ΕΝΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:

Μούντζινος = Λεκάνη Καβάλας του Νίκου Κούτρα

του Θανάση Μουσόπουλου

  Τη λέξη «Μούντζινος» την έχω στη μνήμη μου κοντά στα εβδομήντα χρόνια – όση και η ηλικία μου. Κάθε Σάββατο από το σπίτι μας που ήταν απέναντι από το οικογενειακό κέντρο «Σπηλιά» επί της Τσιμισκή πηγαίναμε στο παζάρι, για ψώνια ή για χάζι. Εκεί άκουγα κοντά στις άλλες διαφημίσεις και τη φράση «Πατάτες Μούντζινος». Συγκινήθηκα όταν προ ολίγων ημερών ο φίλος εκδότης Μιχάλης Σπανίδης μου χάρισε το βιβλίο που εξέδωσε: «Από το Μούντζινος … στη Λεκάνη» του Νίκου Ι. Κούτρα.

  Διάβασα με πολύ ενδιαφέρον τις εκατό σελίδες του καλοτυπωμένου βιβλίου, έμαθα πολλά και λύθηκαν οι απορίες για το «Μούντζινος». Η αρχαιολόγος δρ. Δημητρία Μαλαμίδου που προλογίζει το σύγγραμμα σημειώνει:

«Η περίπτωση ενός έλληνα μελετητή που προσπαθεί να γνωρίσει το “ξένο”

παρελθόν του τόπου του αποτελεί εγχείρημα αξιέπαινο και άξιο μίμησης.

Η διερεύνηση της ιστορίας ενός τόπου αποτελεί γενικά μεγάλη πρόκληση.

Είναι ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση  γι΄ αυτούς που κατάγονται από τη

συγκεκριμένη περιοχή και θέλουν να μελετήσουν την ιστορία της

αντικειμενικά, στο βαθμό που μπορεί αυτό να επιτευχθεί.

Είναι επομένως καλοδεχούμενη η παρούσα ιστορική καταγραφή,

η οποία αποτελεί σημαντική  πηγή αξιόπιστων στοιχείων, καθώς και

μια πολύ ενδιαφέρουσα και ευχάριστη στην ανάγνωση μελέτη.

Για τους καταγόμενους από το συγκεκριμένο τόπο, πέραν των παραπάνω,

η μελέτη έχει μεγάλη συναισθηματική αξία, καθώς και ιδιαίτερο κοινωνικό

ενδιαφέρον. Αξίζουν συγχαρητήρια στον Νίκο Κούτρα, για την επιμελημένη

και γλαφυρή παρουσίαση του υλικού που συγκεντρώθηκε με αγάπη και

ενθουσιασμό. Η δική του ματιά δίνει φωνή σε αντικείμενα και σε πέτρες

που αλλιώς θα έμεναν βουβές… πέτρες που κουβαλούν ανθρώπινες ψυχές».

Ο Νίκος Κούτρας γεννήθηκε στη Λεκάνη Καβάλας, ακριβώς στο μέσο του εικοστού αιώνα, αμέσως μετά τους καταστροφικούς πολέμους. Έζησε την κρίση του καπνού και την επακόλουθη μετανάστευση των γονιών του στη Δυτική Γερμανία. Ο ίδιος, μετανάστευσε φοιτητής στην Τεργέστη Ιταλίας, όπου και σπούδασε Βιολογία. Η επταετής δικτατορία σημάδεψε τη ζωή του. Ως εκπαιδευτικός στη μέση εκπαίδευση, δίδαξε βιολογία σε όλα τα Λύκεια της Καβάλας. Παράλληλα με την κύρια ενασχόλησή του, είχε ενεργή και διαρκή συμμετοχή στα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα της ιδιαίτερης πατρίδας του και της ευρύτερης περιοχής. Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον του εντοπίζεται στην έρευνα και στη μελέτητων κοινωνικών και γεωπολιτικών θεμάτων, που αφορούν τον ορεινό όγκο του Νομού Καβάλας.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

  Tο βιβλίο καταγράφει τα ίχνη του πολιτισμού των ανθρώπων που κατοικούσαν στο Μούντζινος (Λεκάνη) και αναγκάστηκαν, μετά τη συνθήκη της Λωζάνης του 1923, να εγκαταλείψουν τη γενέτειρά τους και να εγκατασταθούν στη σημερινή Τουρκία. Η έμπνευση δημιουργήθηκε με την ανεύρεση επιτύμβιων στηλών σε διάφορα, εγκαταλελειμμένα, νεκροταφεία των μουσουλμάνων, αρχικά στην περιοχή της Λεκάνης και μετά των γύρω περιοχών. Στη συνέχεια, εξελίχτηκε με την μετάφραση και τη μελέτη αυτών, όπου φανερώθηκε ο ταφικός πολιτισμός των πρώην κατοίκων της περιοχής του ορεινού όγκου της Καβάλας. Στην πορεία βρέθηκαν και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία, που είχαν σχέση με τη ζωή των ανθρώπων αυτών, αρχίζοντας από το 1375 έως και τις αρχές του εικοστού αιώνα (1923).

  Συγχαίρω τον συγγραφέα για την άριστη δουλειά του και τον εκδότη για την παρουσίαση ενός ακόμη βιβλίου χρήσιμου για την τοπική ιστορία.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΌΠΟΥΛΟΣ

ΞΑΝΘΗ, ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ 2019