Προεκλογικά παιχνίδια χαρακτηρίζει τις δηλώσεις του Πάνου Καμμένου για ανακήρυξη ΑΟΖ στο Καστελόριζο, ο καθηγητής του Παντείου, Άγγελος Συρίγος, τονίζοντας ότι πρέπει να σταματήσουν οι λεκτικές αντιπαραθέσεις με την Τουρκία, η οποία επιδιώκει να διασπάσει τη προσοχή μας δημιουργώντας εντάσεις παντού, από το Αιγαίο έως την Κρήτη.

“Δεν χρειάζεται να φωνάζεις σε όλους τους τόνους ότι πρόκειται να κηρύξεις ΑΟΖ, πολύ απλά την κηρύσσεις. Η κυβέρνηση Τσίπρα, εξέχον μέλος της οποίας είναι ο κ. Καμμένος, είχε επί τέσσερα χρόνια το περιθώριο να προχωρήσει σε κήρυξη της ΑΟΖ. Δεν το έκανε. Και είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να το κάνει στο σύντομο χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι τις εκλογές. Όσο για τον ίδιο τον υπουργό Άμυνας, η ανακήρυξη ΑΟΖ, δεν είναι δική του δουλειά”, τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Συρίγος.

Επισημαίνει ότι τέτοιου είδους πυροτεχνήματα μπορούν να δημιουργήσουν εντάσεις χωρίς λόγο, όταν διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία πρέπει πάση θυσία να κρατάμε χαμηλούς τους τόνους και να εντοπίζουμε την προσοχή μας σε όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο, πολλώ δε μάλλον όταν η Τουρκία είναι σήμερα διεθνώς απομονωμένη, και επομένως πιο νευρική.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Τι εξυπηρετούν οι δηλώσεις Καμμένου από το Καστελόριζο ότι τους επόμενους μήνες θα γίνει ανακήρυξη ΑΟΖ; Αν έχουν πράγματι βάση, τότε γιατί η ανακήρυξη δεν συνέβη τα τέσσερα προηγούμενα χρόνια, παρά ο υπουργός το προανήγγειλε τώρα, ενώ έχουμε εισέλθει σε προεκλογική περίοδο, και δίχως να είναι δική του αρμοδιότητα;

Δεν χρειάζεται να φωνάζεις σε όλους τους τόνους ότι πρόκειται να κήρυξης ΑΟΖ. Πολύ απλά την κηρύσσεις.

Η κυβέρνηση Τσίπρα, εξέχον μέλος της οποίας είναι ο κ. Καμμένος, είχε επί τέσσερα χρόνια το περιθώριο να προχωρήσει σε κήρυξη της ΑΟΖ. Δεν το έκανε. Και είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να το κάνει στο σύντομο χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι τις εκλογές. Όσο για τον ίδιο τον υπ. Άμυνας δεν είναι δική του δουλειά η ανακήρυξη ΑΟΖ.

Πρόκειται λοιπόν για προεκλογικό πυροτέχνημα. Το κακό είναι ότι τέτοιου είδους πυροτεχνήματα μπορούν να δημιουργήσουν εντάσεις χωρίς λόγο. Αυτή την περίοδο πρέπει πάση θυσία να κρατάμε χαμηλούς τους τόνους και να εντοπίζουμε την προσοχή μας σε όσα συμβαίνουν στην ανατολική Μεσόγειο.

Η δήλωση του Α/ΓΕΕΘΑ Β. Αποστολάκη ότι “αν οι Τούρκοι ανέβουν σε βραχονησίδα θα την ισοπεδώσουμε” προκάλεσε εντύπωση, με αρκετούς να του ασκούν κριτική ότι συγχέει το επιχειρησιακό με το πολιτικό επίπεδο. Πως ερμηνεύετε τη δήλωσή του;

Είναι γεγονός ότι ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ δε μας έχει συνηθίσει σε τέτοιες δηλώσεις. Εν αντιθέσει προς πολλούς Τούρκους ομολόγους του, είναι εξαιρετικά φειδωλός σε σχόλια. Υπάρχουν δύο ακόμη στοιχεία στη δήλωση που προβληματίζουν. Το πρώτο είναι ότι ο κ. Αποστολάκης είπε ότι όσα λέει, εκφράζουν τη κυβέρνηση.

Το δεύτερο σημείο είναι η επισήμανση ότι σε περίπτωση πολεμικού επεισοδίου, θα πολεμήσουμε μόνοι μας. Οι σύμμαχοι είναι κυρίως για αποτροπή. Όλα αυτά τα στοιχεία δημιουργούν βάσιμες υπόνοιες πως ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ πιθανόν να είχε κάτι πολύ συγκεκριμένο κατά νου όταν προέβη σε αυτές τις δηλώσεις.

Το ρωτώ με την έννοια ότι η πολιτική άμυνας είναι κάτι το οποίο δεν προαναγγέλλεται, σωστά;

Οι δηλώσεις, τα πολεμικά γυμνάσια, οι συναντήσεις με ξένους πολιτικούς ηγέτες, όλα αυτά περνούν μηνύματα προς την άλλη πλευρά. Στόχος όλων αυτών των μηνυμάτων είναι να αποτραπεί μια πολεμική σύγκρουση.

Να υπενθυμίσω ότι είχαμε βιώσει κι εμείς κάτι αντίστοιχο το 1998. Λόγω της αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-300 από την Κύπρο είχαμε βρεθεί αντιμέτωποι με ανάλογες δηλώσεις. Διεξάγονταν γυμνάσια με εικονικές προσβολές πυραύλων.

Κατέφθαναν πληροφορίες ότι η Τουρκία θα αγόραζε ειδικούς πυραύλους από το Ισραήλ για να καταστρέψει τους S-300. Παράλληλα γίνονταν συναντήσεις ξένων ηγετών όπου θέμα συζητήσεως ήταν και η κατάσταση με τα οπλικά συστήματα της Κύπρου. Σε αντίστοιχη κατάσταση είναι τώρα η Τουρκία, δηλαδή απομονωμένη.

Σε παλαιότερη συνομιλία μας, είχατε πει ότι η Τουρκία αμφισβητεί “δια της ισχύος”, και ότι εντάσεις, προκλήσεις και αμφισβητήσεις, θα είναι από εδώ και πέρα στην ημερήσια διάταξη, και όχι μόνο στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, όπου διεξάγει έρευνες η Exxon Mobil. “Βλέπετε” κάποιο νέο περιστατικό στο Αιγαίο;

Πριν από μερικούς μήνες είχε διαρρεύσει στον Τύπο ότι κάποια ξένη μυστική υπηρεσία ενημέρωσε τη κυβέρνηση πως οι Τούρκοι σχεδίαζαν να καταλάβουν μία μικρή νησίδα του Ανατολικού Αιγαίου. Πιθανότατα επρόκειτο για την νησίδα Παναγιά έξω από τις Οινούσσες, στη Χίο.

Η κινητοποίηση των ενόπλων δυνάμεων τότε είχε αποτρέψει την εκδήλωση οποιεσδήποτε ενέργειες. Θα συνδύαζα τις δηλώσεις Αποστολάκη με αυτή την παλιά πληροφορία.

Πιθανόν οι Τούρκοι, βλέποντας τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν στην ανατολική Μεσόγειο, να θέλουν να μεταφέρουν το παιχνίδι στο Αιγαίο. Εδώ άλλωστε το επίπεδο είναι διμερές και οι ισορροπίες συγκεκριμένες.

Έχετε επίσης αναφέρει ότι σκοπός της Άγκυρας είναι να παρασυρθούμε αντιπαραθέσεις που θα οδηγήσουν σε αμοιβαία απεμπλοκή και κατ’ επέκτασιν σε μετατροπή της Αν. Μεσογείου σε μία μεγάλη ζώνη αμφισβητήσεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, ποια θα έπρεπε να είναι η ελληνική αντίδραση;

Οι εξελίξεις γύρω από την ανεύρεση ενεργειακών κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ είναι κρίσιμες. Μπορούν, θεωρητικώς, να αλλάξουν τις ισορροπίες όπως της έχει επιβάλει η Τουρκία υπέρ αυτής, από το 1974. Επομένως, πρέπει να επικεντρωθούμε, στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι Τούρκοι θα επιδιώξουν να διασπάσουν την προσοχή μας δημιουργώντας εντάσεις παντού, στο Αιγαίο, στο Καστελόριζο, στην Κρήτη. Το μήνυμα του αρχηγού ΓΕΕΘΑ ήταν σαφές και έχει περάσει στην άλλη πλευρά. Απαραίτητο είναι να σταματήσουν εντελώς οι λεκτικές αντιπαραθέσεις με την Τουρκία. Τώρα χρειάζονται λίγα λόγια και πολύ προσοχή.

* Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.