Η Άγκυρα κατόρθωσε να ενισχύσει το φοβικό σύνδρομο της Ελλάδας με την σοκαριστική εικόνα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών να καλύπτουν τα πρόσωπά τους σαν κοινοί εγκληματίες, λέει στο Liberal ο Μάνος Καραγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London.

Και εξηγεί ότι η Τουρκία του Erdogan έχει ξεκινήσει έναν «υβριδικό πόλεμο» εναντίον της Ελλάδας, όπου ο εμβολισμός του πλοίου στα Ίμια εμφανίζεται ως «ατύχημα», η παραλίγο σύγκρουση με το ιταλικό γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ «οφείλεται στην κακοκαιρία» και η σύλληψη των στρατιωτικών στο γεγονός ότι «εισήλθαν σε τουρκικό έδαφος».

Επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη να συγκροτήσουμε άμεσα μια νέα πολυδιάστατη στρατηγική, που να ξεκινά από ένα πιο επιθετικό στρατιωτικό δόγμα και να φτάνει μέχρι τη σύναψη συμμαχιών με χώρες της Αν. Μεσογείου που μοιράζονται την ίδια ανησυχία με εμάς για την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας, καθώς και τον προσεταιρισμό τμήματος της τουρκικής κοινωνίας, που αντιδρά στον αυταρχισμό του Erdogan.

«Πρέπει επιτέλους να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τη γειτονική χώρα! Η Τουρκία συμπεριφέρεται επιθετικά όχι γιατί νιώθει αδυναμία, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Αισθάνεται για διάφορους λόγους μεγάλη αυτοπεποίθηση. Στα μάτια του Erdogan η Ελλάδα δεν είναι παρά μια μικρή χρεοκοπημένη χώρα που έχει απωλέσει ένα σημαντικό κομμάτι της ισχύος της», τονίζει με νόημα ο κ. Καραγιάννης.

Συνέντευξη στοn Γιώργο Φιντικάκη

– Συμμερίζεστε την άποψη ότι η Τουρκία ασκεί πλέον εναντίον της Ελλάδας στο Αιγαίο, έναν «υβριδικό πόλεμο;

Ναι είμαι από αυτούς που το υποστηρίζουν. Η Τουρκία του Erdogan έχει ξεκινήσει έναν υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδας.

Ο υβριδικός πόλεμος είναι μια στρατηγική που περιλαμβάνει όχι τόσο συμβατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά παραπληροφόρηση, κυβερνοπόλεμο, υποδαύλιση εθνοτικών εντάσεων και χρησιμοποίηση του διεθνούς δικαίου ως πολιτικού όπλου (Lawfare).

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει στη Δύση μια δημόσια συζήτηση για τις νέες μορφές πολέμου που δυστυχώς φτάνει με μεγάλη καθυστέρηση στην Ελλάδα. Η τουρκική ηγεσία φαίνεται να έχει εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα από τον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα επεισόδια που έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα επιτρέπουν στην Άγκυρα να προβεί, όπως ορίζει το δόγμα του υβριδικού πολέμου, σε αληθοφανή άρνηση (plausible deniability): Ο εμβολισμός του πλοίου στα Ίμια ήταν «ατύχημα», η παραλίγο σύγκρουση με το ιταλικό γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ «οφείλεται στην κακοκαιρία», οι Έλληνες στρατιωτικοί «εισήλθαν σε τουρκικό έδαφος». Με αυτόν τον τρόπο η Άγκυρα ασκεί μεγάλη πίεση χωρίς να διακινδυνεύει έναν πόλεμο εναντίον της Ελλάδας.

– Πόσο έτοιμοι είμαστε στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσουμε τον τουρκικό υβριδικό πόλεμο;

Η δική μου εκτίμηση είναι ότι η Τουρκία έχει κατορθώσει να έχει την πρωτοβουλία κινήσεων και να αιφνιδιάζει συνεχώς την ελληνική πλευρά. Πρέπει επιτέλους να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τη γειτονική χώρα! Η Τουρκία συμπεριφέρεται επιθετικά όχι γιατί νιώθει αδυναμία, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Η τουρκική ηγεσία αισθάνεται, για διάφορους λόγους, μεγάλη αυτοπεποίθηση. Για αυτό τον λόγο ανοίγει μέτωπα ταυτόχρονα στο Αιγαίο, την Κύπρο και τη Συρία. Στα μάτια του Erdogan η Ελλάδα είναι μια μικρή χρεοκοπημένη χώρα που έχει απωλέσει ένα σημαντικό κομμάτι της ισχύος της. Στον τουρκικό υβριδικό πόλεμο η Ελλάδα πρέπει να απαντήσει με μια νέα πολυδιάστατη στρατηγική.

– Τι μπορεί να περιλαμβάνει αυτή η νέα στρατηγική που προτείνετε;

Καταρχήν πρέπει να επικαιροποιηθεί το στρατιωτικό μας δόγμα και να γίνει πιο επιθετικό. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις πρέπει να περάσουν στην εποχή του δικτυοκεντρικού πολέμου (Network-Centric Warfare) για να αποκτήσουν επιχειρησιακή υπεροχή έναντι του αντιπάλου. Αυτό συνεπάγεται μεγάλες οικονομικές θυσίες. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτό.

Πρέπει να δημιουργήσουμε ισχυρές συμμαχίες με χώρες που μοιράζονται την ίδια ανησυχία με εμάς για την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ταυτόχρονα, πρέπει να χτίσουμε γέφυρες με ένα κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας που αντιστέκεται στον αυταρχισμό του Erdogan. Η σύγκρουση με την Τουρκία δεν είναι μια νομοτελειακή εξέλιξη, εφόσον αντιδράσουμε εγκαίρως και έξυπνα!

– Φοβάστε ότι η Τουρκία μπορεί να καθυστερήσει με διάφορα προσχήματα (π.χ. τις φωτογραφίες που βρέθηκαν πάνω τους) την επιστροφή στην Ελλάδα των δύο ελλήνων στρατιωτών; Το ρωτώ γιατί στο παρελθόν, παρόμοια περιστατικά είχαν επιλυθεί από τις τοπικές στρατιωτικές αρχές…

Οι πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας θα αποκαλυφθούν πολύ σύντομα. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είμαι αισιόδοξος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών πρέπει να μας προβληματίσει πολύ! Υπάρχουν μερικά σημαντικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν σε στρατηγικό επίπεδο. Ποιο είναι τελικά το επίπεδο ετοιμότητας των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων; Τι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η επιχειρησιακή ετοιμότητα και μαχητικότητα των ενόπλων δυνάμεων;

– Υπάρχει περίπτωση να επιχειρήσει η Τουρκία να συνδέσει το γεγονός με την επιστροφή από την Ελλάδα των 8 τούρκων στρατιωτικών;

Στη φάση αυτή είναι όλα πιθανά. Πιστεύω ότι ο Erdogan νιώθει βαθύτατα προσβεβλημένος από τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα των οκτώ Τούρκων αξιωματικών. Αυτό σημαίνει ότι θα κάνει ότι μπορεί για να ασκήσει πίεση στην ελληνική πλευρά να τους παραδώσει. Κάτι τέτοιο βέβαια θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την αξιοπιστία της Ελλάδας και ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας θα το βίωνε ως εθνική ταπείνωση.

– Διανύουμε περίοδο όπου η Άγκυρα δεν χάνει ευκαιρία να κλιμακώσει την ένταση. Υπό αυτή την έννοια, η δίκη των δύο ελλήνων στρατιωτικών δεν επιβαρύνει περαιτέρω το κλίμα;

Ναι επιβαρύνει το κλίμα, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι κατόρθωσε η Άγκυρα να ενισχύσει το φοβικό σύνδρομο που διακατέχει την Ελλάδα. Ασχέτως το τι πραγματικά συνέβη, η όλη διαχείριση της υπόθεσης από την τουρκική πλευρά υποδηλώνει πρόθεση να ταπεινωθεί ο ελληνικός στρατός. Η εικόνα των δύο στρατιωτικών να καλύπτουν τα πρόσωπα τους σαν κοινοί εγκληματίες είναι πραγματικά σοκαριστική. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κάνει καλή επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης. Ακόμα και το γεγονός ότι έχουν πάει οι γονείς των δύο στρατιωτικών στην Τουρκία περνάει λάθος μήνυμα στην άλλη πλευρά! Δεν θέλω όμως να επεκταθώ σε αυτό το θέμα γιατί αντιλαμβάνομαι την αγωνία των οικογενειών.

– Όλα δείχνουν ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι θερμοί. Η Τουρκία δεν φαίνεται διατεθειμένη να αφήσει τις ξένες εταιρείες, όπως κι αν αυτές λέγονται, να κάνουν έρευνες στη Κύπρο, παρά μόνο αν η Λευκωσία δεχθεί τη συνεκμετάλλευση του φυσικού της πλούτου, πριν την επίλυση του Κυπριακού. Επομένως;

Όλα θα εξαρτηθούν από τις προθέσεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας γιατί το ζήτημα έχει αποκτήσει και στρατιωτική διάσταση. Εκτιμώ ότι οι Τούρκοι θα κάνουνε πίσω όταν οι αμερικανικές και γαλλικές εταιρείες ξεκινήσουν τις έρευνες. Εξάλλου, η Άγκυρα έχει περάσει ήδη επιτυχημένα το μήνυμα ότι ένα κομμάτι της κυπριακής ΑΟΖ συνιστά αμφισβητούμενη θαλάσσια περιοχή. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι αστείο να μιλάμε για επίλυση του Κυπριακού. Η Τουρκία έχει αλλάξει και είναι καιρός να το συνειδητοποιήσουμε!

Η εθνική ασφάλεια και άμυνα δεν μπορεί να είναι πεδίο κομματικών αντιπαραθέσεων. Ας παραδειγματιστούμε επιτέλους από άλλες χώρες. Το διακύβευμα είναι τεράστιο και αφορά την επιβίωση του Ελληνισμού.