του Σταύρου Λυγερού –
Ο εμβολισμός της ακταιωρού του Λιμενικού από μεγαλύτερη τουρκική ακταιωρό στα Ίμια δεν αποτελεί μία μεμονωμένη επιθετική ενέργεια που εκφεύγει από το πλαίσιο της τουρκικής προκλητικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο. Αντιθέτως, αποτελεί το ώριμο φρούτο της που σηματοδοτεί την ποιοτική κλιμάκωση της χρόνιας επεκτατικής στρατηγικής των Τούρκων.
Μετά από την εξέταση όλων των δεδομένων, αυτό είναι το συμπέρασμα, στο οποίο καταλήγουν αρμόδιοι αξιωματικοί στο Γενικό Επιτελείο, αλλά και διπλωμάτες που συμμετέχουν στον χειρισμό των ελληνοτουρκικών. Είναι πλέον σαφές ότι η Άγκυρα αφήνει πίσω τη θεωρία περί ύπαρξης “γκρίζων ζωνών” στο Αιγαίο και ενσωματώνει στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της τη ρητορική περί τουρκικών νησίδων, οι οποίες βρίσκονται υπό ελληνική κατοχή!
Με άλλα λόγια, η στρατηγική περί “γκρίζων ζωνών” μεταλλάσσεται σε στρατηγική τουρκοποίησης. Με αυτή την έννοια, η περίπτωση των Ιμίων είναι πιλοτική. Δεν πρόκειται απλώς και μόνο για την τύχη δύο βραχονησίδων. Από την έκβασή της θα κριθεί η επέκταση της τουρκικής επεκτατικής πρακτικής και σε άλλες νησίδες, ακόμη και κατοικημένες. Η Άγκυρα, άλλωστε, έχει κατά καιρούς κατονομάσει σαν τουρκικές κατοικημένες ελληνικές νησίδες του ανατολικού Αιγαίου.
Συστηματικές πρακτικές
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η απόπειρα εμβολισμού είναι το μέχρι τώρα αποκορύφωμα της έμπρακτης προσπάθειας των Τούρκων να εκδιώξουν από την περιοχή των Ιμίων την οποιαδήποτε ελληνική παρουσία. Εδώ και καιρό, λοιπόν, συστηματικά απειλούν και με επικίνδυνους ελιγμούς εκδιώκουν ελληνικά αλιευτικά που πλησιάζουν σε εκείνα τα νερά. Τον τελευταίο διάστημα αντιδρούν επιθετικά και στην παρουσία ελληνικών σκαφών.
Το επεισόδιο με την κανονιοφόρο “Νικηφόρος” ήταν μία απόπειρα εκδίωξης. Το γεγονός ότι απέτυχε εκτιμάται πως έπαιξε ρόλο στην απόφαση της Άγκυρας να επιχειρηθεί ο εμβολισμός της ακταιωρού “Γαύδος”. Το επεισόδιο, το οποίο θα μπορούσε να έχει καταλήξει δραματικά, είναι το μήνυμα των Τούρκων ότι όποιο ελληνικό σκάφος ή του Πολεμικού ναυτικού ή του Λιμενικού θα παρενοχλείται και πιθανόν θα καθίσταται στόχος επιθετικών ελιγμών, οι οποίοι, όμως, μπορούν κάποια στιγμή να μην είναι απλώς ελιγμοί.
Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως, ότι ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Πάιατ είχε προβεί σε μία δήλωση-προειδοποίηση για ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο. Είναι αξιοσημείωτο, επίσης, ότι ο υπουργός Εξωτερικών Τίλλερσον τον πήρε μαζί του στην κρίσιμη επίσκεψή του στην Άγκυρα για να συμμετέχει στις συνομιλίες με την τουρκική ηγεσία.
Οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν από το βίντεο που τους έδειξε ο Καμμένος την τουρκική επιχείρηση εμβολισμού. Το κλίμα για το καθεστώς Ερντογάν, άλλωστε, είναι πολύ βαρύ στη Δύση. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην ΕΕ υπάρχει προβληματισμός ακόμα και για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης για τις 26 Μαρτίου συνόδου κορυφής με την Τουρκία. Η σαφής αποδοκιμαστική δήλωση Γιούνκερ μπορεί να μην μεταφράζεται σε δυναμικό μοχλό πίεσης, αλλά οπωσδήποτε είναι ενδεικτική, έστω κι αν οι Γερμανοί υιοθέτησαν εν όψει της επίσκεψης Γιλντιρίμ ποντιοπιλάτικη στάση.
Σιγή ασυρμάτου
Φοβούμενη ένα θερμό επεισόδιο, η Αθήνα –όπως μας πληροφορούν αρμόδιες πηγές– έχει επιλέξει να αποφεύγει τις εμπλοκές, παρά την αυστηρή προειδοποίηση του Κοτζιά ότι την επόμενη φορά η Ελλάδα θα αντιδράσει δυναμικά. Γι’ αυτό και η ελληνική ναυτική παρουσία στην περιοχή των Ιμίων θα περιορισθεί περαιτέρω και θα είναι ιδιαιτέρως προσεκτική, έστω κι αν αυτό για προφανείς λόγους θα αποσιωπηθεί.
Εκμεταλλευόμενοι τον φόβο της Αθήνας, οι Τούρκοι έχουν σκοπό να εδραιώσουν τη δική τους αποκλειστική ναυτική παρουσία εκεί. Εάν το καταφέρουν –σύμφωνα με εκτιμήσεις ελληνικών διπλωματικών πηγών– σε επόμενη φάση θα πρέπει να περιμένουμε τη μεταφορά και εγκατάσταση ζώων στις βραχονησίδες από Τούρκο κτηνοτρόφο υπό την προστασία, βεβαίως, τουρκικών σκαφών.
Υπενθυμίζουμε ότι με την πολιτικού –όχι νομικού– χαρακτήρα συμφωνία του 1996, οι δύο πλευρές είχαν δεσμευθεί στα Ίμια να μην υπάρχουν ούτε σημαίες, ούτε στρατιώτες, ούτε πλοία. Η Άγκυρα παραβιάζει συστηματικά το τρίτο σκέλος εκείνης της συμφωνίας και ισχυρίζεται ότι τα Ίμια είναι τουρκικά. Για να κατοχυρώσει τον ισχυρισμό της η εγκατάσταση ζώων συνιστά ένα αποφασιστικής σημασίας πρόσθετο βήμα.
Η κλιμάκωση της πάγιας τουρκικής επεκτατικής στρατηγικής επιταχύνθηκε και από δύο άσχετα γεγονότα. Όπως είναι γνωστό, ο τουρκικός στρατός, από κοινού με τζιχαντιστές, έχει εισβάλει στο κουρδικό καντόνι Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία. Παρά τη συντριπτική υπεροπλία και αριθμητική υπεροχή του, ο “περίπατος” έχει μετατραπεί σε αιμορραγία και μάλιστα χωρίς σημαντικά αποτελέσματα στο πεδίο της μάχης.
Δημιουργία εντυπώσεων
Κάνοντας προβολή της δικής τους λογικής στην ελληνική πλευρά, οι Τούρκοι φοβήθηκαν μήπως η Ελλάδα εκμεταλλευθεί την εμπλοκή τους στη Συρία για να προβεί σε κάποια κίνηση στο Αιγαίο, η οποία θα ακύρωνε την πάγια επεκτατική στρατηγική τους. Γι’ αυτό και όχι μόνο ύψωσαν τους τόνους, αλλά και έκαναν το κυοφορούμενο βήμα της απόπειρας εμβολισμού, προκειμένου να στείλουν το αποτρεπτικό μήνυμά τους. Είναι ενδεικτικές και οι σχετικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων ότι οι ένοπλες δυνάμεις τους μπορούν να διεξαγάγουν αποτελεσματικά επιχειρήσεις και στη Συρία και στην Κύπρο και στο Αιγαίο.
Επιπροσθέτως, λόγω και του γεγονότος ότι η εισβολή στο Αφρίν δεν εξελίσσεται όπως ήλπιζε η Άγκυρα, ο Ερντογάν έχει ανάγκη από μία εύκολη νίκη στο επίπεδο των εντυπώσεων, προκειμένου να διασκεδάσει την ανησυχία της τουρκικής κοινής γνώμης και να αντιμετωπίσει την κριτική της κεμαλικής αντιπολίτευσης.
Το επεισόδιο στα Ίμια ήταν ό,τι ακριβώς του χρειαζόταν για τους σκοπούς του. Το ίδιο και η πειρατική ενέργεια του τουρκικού στόλου να εμποδίσει την πλατφόρμα της ΕΝΙ από το να πραγματοποιήσει την προγραμματισμένη γεώτρηση στο θαλάσσιο “οικόπεδο 3”. Εξ ου και οι πολεμοχαρείς κραυγές συμβούλων του.
