Γράφει ο Ceteris Paribus

Όλα δείχνουν ότι ο συμβιβασμός της Ουάσινγκτον στο «ελληνικό ζήτημα» θα επεκταθεί και στο ζήτημα του χρέους – έστω και με αστερίσκους εκ μέρους του ΔΝΤ. Υπέρτερες σκοπιμότητες οδήγησαν το ΔΝΤ και τη Γερμανία στην απόφαση να κλείσουν τώρα την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, αλλά η προσεκτική παρατήρηση των εξελίξεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το Ταμείο θα μείνει «λίγο ακόμη», πριν αποχωρήσει – από την Ελλάδα και την Ευρωζώνη…

Όσο για την κυβέρνηση, καθώς φεύγει από πάνω της η δαμόκλειος σπάθη κρισιακών εξελίξεων εξαιτίας πιθανού μπλοκαρίσματος της διαπραγμάτευσης, κερδίζει αναμφισβήτητα πολιτικό χρόνο. Ωστόσο, η «νίκη» της αυτή συνοδεύεται από δύο επαχθή δεδομένα: συντόμως θα μείνει μόνη με τον Σόιμπλε, τα υψηλά πλεονάσματα και τον ESM σε ρόλο «ευρωπαϊκού ΔΝΤ» και διαχειριστή της «οργανωμένης χρεοκοπίας εντός ευρώ»! Φαίνεται όμως πως, όπως όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις έως σήμερα, σκέπτεται με βάση τα βραχυπρόθεσμα κυβερνητικά οφέλη και όχι το μεσο-μακροπρόθεσμο άχθος…

Το ΔΝΤ μένει για «λίγο ακόμη»…

Στις συζητήσεις στην Ουάσινγκτον στο πλαίσιο της συνόδου του ΔΝΤ, πρυτάνευσε η πολιτική διάθεση όλων των πλευρών να κλείσει η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, καθώς κανείς -για τους δικούς του λόγους καθένας- δεν ήθελε να διακινδυνεύσει ένα πιστωτικό γεγονός στην Ελλάδα σε μια τόσο «εύφλεκτη» διεθνή συγκυρία. Ο συμβιβασμός περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία:

Πρώτο, υψηλά πλεονάσματα 3,5% αλλά για μία τετραετία ή πενταετία. Έτσι συγκεράζονται οι απαιτήσεις αφενός του Σόιμπλε και αφετέρου του ΔΝΤ, που επέμενε ότι η αποκατάσταση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους θα απαιτούσε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα επί μία δεκαετία, που όμως δεν είναι ρεαλιστικά.

Δεύτερο, «πιστοποίηση» σε αυτή τη βάση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους όχι γενικώς, αλλά σε μεσοπρόθεσμη βάση, ώστε το ΔΝΤ να αποκτήσει το «δικαίωμα» συμμετοχής στο ελληνικό πρόγραμμα.

Τρίτο, κλείσιμο της αξιολόγησης και εκταμίευση της δόσης.

Είναι ένα βραχυπρόθεσμο πολιτικό deal που εξυπηρετεί τις σκοπιμότητες τόσο του ΔΝΤ όσο και της Γερμανίας. Για την ακρίβεια, είναι ένα προεκλογικό μπόνους της κ. Λαγκάρντ στην κ. Μέρκελ και τον κ. Σόιμπλε, που συνοδεύεται από μια υποσχετική αποχώρησης του Ταμείου από τα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Τα πράγματα είναι τόσο φανερά, ώστε δεν χρειάζεται παρά να συνδέσει κανείς τα γεγονότα:

  • Όταν το ΔΝΤ εκτιμά πως το πλεόνασμα του 2018 δεν θα είναι 3,5% αλλά 2% θέτει υποσχετική για επιπλέον μέτρα και το 2018, αλλά συμβιβάζεται να θέσει αυτό το ζήτημα «στην ώρα του», δηλαδή μετά τι γερμανικές εκλογές.

  • Όταν ο κ. Σόιμπλε… επαινεί τις οικονομικές προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης λέγοντας ότι αποδείχθηκαν ρεαλιστικότερες των αντίστοιχων του ΔΝΤ και εκτιμά ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει ακόμη και με το 50% των μεταρρυθμίσεων, λέει προς το Ταμείο «ας αφήσουμε το χρόνο να δείξει αν χρειάζονται επιπλέον μέτρα, κι εδώ είμαστε, μην ανησυχείτε»… Εξάλλου, θα υπάρξουν νέες αξιολογήσεις – και σε τελική ανάλυση υπάρχει και ο «κόφτης».

  • Όταν ο κ. Σόιμπλε επισπεύδει τη μετατροπή του ESM σε «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο», αποδέχεται και διευκολύνει ταυτόχρονα την έξοδο του ΔΝΤ από τα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Όλα αυτά είναι σε κοινή θέα. Αυτό που πολλοί δεν πρόσεξαν, είναι ότι το ΔΝΤ μετέθεσε για τον Ιούνιο μια σημαντική απόφαση: τους όρους με τους οποίους θα συμμετέχει (αν συμμετέχει) στο εξής σε προγράμματα στήριξης χωρών-μελών της Ε.Ε. Οι προϋποθέσεις που θα τίθενται, θεωρείται βέβαιο ότι θα είναι απαγορευτικές για τη συμμετοχή του.

Που σημαίνει ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, με περιορισμένη χρηματοδότηση και για περιορισμένο χρόνο, θα είναι το «κύκνειο άσμα» του στην επικράτεια της Ε.Ε. Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Σόιμπλε θέτει πλέον στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα

Με αυτό τον τρόπο εξυπηρετούνται οι βασικοί πρωταγωνιστές και ταυτόχρονα τηρείται η λεπτή ισορροπία με τη διοίκηση Τραμπ: το ΔΝΤ μένει «για λίγο» και με περιορισμένη εμπλοκή στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά πέραν τούτου επιβάλλεται στο Ταμείο η γραμμή Τραμπ…

…το «ευρωπαϊκό ΔΝΤ» έρχεται

Η μετατροπή του ESM σε «ευρωπαϊκό ΔΝΤ», και η επίσπευσή της στο βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, συναρτάται με ένα ευρύτερο γερμανικό σχέδιο πολλαπλώς στόχων. Πρώτα απ’ όλα, είναι «ανάληψη ευθυνών» στη διευθέτηση ζητημάτων που αφορούν τα του ευρωπαϊκού οίκου, όπως ακριβώς απαιτεί από τη γερμανική ηγεσία ο Ντόναλντ Τραμπ – κι όχι μόνο σε αυτό το ζήτημα, αλλά και στα ζητήματα του ΝΑΤΟ, των στρατιωτικών δαπανών κ.λπ. Πάνω απ’ όλα, όμως, συνδέεται με το σχέδιο της Ευρώπης των «πολλών ταχυτήτων».

Η μετατροπή του ESM σε «ευρωπαϊκό ΔΝΤ» δίνει μια πρώτη απάντηση στο ερώτημα «πώς θα ‘‘επιλέγονται’’ οι χώρες της δεύτερης ταχύτητας;» μέσα από τη σύνδεση του ζητήματος με την «οργανωμένη χρεοκοπία εντός ευρώ» με project manager τον ESM. Μέχρι τώρα, γνωρίζαμε τη γενική απάντηση: μέσα από τη διευθέτηση κρίσεων – όπως άλλωστε πάντα μέχρι σήμερα. Τώρα, έχουμε μια επιπλέον και πιο συγκεκριμένη απάντηση: όποια χώρα δεν αντέξει και πέσει στα «νύχια» του ESM για να «επιμεληθεί» τη χρεοκοπία της, είναι αυτοδίκαια στη δεύτερη (ή τρίτη ή τέταρτη…) ταχύτητα.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σοφία για να καταλάβουμε ότι η αν η «οργανωμένη χρεοκοπία εντός ευρώ» αφορά ή πρόκειται στο μέλλον να αφορά κάποια χώρα-μέλος, αυτή είναι επίσης «αυτοδίκαια» η Ελλάδα. Διερωτώμαι πόσοι αντιλήφθηκαν ή αξιολόγησαν επαρκώς το γεγονός ότι ο συμβιβασμός της Ουάσινγκτον εγγράφει αυτή τη βαριά υποθήκη για τη χώρα.

Τα υψηλά πλεονάσματα μένουν…

Ο Σόιμπλε λοιπόν δεν ανησυχεί για την πορεία του ελληνικού προγράμματος όχι μόνο γιατί υπάρχει πάντα η δυνατότητα για νέες διορθωτικές παρεμβάσεις με νέα μέτρα, όχι μόνο γιατί υπάρχει ο «κόφτης», αλλά και γιατί οσονούπω θα υπάρχει ο ESM σε ρόλο «ευρωπαϊκού ΔΝΤ» και η οργανωμένη χρεοκοπία εντός ευρώ…

Επιμένοντας για μία ακόμη φορά στα ουσιώδη, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών «κλείδωσε» αυτό που για κείνον είναι το μείζον: τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για σειρά πολλών ετών. Αν οι ελληνικές κυβερνήσεις, η σημερινή ή και οι μελλοντικές (ποιος μπορεί αν πει ποιος θα κυβερνάει το… 2023;), αποτύχουν στο στόχο των υψηλών πλεονασμάτων, θα υπάρχουν πάντα δύο εναλλακτικές: είτε η πεπατημένη των νέων μέτρων είτε η παραπομπή στον ESM για… τα περαιτέρω.

Αλλά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά αν πρόκειται εδώ και τώρα να κερδηθεί λίγος πολιτικός χρόνος για την παρούσα κυβέρνηση; Η τακτική της κυβέρνησης να στοχοποιήσει το ΔΝΤ υιοθετώντας ευχαρίστως τα υψηλά πλεονάσματα σε συμμαχία με τον Σόιμπλε και οι θριαμβολογίες για το υπερπλεόνασμα του 2016 δένουν χειροπόδαρα την Ελλάδα στο «γερμανικό κατάρτι» και εγγράφουν βαριά την υποθήκη να αποτελέσει η Ελλάδα το πρώτο «θύμα» του ESM και της «οργανωμένης χρεοκοπίας εντός ευρώ».

Το να… εξουδετερώνεις τον Σόιμπλε μέσω των υψηλών πλεονασμάτων, είναι σαν να εξουδετερώνεις τον ληστή οπλίζοντας το όπλο με το οποίο σε απειλεί!