«Αγιορείτικα σχήματα και χρώματα» του Γιάννη Μενεσίδη
Του Θανάση Μουσόπουλου
Έκδοση του 2018 της Ιεράς Μητρόπολης Μαρωνείας και Κομοτηνής καλαίσθητη και άκρως παιδαγωγική αποτελεί το νέο βιβλίο του φίλου Γιάννη Μενεσίδη. Με την ευκαιρία μάλιστα των Ελευθερίων τον Μάιο 2018 πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή έκθεση έργων του Γ. Μενεσίδη που αναφέρονται επίσης στο Άγιον Όρος.
Πλούσιο το έργο του Γιάννη στην ιατρική και στην τέχνη. Και στο παρελθόν μίλησα για το έργο του, όσο μπορώ να καταλάβω, μιας και δεν είμαι ειδικός στα εικαστικά. Το βέβαιο είναι ότι εξελίσσεται και δεν μένει δογματικά κολλημένος σε αισθητικές αντιλήψεις και τεχνικές.
Θα παραθέσω ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του Γ. Μενεσίδη και στη συνέχεια θα αναφερθούμε στο νέο του βιβλίο.
Ο Γιάννης Μενεσίδης γεννήθηκε στη Δράμα το 1947. Σπούδασε ιατρική στο Α.Π.Θ. και ειδικεύτηκε στην πνευμονολογία – φυματιολογία. Από το 1980 ζει στην Ξάνθη και ως πρόσφατα που συνταξιοδοτήθηκε ήταν διευθυντής του Πνευμονολογικού τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης. Μαθήτευσε κοντά στον Ν.Γ. Πεντζίκη. Συνεργάστηκε με τη μικρή πινακοθήκη “Διαγώνιος” (1975-1995). Εκθέτει από το 1975 ομαδικά και από το 1981 ατομικά. Πραγματοποίησε πολλές ατομικές εκθέσεις (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Ξάνθη και Δράμα). Οκτώ εκδόσεις τέχνης κυκλοφόρησαν για το έργο του. Είναι μέλος του Σ.Κ.Ε.Τ.Β.Ε. και της Ε.Ε.Ι.Κ. (Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Καλλιτεχνών). Έργα του υπάρχουν στην Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών σπουδών, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ξάνθης, στη Μ.Κ.Ε. “Τέχνη”, στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και σε ιδιωτικές συλλογές. Είναι συλλέκτης κοχυλιών και πετρωμάτων.
Στο προηγούμενο άρθρο μου «Γιάννης Μενεσίδης, φωνή της ψυχής και της γης» (2012) αναφέρομαι στη σχέση του Μενεσίδη με τον δάσκαλό του Πεντζίκη. Στηριγμένος σε απόψεις ειδικών τεχνοκριτικών, βλέποντας το πλούσιο συνεχές έργο του, δέχομαι την άποψη ότι προχώρησε πέρα από τις διδαχές του δασκάλου του.
Ο Χάρης Καμπουρίδης παρατηρεί: «Η καταλυτική πνευματική παρουσία του Ν. Γ. Πεντζίκη έκανε για πρώτη φορά γνωστή τη σχέση της ζωγραφικής με την ψυχική άσκηση (…) Μ’ άλλα λόγια, η μεταβίβαση από τον μακαριστό Πεντζίκη στον διάδοχο του Μενεσίδη, δεν είναι πράξη μεταβίβασης τεχνικών γνώσεων αλλά μεταβίβαση ψυχικής στάσης, της ψυχής της ίδιας (…) Διάβασα μέρος από τα κείμενα του ζωγράφου. Έτσι συνειδητοποίησα και τις άλλες του πλευρές, είναι μια πνευματική προσωπικότητα ολοκληρωμένη και φωτισμένη».
Με την ευκαιρία της έκθεσης των έργων του για το Άγιον όρος στην Κομοτηνή δήλωσε: “Πηγαίνω από το ’68 στο Άγιο Όρος, όταν ήμουν νέος πήγαινα πολύ περισσότερο. Εμπνέομαι από την φύση και από τους ανθρώπους στο Άγιο Όρος”.
Στο βιβλίο «Αγιορείτικα σχήματα και χρώματα» του Γιάννη Μενεσίδη (σελ. 150) υπάρχουν περίπου 120 έργα του, τέμπερες και σε σινική μελάνη.Την επιμέλεια της έκδοσης έχει ο καθηγητής του Δ.Π.Θ. Γεώργιος Χρ. Τσιγάρας.
Πλούσια είναι τα περιεχόμενα του βιβλίου. Στο πρώτο μέρος (σελ. 7 – 46) διαβάζουμε:
- Πρόλογο του Μητροπολίτη Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα
- Η επίδρασι του Αγίου Όρους στην τέχνη του Γιάννη Μενεσίδη, του αρχ. Βασιλείου Ιβηρίτη
- Σωτήρια όσμωση, του αρχ. Εφραίμ Γ. Τριανταφυλλόπουλου
- Αίσθηση και μνήμη, του Γ. Ν. Πεντζίκη
- Το αγιορείτικο φυσικό και δομημένο περιβάλλον και ο ζωγράφος Γ. Μενεσίδης, του Μαν. Γ. Βαρβούνη
- Γ. Μενεσίδης: Άγιον Όρος. Στα μονοπάτια της βυζαντινής παράδοσης, της Ιω. Στουφή – Πουλημένου
- Γ. Μενεσίδης. Δοξαστική πλησμονή μέσα στο Αγιορείτικο τοπίο, της Καλ. Τζημαγιώργη
- Σκέψεις στις ασπρόμαυρες καταγραφές σχημάτων και εικόνων, κείμενο του Γιάννη Μενεσίδη
Στις σελίδες 47 – 145 περιέχονται οι Πίνακες (τέμπερες και σινικής), ενώ στις σελίδες 147 – 150 περιέχεται αναλυτικό βιο – εργογραφικό του Γ. Μενεσίδη και Βιβλιογραφία που αναφέρεται στο πλούσιο έργο του.
Θα ευχόμουν και το βιβλίο αυτό, όπως και τα προηγούμενα, να γίνουν προσιτά στο ευρύ κοινό. Να γνωρίσουν το έργο του Γιάννη Μενεσίδη.
Ο π. Βασίλειος Ιβηρίτης παρατηρεί: «Όταν δεις ένα έργο του Γιάννη Μενεσίδη, αναπαύεσαι. Όταν μεγεθύνεις μια λεπτομέρεια διακρίνεις τον κεκρυμμένο πλούτο που προσφέρεται δωρεάν».
Και ο ίδιος ο δημιουργός μιλά για: Κεκρυμμένη χαρά
«Παραλληλίζω τη ζωγραφική μου με μια ροδιά που μεταφέρει έννοιες κεκρυμμένης χαράς. Γλυκαίνομαι, χάνομαι και αποσαθρώνομαι στη ζωγραφική επιφάνεια. Ψάχνω να βρω αυτά που μου χαρίζονται. Φορώ ρούχα δανεικά, σκορπίζομαι και γίνομαι πολύμορφος. Κοπιάζω, απογοητεύομαι, η επιφάνειά μου όταν φωτίζεται δωρεάν, υπερίπταμαι. Είναι κάτι που δεν το εξασφαλίζει η προσπάθειά μου. Ούτε ζωγραφικά μου παρέχεται πάντα η ασφάλεια της σωστής απόδοσης. Η εμπειρία μου με βοηθά μόνο να μην ξεστρατίσω. Θα ήθελα να υπάρχω εν ονόματι του πλήθους που χάνομαι».
Το βιβλίο του Γιάννη Μενεσίδη «Αγιορείτικα σχήματα και χρώματα» αποτελεί κιβωτό του Αγίου Όρους. Όλο το έργο του Μενεσίδη αποτελεί πολύτιμο κιβωτό της παράδοσης του νεοελληνισμού.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2018
