Του Παναγιώτη Καρκατσούλη
Η δόλια τακτική των Συριζαίων να καλλιεργούν την αντίληψη ότι, εν τέλει, όλοι ίδιοι είμαστε και ότι τα προβλήματα που αυτοί δεν μπόρεσαν να λύσουν δεν τα έλυσαν ούτε οι προηγούμενοι, έχει ευρύτερες προεκτάσεις από μια απλή αμυντική στάση απέναντι στην κριτική που τους ασκείται.
Κεντρικό στοιχείο της αφήγησής τους είναι ότι αφού αυτοί οι, εξ ορισμού, σωτήρες και λύτες των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας δεν τα κατάφεραν (και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν η και να ηττηθούν, όπως τώρα με τις φωτιές), κανένας άλλος δεν μπορεί να τα καταφέρει. Επομένως, πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ελληνική πραγματικότητα: Θα είμαστε χρεωκοπημένοι, χωρίς προοπτική και καταδικασμένοι να καιγόμαστε. Αυτή είναι η αναπόφευκτη μοίρα μας.
Ο απώτερος στόχος τους είναι να δημιουργήσουν την πεποίθηση στο κοινωνικό σώμα μιας επίκτητης ανικανότητας.
Η επίκτητη ανικανότητα ή αλλιώς η μαθημένη αβοηθησία (learned helplessness) παρουσιάζεται όταν ο οργανισμός, πεπεισμένος ότι δεν θα μπορέσει να αποφύγει την επώδυνη επερχόμενη κατάσταση περιμένει, στωικά, το μοιραίο. Όσοι περιέρχονται σε επίκτητη ανικανότητα αναπτύσσουν ελάχιστους έως μηδενικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης μιας επερχόμενης δυσάρεστης κατάστασης, το βίωμα της οποίας ήδη διαθέτουν.
Πέραν του ελλείμματος κινητοποίησης παρατηρείται και ένα γνωστικό έλλειμμα, καθώς οι άνθρωποι που βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση δεν πιστεύουν και δεν αξιοποιούν κάποια, έστω και μεμονωμένη, επιτυχημένη προσπάθεια. Υπάρχει μία «πίστη» στην ανημποριά, η οποία γενικεύεται και σταθεροποιείται σε νέες, επόμενες καταστάσεις. Όταν περιέλθει κανείς σ’ αυτή την κατάσταση δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για πράξεις ή παραλείψεις άλλων. Το αποτέλεσμα θα επέλθει ούτως ή άλλως και δεν εξαρτάται από την αντίδραση.
Το υποκείμενο/ η οργάνωση/η κοινωνία που βρίσκεται σε καθεστώς επίκτητης ανικανότητας δεν μαθαίνει να ερμηνεύει τις δυσκολίες του ως εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν, αλλά ως απόδειξη της ανικανότητάς του.
Ο φαταλισμός και η παραίτηση είναι η κατάληξη αυτής της διαδικασίας συνοψίζει η Carol Dweck. Είναι η ψυχολόγος που έδειξε στο έργο της «Mindset» ότι η επιτυχία και η πρόοδος των ανθρώπων και των οργανώσεων εξαρτάται από τον τρόπο οργάνωσης των νοημάτων (και των αξιών επί των οποίων αυτά εδράζονται) καθώς και των επικοινωνιών τους.
Επομένως, η μάχη με εκείνους που προωθούν την επίκτητη ανικανότητα είναι να μην μπορέσουν να περάσουν τις δικές τους αξίες και νοηματοδοτήσεις.
Πρέπει να μην περάσει η μισο-κακόμοιρη, κλαψιάρικη συμπεριφορά των Συριζαίων ότι είμαστε επίκτητα ανίκανοι. Πρέπει, ακόμη πιο συστηματικά, να αποκαλύπτεται η δόλια προσπάθειά τους να αποκρύψουν όχι μόνο τις διοικητικές ανεπάρκειες αλλά και τα ερεβώδη χαρακτηρολογικά ελλείμματά τους.
Οι Έλληνες ξέρουμε ότι μπορούμε καλύτερα. Και, γι’ αυτό, θα απορρίψουμε τόσο το αφήγημα όσο και τους αφηγητές. Τους μοιραίους και άβουλους που κυβερνούν θα τους στείλουμε, μαζί με τους άλλους αρνητές της Ελλάδας και του ελληνισμού, εκεί που τους πρέπει: Στα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια, στα απόβλητα της ιστορίας μας.
Φωτογραφία: Intimenws
