαριασμού του ΕΝΦΙΑ κατά 35%, δηλαδή η συνολική του βεβαίωση να υποχωρήσει από τα 3,3 δισ. που είναι σήμερα στα 2,3 δισ. .
• Την κατάργηση του υπολογισμού του φόρου ανά τετραγωνικό που ισχύει σήμερα και τον υπολογισμό στο σύνολό του με βάση την αξία της ακίνητης περιουσίας κάθε φορολογουμένου, όπως γίνεται σήμερα με τον συμπληρωματικό φόρο.
Ο υπολογισμός του φόρου θα γίνεται βάσει της αξίας των ακινήτων αλλά και του εισοδήματος του φορολογουμένου. Ο συνδυασμός των δύο θα κρίνει το τελικό ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης για κάθε ιδιοκτήτη ακινήτου.
Μύθοι και πραγματικότητα
Οι… αφορολόγητες θεωρίες του ΔΝΤ για τους φόρους σε Ελλάδα και ΕΕ
Το αφορολόγητο όριο εισοδήματος μπήκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους θεσμούς μετά το τελευταίο Eurogroup. Την ώρα που η Αθήνα δέχεται ασφυκτικές πιέσεις κυρίως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τη μείωσή του στην περιοχή των 5.000 ευρώ με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν είναι από τις πιο γενναιόδωρες χώρες της ΕΕ ως προς το αφορολόγητο όριο. Και ενώ η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα συνεχίζει το ‘παζάρι’ με τους δανειστές για το ύψος που θα διαμορφωθεί το όριο μετά το 2018, στην Κύπρο το αφορολόγητο ανέρχεται στα 19.500 ευρώ. Το ποσό αυτό είναι το υψηλότερο με διαφορά στην Ευρώπη, το οποίο μάλιστα δεν άλλαξε παρά τις πιέσεις που δέχθηκε η Κύπρος όταν βρισκόταν η ίδια σε μνημόνιο.
Η πυραμίδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας έκθεσης της ΕΕ, μετά την Κύπρο βρίσκονται Φινλανδία, Ισλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο. Στο Λουξεμβούργο, βρίσκεται λίγο χαμηλότερα στα 11.264 ευρώ και σε αυτά προστίθενται εκπτώσεις φόρου για τις οικογένειες.
Στην Αυστρία ξεκινάει από τα 11.000 ευρώ και προστίθεται σε αυτό επιστροφές φόρων για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τις μονογονεϊκές οικογένειες. Σε χαμηλά επίπεδα, στα 4.104 ευρώ βρίσκεται το αφορολόγητο στην Πορτογαλίας, ενώ οι άγαμοι Ισπανοί δικαιούνται αφορολόγητο 5.550 ευρώ, ποσό που αυξάνει στα 8.950 ευρώ για τους έγγαμους.
Στη Γερμανία, το αφορολόγητο αυξήθηκε στα 8.652 ευρώ και αυξάνεται για κάθε παιδί και με ειδική πρόνοια για τις μονογονεϊκές οικογένειες, ενώ στη Γαλλία το αφορολόγητο ξεκινάει από 9.700 ευρώ. Οι Ιταλοί πληρώνουν 23% φόρο εισοδήματος από το πρώτο ευρώ που εισπράττουν αλλά δικαιούνται επιστροφή φόρου έως 800 ευρώ όσοι συντηρούν συζύγους άνεργους ή με εισόδημα κάτω από 3.000 ευρώ ετησίως και επιστροφή φόρου έως 1.220 ευρώ όσοι έχουν παιδιά. Στο Βέλγιο το αφορολόγητο βρίσκεται στα 7.130 ευρώ και σε αυτό προστίθεται επιπλέον έκπτωση φόρου έως 400 ευρώ για κάθε παιδί, αλλά και κάθε άλλο εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας. Στην Ολλανδία δεν υπάρχει αφορολόγητο, ωστόσο δίνεται επιστροφή φόρου 2.242 ευρώ στους χαμηλόμισθους και επιστρέφεται φόρος 1.187 ευρώ για όσους συντηρούν ηλικιωμένους. Στη Σουηδία προβλέπεται έκπτωση φόρου από 1.400 έως 3.620 ευρώ και το ποσό αυξάνεται για ηλικιωμένους άνω των 65 ετών. Στη Νορβηγία, το αφορολόγητο βρίσκεται στα 5.814 ευρώ για τους άγαμους και αυξάνεται στα 8.610 ευρώ για τους έγγαμους.
Στη Βουλγαρία έκπτωση φόρου έχουν μόνο οι οικογένειες και ανέρχεται σε 102 ευρώ για κάθε παιδί, με μέγιστο τα 306 ευρώ, με τις μηνιαίες αποδοχές όμως να κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Στην Κροατία ξεκινάει από τα 4.169 ευρώ και προστίθεται 2.088 ευρώ για το πρώτο παιδί. Αφορολόγητο μόλις 919 ευρώ ‘απολαμβάνουν’ οι Τσέχοι, αλλά σε αυτό προστίθενται εκπτώσεις φόρου ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και το ύψος των εισοδημάτων.
Εκπτωση 66 ευρώ
Στη Δανία το αφορολόγητο βρίσκεται στα 4.437 ευρώ, αλλά όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως αποδοχών, πρέπει να πληρώνουν εισφορά 8% για ‘την αγορά εργασίας’. Αφορολόγητο 2.040 ευρώ έχουν οι Εσθονοί, το οποίο αυξάνεται αν η οικογένεια έχει παιδιά ή συντηρεί ηλικιωμένους. Στη Λετονία κυμαίνεται μεταξύ 900 – 1.200 ευρώ και φτάνει στα 2.100 ευρώ όταν υπάρχουν εξαρτώμενα μέλη, ενώ στη Ρουμανία προβλέπεται έκπτωση φόρου 66 ευρώ για όσους έχουν εισόδημα έως 330 ευρώ.
ΙΡΛΑΝΔΙΑ – ΟΥΓΓΑΡΙΑ
Οι ισοδύναμες φοροαπαλλαγές
Στην Ιρλανδία δεν υπάρχει αφορολόγητο, όμως όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται έκπτωση φόρου 1.650 ευρώ και έχουν εκπτώσεις για ιατρικά έξοδα, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένα άτομα, ακόμη και για έξοδα συντήρησης οικίας. Επίσης και στην Ουγγαρία δεν προβλέπεται αφορολόγητο όριο εισοδήματος. Ομως ο φόρος που πληρώνουν οι εργαζόμενοι μειώνεται κατά 2.568 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί και έως 8.474 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά και άνω. Επίσης, το κράτος κάνει φορο-έκπτωση 1.290 ευρώ για δύο χρόνια στους νιόπαντρους, με την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον ο ένας να παντρεύεται για πρώτη φορά!
ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΡΓΑΝΑ
