Πολύ νωρίτερα απ’ όσο ενδεχομένως περίμενε κανείς μπορεί η διεθνής επιστημονική κοινότητα να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις για τους (άγνωστους σήμερα) κατοικήσιμους κόσμους πέρα από τη Γη και όσα το αχανές Διάστημα κρατά προς το παρόν καλά κρυμμένα.

«Να μην μας ξενίσει το γεγονός αν δούμε σε δέκα χρόνια τους πρώτους αποίκους στον Αρη. Στο ίδιο διάστημα πιστεύω ότι θα μπορούμε να “δούμε” τυχόν βιολογική δραστηριότητα σε εξωηλιακούς πλανήτες και άρα θα απαντήσουμε στο εάν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν!», τονίζει στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών δρ Παναγιώτης Γ. Νιάρχος, με αφορμή το μπαράζ ανακοινώσεων για διαστημικές ανακαλύψεις των τελευταίων μηνών, αλλά και την ομιλία του με τίτλο «Αναζήτηση εξωγήινης ζωής: Ενδείξεις και αναπάντητα ερωτήματα», σε εκδήλωση του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, την ερχόμενη Δευτέρα (θα προβληθεί και η ψηφιακή παράσταση «Ζωή στο Σύμπαν»).

Ο πρώτος Ελληνας που έκανε παρατηρήσεις με τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος στη Χιλή σχολιάζει τις πέντε πιο πρόσφατες ανακαλύψεις – εγχειρήματα και μιλά για την «επόμενη μέρα» των επιστημόνων: «Στην έρευνα έχουν γίνει άλματα, δεν θα μπορούσε καν να τα φανταστεί κάποιος πριν από μερικά χρόνια. Και η συζήτηση για την ύπαρξη άλλων κόσμων είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς τα τελευταία παρατηρησιακά αποτελέσματα παρέχουν σοβαρές ενδείξεις για ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής στο ηλιακό μας σύστημα, αλλά και επιβεβαιώνουν την ύπαρξη άλλων πλανητικών συστημάτων στο Σύμπαν».

Η δεύτερη Γη

Ηδη τρέχουν δεκάδες ερευνητικά προγράμματα, ωστόσο η προσπάθεια των ειδικών εστιάζει στην κατασκευή μεγαλύτερων τηλεσκοπίων και πιο εξελιγμένων οργάνων ώστε να εντοπιστεί η… δεύτερη Γη: «Με τρία κρίσιμα βήματα μπορούμε να κατατάξουμε έναν εξωηλιακό πλανήτη στην κατηγορία εκείνου που έχει ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη ζωής.

Το ένα είναι να προσδιορίσουμε τα φυσικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, μάζα κ.τλ.) του πλανήτη και του ήλιου του, κάτι που απαντάμε με σιγουριά. Το δεύτερο, που εν μέρει το κάνουμε, είναι η μελέτη της ατμόσφαιρας και το τρίτο, που προς το παρόν αφήνει μόνο αναπάντητα ερωτήματα, είναι να βρούμε δείγματα βιολογικής δραστηριότητας».

Η συστηματική έρευνα για εξωηλιακούς πλανήτες άρχισε το 1995, όταν ανακαλύφθηκε ο 51 Pegasi b (ένας… μισός Δίας): «Μέχρι σήμερα έχουμε βρει πάνω από 3.700, εκ των οποίων 53 είναι εν δυνάμει κατοικήσιμοι». Ειδικά τον τελευταίο χρόνο ανακοινώθηκαν ανακαλύψεις που ανοίγουν νέους δρόμους: Ο Εγγύτατος Κενταύρου (Proxima Centauri), που είναι ο πιο κοντινός μας εξωπλανήτης, το σύστημα Trappist με πλανήτες – ξαδέρφια της Γης, ο πρώτος εξωηλιακός πλανήτης σε άλλο γαλαξία και το πλανητικό σύστημα Kepler 90, καρμπόν με το δικό μας. Υστερα από αυτά ξεκίνησε προ ημερών και η αποστολή (πρωτοβουλία του Ελον Μασκ) στον Αρη: «Οι τελευταίες ανακαλύψεις έχουν δείξει ότι υπάρχει νερό σε αρκετές ποσότητες. Οι μελλοντικοί αστροναύτες θα έχουν ανεξάντλητες πηγές!».

Ένα ταξίδι 30.000 ετών

Σύμφωνα με τον καθηγητή, πάντως, ακόμα και στον Εγγύτατο Κενταύρου που απέχει μόλις 4,2 έτη φωτός (σ.σ. 9,5 τρισ. χλμ.) είναι αδύνατο σήμερα να γίνουν επιτόπιες έρευνες: «Θα φτάναμε εκεί σε 30.000 χρόνια! Επίσης, ο συγκεκριμένος εξωπλανήτης δέχεται έντονη βλαβερή ακτινοβολία από το άστρο του και άρα σχεδόν μηδενίζονται οι πιθανότητες για κάποια μορφή ζωής. Ομως αυτός μαζί με το σύστημα Trappist έχουν τους μεγαλύτερους δείκτες ομοιότητας με τη Γη».

Οπως αναφέρει, «οι έρευνες επικεντρώνονται στον γαλαξία μας, καθώς οτιδήποτε άλλο έχει τον παράγοντα της απαγορευτικής απόστασης. Γι’ αυτό η πρόσφατη ανακάλυψη πλανήτη σε μακρινό γαλαξία έχει επιστημονική αξία, αλλά μέχρι εκεί. Βεβαίως, η επιστήμη δεν απογοητεύεται και ανακαλύπτει νέους δρόμους για την κατανόηση του Σύμπαντος».

Το υπερόπλο της NASA και το Βαρύ Γεράκι

Tο Βαρύ Γεράκι του Ελον Μασκ πήρε τον δρόμο για τον πλανήτη Αρη την περασμένη Τρίτη την ώρα που το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ ή αλλιώς το ατρόμητο υπερόπλο της NASA εξακολουθούσε να σαρώνει τον γαλαξία μας αναζητώντας κατοικήσιμους πλανήτες.

«Μπήκαμε μάλιστα στην εποχή Κέπλερ 2! Χωρίς αυτό το φοβερό εργαλείο, η έρευνα θα προχωρούσε με αργούς ρυθμούς. Το τηλεσκόπιο εκτοξεύτηκε το 2009 από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα και είχε σχεδιαστεί να δουλέψει για 4-5 χρόνια. Αν και υπέστη μικρή βλάβη, οι επιστήμονες το επανέφεραν και παρά τα προβλήματα συνεχίζει να μας στέλνει πολύτιμες πληροφορίες» επισημαίνει ο καθηγητής Παναγιώτης Γ. Νιάρχος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, άλλωστε, από τους συνολικά 3.700 εξωηλιακούς πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, το Κέπλερ έχει ξετρυπώσει τους 2.340!

Τα τελευταία 24ωρα, η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις «περιπλανήσεις» στα σκοτάδια του κόκκινου αυτοκινήτου Tesla, με «οδηγό» μια κούκλα-αστροναύτη, που… ακούει σε λούπα το «Space Oddity» του Ντέιβιντ Μπάουι. Το αυτοκίνητο κουβάλησε στο Διάστημα ο σούπερ πύραυλος (Falcon Heavy) της αμερικανικής διαστημικής εταιρείας SpaceX. Το Βαρύ Γεράκι του δισεκατομμυριούχου Μασκ είναι «ο πιο ισχυρός πύραυλος που θα μπορούσε σήμερα να φύγει για το Διάστημα και μένει να δούμε τα αποτελέσματα», σχολιάζει ο καθηγητής.

Info
Αφιέρωμα «Ζωή στο Σύμπαν»
Πού: Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου
Πότε: Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου, ώρα 18:30.
Ελεύθερη είσοδος: Δελτία προτεραιότητας στο Ταμείο του Πλανηταρίου από τις 18:00. Σε περίπτωση αυξημένης προσέλευσης, η εκδήλωση θα επαναληφθεί την ίδια μέρα στις 20:00.

Ελένη Ευαγγελοδήμου