Σε προεκλογική ομηρεία φαίνεται να βρίσκονται οι 120.000 Έλληνες πολίτες μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, οι οποίοι έπειτα από τις διθυραμβικές ανακοινώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα τον Δεκέμβριο του 2017, στο 6ο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο στην Κομοτηνή, περί θεσμοθέτησης της προαιρετικής χρήσης του Ιερού Μουσουλμανικού Νόμου (Σαρία), βλέπουν την υπόθεση να γίνεται αντικείμενο μικροπολιτικής εκμετάλλευσης, τόσο για τα εσωτερικά όσο και για τα ελληνοτουρκικά ζητήματα της χώρας μας.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Έναν αιώνα μετά από την καθιέρωσή της με τον νόμο 147/1914 η σαρία δεν καταργήθηκε μεν –κατά την πάγια θέση της Αριστεράς πριν κυβερνήσει–, αλλά περιορίστηκε η εφαρμογή της ως προαιρετική μόνο σε συγκεκριμένα νομικά ζητήματα αστικής φύσεως (βλ. γάμοι, διαζύγια, κληρονομιές κλπ), ενώ ο ρόλος του μουφτή ως θρησκευτικού λειτουργού και ιεροδίκη διατηρείται και η Μουφτεία παραμένει δημόσια υπηρεσία υπαγόμενη ευθέως στο υπουργείο Παιδείας.

Η Θράκη είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό έδαφος, επί του οποίου εφαρμόζεται η σαρία, δίνοντας στην Ελλάδα μία ακόμη θλιβερή πρωτιά, καθώς ούτε καν η Τουρκία δεν έχει εκχωρήσει το δικαιοδοτικό της σύστημα και ούτε φυσικά έχει επιτρέψει την υποκατάσταση του εθνικού της δικαίου από τους Ιερούς Κανόνες οποιασδήποτε άλλης θρησκείας. Και κάπου εδώ αρχίζει ο επικοινωνιακός χειρισμός του θέματος εκ μέρους του Μαξίμου που δεν απείχε πολύ από το να καταλήξει σε εθνική αυτοχειρία: ο πρώτος νόμος που ψηφίστηκε το 2018 επελέγη συμβολικά να είναι ο ν. 4511/2018 με τον ήταν  και ο ίδιος ο πρωθυπουργός τον χαρακτήρισε ως «ιστορικό βήμα», ενώ χαιρετίστηκε ως το πρώτο στάδιο «εξευρωπαϊσμού» της μειονότητας, στην οποία «έταξαν» το δικαίωμα να εκλέγει τους Μουφτήδες της αντί να διορίζονται όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, σε αντίθεση όμως με όλο τον υπόλοιπο μουσουλμανικό κόσμο που διορίζονται!

Η αφορμή

Αφορμή για τον περιορισμό της ισχύος της Σαρία υπήρξε μια υπόθεση που έφτασε μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: Έλληνας πολίτης της μειονότητας αφήνει την περιουσία του με συμβολαιογραφική διαθήκη στην σύζυγό του, αλλά οι αδελφές του (και κληρονόμοι του κατά τη Σαρία) φτάνουν μέχρι τον Άρειο Πάγο, ο οποίος απεφάνθη ότι τα κληρονομικά ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας ρυθμίζονται μόνο από τον μουφτή. Η χήρα προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και εν όψει καταδίκης της χώρας μας ο νόμος άλλαξε.

Η ταμπακιέρα και μπανανόφλουδα

Το ζήτημα όμως είναι πολύ σοβαρότερο, καθώς οι αρμοδιότητες του Μουφτή δεν είναι μόνο η δικαστική αρμοδιότητα σε υποθέσεις αστικής φύσης μόνο, αλλά κυρίως θρησκευτική και οικονομική: Ελέγχει τα ιερά τεμένη και διορίζει ή παύει τους θρησκευτικούς λειτουργούς (Ιμάμηδες) αλλά κυρίως επιβλέπει και διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία των βακουφίων στην περιοχή της Ροδόπης, επομένως ο τρόπος επιλογής του (διορισμός ή εκλογή) επηρεάζει άμεσα τόσο στο εσωτερικό, όσο και στις διεθνείς σχέσεις της χώρας, ιδίως στα ελληνοτουρκικά όπου η εκπεφρασμένη θέση της γείτονος είναι ο έλεγχος της μειονότητας.

Η ΑΙΦΝΙΔΙΑ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΠΑΥΕΙ ΤΟΥΣ ΜΟΥΦΤΗΔΕΣ ΞΑΝΘΗΣ

ΚΑΙ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΡΙΖΕΙ ΝΕΟΥΣ

Σε περίπτωση λοιπόν πλήρους κατάργησης της Σαρίας θα έπαυε ο ελληνικός κρατικός έλεγχος επ’ αυτών των δύο στοιχείων, για αυτό (και σε αντίθεση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της Κυβέρνησης) όχι μόνο δεν καταργήθηκε, αλλά αντιθέτως λίγες εβδομάδες πριν ψηφίστηκε αιφνιδίως τροπολογία που έπαυε τους μουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής και διόρισε νέους. Σύμφωνα με αυτήν «οι Μουφτήδες ή οι Τοποτηρητές Μουφτήδες αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το 67ο έτος της ηλικίας τους», εξισώνοντάς τους έτσι με τους δικαστές, ενώ η πρόβλεψη του καθορισμού με Προεδρικό Διάταγμα των δικονομικών κανόνων βάσει των οποίων θα ασκούνται οι αρμοδιότητες των Μουφτήδων σε συγκεκριμένο πλαίσιο, τους καθιστά δικαστικούς λειτουργούς, ώστε ως τέτοιοι να διορίζονται από το κράτος, και να μη εκλέγονται, όπως διακαώς επιθυμεί η Τουρκία, παρότι η ίδια τους διορίζει!

Με την ίδια τροπολογία ρυθμίστηκε και ο οικονομικός έλεγχος, καθώς πλέον το υπουργείο Παιδείας θα καλύπτει τις δαπάνες λειτουργίας των Μουφτειών (που αποτελούν δημόσιες υπηρεσίες), ενώ καθιερώνεται οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχός τους από τη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών.

Οι δηλώσεις Ερντογάν

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κατά τη τελευταία συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ δήλωσε «Συζητήσαμε και το θέμα της Δυτικής Θράκης… Αν θέλει ο Θεός θα γίνει το θέμα του εκλεγμένου Μουφτή. Ο Αλέξης Τσίπρας, μας λέει, ότι θα περάσουμε σε νέο σύστημα, θα καταργήσουμε τον διορισμό του Μουφτή. Ας πούμε πως στο θέμα αυτό άναψε ‘’πράσινο φως’’, όμως δεν μπορούμε να πούμε πως τελείωσε η δουλειά», αφήνοντας να αιωρείται η υπόνοια ότι η κυβέρνηση προσδοκά με τον τρόπο αυτό να κερδίσει τις ψήφους της μειονότητας στις προσεχείς εκλογές, παρότι νομοθετεί προς το αντίθετο.

Τα νέα πρόσωπα

Τα νέα πρόσωπα αντανακλούν την κυβερνητική στόχευση: ο 38χρονος Χαλήλ Καρά Μπιλάλ που ανέλαβε καθήκοντα τοποτηρητή μουφτή στην Ξάνθη είναι ιεροδιδάσκαλος στο τέμενος Σκρα, Πομάκος και γνώστης της αραβικής γλώσσας, έγινε μάλιστα γνωστός όταν το 2012 κατέθεσε μήνυση εναντίον του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής εξαιτίας πιέσεων που δεχόταν, την οποία και δεν απέσυρε παρά τις σχετικές «παροτρύνσεις».

Στην Κομοτηνή διορίστηκε ο Χαλήλ Τζιχάτ, ιεροδιδάσκαλος στο Εσκί Τζαμί και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος από πανεπιστήμιο της Σαουδικής Αραβίας, μέχρι σήμερα υπάλληλος στη Μουφτεία Κομοτηνής και καθηγητής Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.