Σπύρου Κιοσσέ «Το Κάτω Κάτω της Γραφής»
Του Θανάση Μουσόπουλου
Πολλοί μύθοι αναγνωστικοί (θερινοί μάλλον) υπάρχουν. Συνήθως επιβάλλονται από διάφορες «εμπορικές» επιλογές. Το καλοκαίρι διαβάζουμε νέες κυκλοφορίες πολυσέλιδων, χωρίς προβληματισμό, μυθιστορημάτων. Ποίηση δεν ενδείκνυται σε παραθαλάσσιες καταστάσεις. Και τα τοιαύτα.
Πηγαίνουμε κόντρα σε τούτες τις συνήθειες.
Ο Ιούλιος επιφύλασσε μια ευχάριστη ποιητική έκπληξη: την πρώτη ποιητική συλλογή του κομοτηναίου πανεπιστημιακού Σπύρου Κιοσσέ με τον τίτλο «Το Κάτω Κάτω της Γραφής», εκδ. Μελάνι, Ιούνιος 2018, σελ. 55. Την ίδια χρονιά μάλιστα εκδόθηκε και ένα δεύτερο σημαντικό βιβλίο του «Εισαγωγή στη δημιουργική ανάγνωση και γραφή του πεζού λόγου – Η συμβολή της αφηγηματολογίας», σελ. 488, από τις εκδόσεις Κριτική, με πρόλογο της καθηγήτριας Γλωσσολογίας, ήδη νέας Αντιπρυτάνεως του Δ.Π.Θ. Ζωής Γαβριηλίδου. Στο κείμενό μας τούτο θα προσεγγίσουμε την ποίηση του θρακιώτη ποιητή.
Ο Σπύρος Κιοσσές είναι απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Αγγλία και στην Ελλάδα στον τομέα των κλασικών σπουδών και της εκπαιδευτικής έρευνας. Είναι διδάκτωρ Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον τη θεωρία και τη διδακτική της λογοτεχνίας. Διδάσκει στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στη δημιουργική γραφή στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ.
Η συλλογή του περιέχει σαράντα ποιήματα.
Στο εισαγωγικό του κείμενο γράφει:
Ελάτε λέξεις.
Συναχτείτε γύρω μου.
Ραμφίστε την τροφή σας.
Είμαι εγώ, που σας ταΐζω κάθε απόγευμα,
μόνος σ’ ένα παγκάκι,
της ύπαρξής μου το περίσσευμα,
της μνήμης πολυκαιρισμένα ψίχουλα,
μα πιο συχνά
τον άφθαρτο
τον έρωτά μου
σπόρο.
Γίνεται από τη συστατική του αυτή παρουσίαση η ματιά και ουσία της ποιητικής του Κιοσσέ.
Αλλά και το ποίημα που δίνει τον τίτλο στη συλλογή είναι διαφωτιστικό:
ΤΟ ΚΑΤΩ ΚΑΤΩ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ
Πάνω σε δίγαμμα, πίσω από κόππα και σαμπί
ανάμεσα σε ξεχασμένα γράμματα
πανάρχαιων επιγραφών
ανακαλύπτω χαραγμένα
τα αρχικά σου.
Σε κάτι συνδηλώσεις άφατες
σε κάτι παύσεις και σιωπές
του ονόματός σου ο αντίλαλος
ακούγεται.
Στις ανεπαίσθητες πτυχές των λέξεων
στο βάθος διπλωμένων νοημάτων
διακρίνεται η μορφή σου.
Τόπος συνάντησής μας μόνιμος
το ίζημα των λέξεων.
Το κάτω κάτω της
γραφής.
Μπορεί να αδικείται ο ποιητής όταν αναφέρονται σπαράγματα της δημιουργίας του, δείχνουν όμως τον πλούτο της ποίησης. Και ο Σπύρος Κιοσσές έχει πολλούς θησαυρούς στο σμιλεμένο λόγο του. Κάποια fragmenta:
– Τις λέξεις μου δεν τις ελέγχω πια. / Έπαψα ν’ αντιστέκομαι / Οχυρωμένος σε γραμματικούς κανόνες. / Ανήμπορος / λευκή σημαία ύψωσα, / τους παραδόθηκα / όπως επιθυμούν αυτές / να με προφέρουν / κι ούτε έχω πλέον δύναμη / να επιφέρω διορθώσεις.
– Περίκλειστος / μέσα στο ποίημά σου / ψάχνω να βρω / την έξοδο
– Οι φλέβες μου / ράγες για ενσώματα ταξίδια / κι εσύ κλειδούχος / μονίμως του αίματός μου την πορεία να ορίζεις / στο χέρι σου είναι […] / ταξίδι / και προορισμός / εσύ / εσένα τρέχει να προλάβει / κάθε ρανίδα μου / εσύ / ο σταθμός / κι η διαδρομή / εσύ
– Να μειδιάτε ελαφρώς / σ’ όποια αναζήτηση / κρυφίων νοημάτων
– Μακριά σου όλα ανολοκλήρωτα / κάτι τους λείπει. / Σχεδόν ζωή.
– Η αγωνία της γραφής. / Η ταραχή της σύνθεσης. / Κι ύστερα / η αναπόληση της ηρεμίας / του λευκού. / Της άγραφης σελίδας.
Κλείνοντας παραθέτω ένα μικρό αριστούργημα, τον οποίο ο ποιητής αφιερώνει στον Κώστα Ακρίβο, που έχει ομότιτλο βιβλίο.
ΤΕΛΕΤΕΣ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗΣ
Στην αρχή στους γάμους
με βαφτίσεις κατόπιν
και κηδείες μετά
των φίλων
μετρώ
τις απώλειες
Συνήθως λέω, ότι το δεύτερο ποιητικό βιβλίο δείχνει την αξία ενός δημιουργού. Μάλλον ο Σπύρος Κιοσσές έχει περάσει τις δέουσες «τελετές (ποιητικής) ενηλικίωσης».
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΒΡΑΜΥΛΙΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2018
