Δηλώνουν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν τη ‘Μακεδονία’ με ‘όλα τα μέσα’ ενάντια σε εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς. Με ‘κάθε μέθοδο και κάθε κόστος’. Εμφανίζονται έτοιμοι ακόμη και να πάρουν τα όπλα, εάν χρειαστεί.
Στις σημαίες που ανεμίζουν, ωστόσο, με την καλούμενη ‘Ενωμένη Μακεδονία’, τα σύνορα της καρδιάς τους εκτείνονται έως τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, την Καβάλα και τη Θάσο. ‘Αγκαλιάζουν’ ακόμη και κομμάτια της ανατολικής Αλβανίας αλλά και της δυτικής Βουλγαρίας.
Ακροδεξιές οργανώσεις, προσκείμενες άμεσα ή έμμεσα στο σλαβομακεδονικό (παρα)κράτος του εθνικιστή Νίκολα Γκρούεφσκι, εκμεταλλεύονται το πολιτικό τέλμα στο οποίο έχει βυθιστεί η ΠΓΔΜ και βγαίνουν στο προσκήνιο διεκδικώντας ρόλο… αυτόκλητου ‘εθνικού σωτήρα’.
Για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους συνδαυλίζουν την εθνοτική ένταση. Διαμηνύουν ότι η χώρα κινδυνεύει να διαλυθεί από εσωτερικές αυτονομιστικές αλβανικές τάσεις και έξωθεν οράματα περί Μεγάλης Αλβανίας. Υποστηρίζουν ότι οι Αλβανοί θέλουν να τους επιβάλουν ως γλώσσα τα αλβανικά, να αλλάξουν τα εθνικά σύμβολα της χώρας κ.ά. Οι ίδιοι οι Αλβανοί των Σκοπίων μπορεί βέβαια να το αρνούνται, αλλά αυτό πλέον μικρή σημασία έχει.
Ο βασικός στόχος του σλαβομακεδονικού εθνικισμού (σε πρώτη φάση και απόλυτη σύμπλευση με το στρατόπεδο Γκρούεφσκι) είναι να αποτρέψει το ενδεχόμενο σχηματισμού μιας κυβέρνησης συνασπισμού στην ΠΓΔΜ με τη συμμετοχή των Σοσιαλιστών (SDSM) και τριών αλβανικών κομμάτων. Οι Αλβανοί των Σκοπίων ήταν, βλέπετε, ‘καλοί’ για το σλαβομακεδονικό κατεστημένο μόνον ως κυβερνητικοί εταίροι της παράταξης VMRO-DPMNE του Γκρούεφσκι την περίοδο 2008-2016. Τώρα, μετά τις εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου, που αποφάσισαν να αλλάξουν στρατόπεδο και να συμπράξουν με τους Σοσιαλιστές του Ζόραν Ζάεβ… έγιναν εθνική απειλή.
Κοινή διακήρυξη
Περισσότερες από 20 ακροδεξιές οργανώσεις των Σκοπίων συγκεντρώθηκαν στις αρχές Απριλίου στην πόλη Βελεσά/Βέλες υπογράφοντας κοινή διακήρυξη-καταστατικό για ‘τη συνεργασία όλων των μακεδονικών πατριωτικών ενώσεων υπό την ομπρέλα ενός μακεδονικού εθνικού μετώπου που θα προστατεύει τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα της χώρας’.
‘Ενημερώνουμε το κοινό ότι είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε με όλα τα μέσα τη Δημοκρατία της Μακεδονίας ως χώρα καταγωγής των Μακεδόνων’ διακήρυξε εις εκ των πρωταγωνιστών της εκδήλωσης, καλώντας μάλιστα τους πολίτες να δράσουν σήμερα όπως έκαναν το 1903 (κατά την Εξέγερση του Ιλιντεν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία) και το 1944 (ως συνεργάτες τότε των ναζί ενάντια στους Συμμάχους).
‘Είμαστε ενωμένοι υπέρ της διατήρησης του ονόματος Δημοκρατία της Μακεδονίας’ σημειώνουν στην κοινή τους διακήρυξη οι οργανώσεις του καλούμενου ‘Μακεδονικού εθνικού μετώπου’. Προχωρούν, μάλιστα, ακόμη παραπέρα αποκηρύσσοντας κάθε ‘απόκλιση’ από την εν λόγω διακήρυξη ως ‘εθνική προδοσία για τη Μακεδονία’.
Στον απόηχο των εκλογών του Δεκεμβρίου και με την πολιτική κρίση να βαίνει επιδεινούμενη, νέες εθνικιστικές οργανώσεις ξεφυτρώνουν σε διάφορα μέρη της χώρας δηλώνοντας έτοιμες να υπερασπιστούν το σλαβομακεδονικό στοιχείο, με την αιτιολογία ότι αυτό απειλείται. Σε πρόσφατο δημοσίευμά του το βαλκανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ‘Balkan Insight’ εστιάζει ειδικότερα σε τρεις νεοπαγείς ‘πατριωτικές ΜΚΟ’ με έντονα αντικομμουνιστική ρητορική.
Στα ‘Λιοντάρια’ (‘Lavovi’) από την πόλη Μπίτολα/Μοναστήρι (‘Λιοντάρια’ ονομάζονταν, διόλου τυχαία, και οι παραστρατιωτικού χαρακτήρα αστυνομικές δυνάμεις που πολέμησαν ενάντια στους Αλβανούς αντάρτες του UCK το 2001). Στην ένωση ‘Nepokor’ από τη Στρούγκα. Και στην οργάνωση ‘Metodija Patce’ από την Οχρίδα (που παίρνει το όνομά της από τον Βουλγαρομακεδόνα Metody Patchev της σλαβόφωνης αυτονομιστικής Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης των αρχών του 20ού αιώνα).
Ο λόγος για μια σειρά από οργανώσεις βγαλμένες μέσα από τον ψευδομακεδονικό μεγαλοϊδεατισμό του καθεστώτος Γκρούεφσκι. Για μια σειρά από θεωρητικά υπερκομματικές ομάδες, πολλά μέλη των οποίων έχουν ωστόσο περάσει από τις τάξεις του VMRO-DPMNE και έρχονται σήμερα να λειτουργήσουν ως μακρύ χέρι του παλαιού καθεστώτος στην προσπάθειά του να επιβιώσει.
Ενδεικτική και η ρητορική τους, με τα ‘Λιοντάρια’ της πόλης Μπίτολα να υπογραμμίζουν ως στόχο τη ‘διατήρηση των μακεδονικών γονιδίων από την αρχαιότητα έως τις σύγχρονες ημέρες’, και τη ‘Metodija Patce’ της Οχρίδας να κηρύττει την ‘πλήρη μακεδονική ιστορική συνέχεια’, διεκδικώντας ως ‘δικούς της’ όχι μόνο τον Μέγα Αλέξανδρο αλλά και τον τσάρο Σαμουήλ Β’ της Βουλγαρίας. Εκείνο το στοιχείο που κυριαρχεί ωστόσο πλέον, ως πολιορκητικός κριός αλλά και λόγος ύπαρξης, στη ρητορική των εθνικιστών της ΠΓΔΜ είναι η όξυνση της πολεμικής ρητορικής ενάντια στον αλβανικό παράγοντα. Αρχής γενομένης από το 2014, η ΠΓΔΜ βουλιάζει ολοένα βαθύτερα σε μια κρίση που ξεκίνησε ως πολιτική, για να λάβει στην πορεία βαθιά υπαρξιακές διαστάσεις. Στη μια πλευρά το κατηγορούμενο για σωρεία σκανδάλων διαφθοράς VMRO-DPMNE του δεξιού πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι που κυβερνά από το 2006 (με τη στήριξη Ρώσων και Σέρβων).
Σε ρόλο ρυθμιστή
Στην άλλη οι Σοσιαλδημοκράτες (SDSM) του Ζόραν Ζάεβ που διεκδικούν την εξουσία με τις ευλογίες της Δύσης. Και στη μέση, σε ρόλο ρυθμιστή, ο αλβανικός παράγοντας ως κοινό μπλοκ τριών παρατάξεων που παίρνουν πλέον θέση στο πλευρό του Ζάεβ. Τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου, η χώρα δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα ενός πολιτικού εμφυλίου με ολοένα εντονότερα εθνοτικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά ιδιαιτέρως επικίνδυνα για τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Με 51 έδρες (σε σύνολο 120) το VMRO-DPMNE του Γκρούεφσκι ήρθε μεν οριακά πρώτο στις εκλογές, αλλά δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση καθώς δεν βρίσκει εταίρο ώστε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία.
Οι Σοσιαλιστές από την άλλη μπορεί να ήρθαν οριακά δεύτεροι (με 49 έδρες), αλλά έχουν τη στήριξη τριών αλβανικών κομμάτων, όπερ σημαίνει ότι θα μπορούσαν, εάν τους δινόταν η σχετική εντολή, να προχωρήσουν στον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού.
Τα εμπόδια
Το σλαβομακεδονικό κατεστημένο ωστόσο θέτει εμπόδια, επικαλούμενο την απειλή του αλβανικού εθνικισμού. Απορρίπτει ως εθνικά διαλυτική την καλούμενη ‘αλβανική πλατφόρμα’ (όπως ονομάζονται τα επτά κοινά αιτήματα που θέτουν οι αλβανικές παρατάξεις ως προϋπόθεση για να συμμετάσχουν σε μια κυβέρνηση συνασπισμού).
Κατηγορεί τους Αλβανούς γείτονες (Τίρανα και Πρίστινα) για απόπειρα εμπλοκής στα εσωτερικά της χώρας. Θυμάται την απειλή της Μεγάλης Αλβανίας και ζητά η χώρα να ξαναπάει άμεσα σε εκλογές.
Το γεγονός ότι τα αλβανικά κόμματα βρέθηκα μετεκλογικά, στις 7 Ιανουαρίου, στα Τίρανα να χαράσσουν στρατηγική μαζί με τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα, διεκδικώντας την ‘πλήρη ισότητα’ μεταξύ Αλβανών και Σλαβομακεδόνων εντός της ΠΓΔΜ, έδωσε όντως στο στρατόπεδο Γκρούεφσκι ακριβώς εκείνη την αφορμή που χρειαζόταν για να μπλοκάρει κάθε πολιτική εξέλιξη.
Πίσω στο παρόν, ο ίδιος ο Ζάεβ αλλά και κάποια από τα αλβανικά κόμματα των Σκοπίων επιλέγουν να κρατούν χαμηλά τους τόνους της αντιπαράθεσης, υπογραμμίζοντας ότι σέβονται το Σύνταγμα της χώρας. Κι αυτό ακριβώς για να μην πέσουν στην παγίδα του παλαιού καθεστώτος. Το VMRO-DPMNE, ωστόσο, θεωρεί προφανώς ότι έχει βρει τη μανιέρα που θα το κρατήσει στην εξουσία, και επιμένει. Για τον ίδιο τον Γκρούεφσκι, άλλωστε, πλέον είναι ‘ζήτημα ζωής και θανάτου’. Ο πρώην πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ είναι σαφές ότι σε περίπτωση που μείνει εκτός εξουσίας θα κινδυνεύσει να βρεθεί στη φυλακή κατηγορούμενος για σειρά υποθέσεων διαφθοράς.
Στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης
Η ειδική εισαγγελία της χώρας (SJO), ένα όργανο που δημιουργήθηκε το 2015 έπειτα από παρέμβαση της ΕΕ, τον έχει ήδη καλέσει τρεις φορές να δώσει κατάθεση στη σκιά κατηγοριών για εκλογική νοθεία. Δεκάδες στελέχη του VMRO-DPMNE βρίσκονται, παράλληλα, ήδη στο στόχαστρο της SJO κατηγορούμενα για σωρεία υποθέσεων διαφθοράς.
Απέναντι σε όλα αυτά, το καθεστώς Γκρούεφσκι απαντά όπως ξέρει καλύτερα: επιστρατεύοντας ως ασπίδα τον πρόεδρο Ιβάνοφ και επενδύοντας σε μια εθνοτική ρήξη, η οποία ωστόσο ανοίγει τον δρόμο για τη δράση διαφόρων ακραίων. Ηταν ο ίδιος, άλλωστε, ο Γκρούεφσκι που είχε στις 26 Φεβρουαρίου δώσει το ‘ελευθέρας’, υποστηρίζοντας ότι ‘η χώρα δέχεται επίθεση και μόνον ο λαός μπορεί να την προστατεύσει’.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
gskafidas@pegasus.gr
