Ελένη

Στην Ελλάδα που οι ηττημένοι έγραψαν την ιστορία και παρουσίασαν τη δική τους πτυχή του εμφυλίου η Ελένη δεν έχει καμία θέση.

Ας πούμε μερικά λόγια για αυτήν την γυναίκα που έγινε σύμβολο θυσίας .

Η Ελένη Γκατζογιαννη γεννήθηκε στο χωριό Λίας της Μουργκάνας της Ηπείρου.

Τον Αύγουστο του 1948 στις 28 δολοφονήθηκε από τους κομμουνιστές αντάρτες που είχαν υπό την κυριαρχία τους το χωριό της για το λόγο ότι φυγάδευσε τα παιδιά της για να ξεφύγουν από το παιδομάζωμα .

Τι ήταν το παιδομάζωμα;

Το ΕΑΜ πρώτα την περίοδο της κατοχής και μεταξύ ο δημοκρατικός στρατός ο οποίος είχε με το χρόνο αρκετούς υποστηρικτές λόγω των βιαιοτήτων και έχοντας μικρότερη επιρροή και έλεγχο στα μεγάλα αστικά κέντρα καταλάμβανε ορεινές περιοχές όπου τις ήλεγχε πλήρως.

Στις περιοχές αυτές εφάρμοζε το λεγόμενο παιδομάζωμα όπου στελέχη των ανταρτών έπαιρναν διά της βίας παιδιά και εφήβους και τα προωθούσαν στις φιλικά προσκείμενες στον κομουνισμο χώρες με διπλό σκοπό.

Από τη μία χρησιμοποιούσαν αυτούς τους νέους σαν εφεδρείες λόγω της λειψανδρίας και από την άλλη έλεγχαν τους γονείς τους εκβιάζοντας τους αφού είχαν τα παιδιά τους υπό την κηδεμονία τους.

Η Ελένη Γκατζογιαννη έχοντας αντιληφθεί ότι τα παιδιά της θα πέσουν θύματα του παιδομαζώματος κατάφερε να τα φυγαδεύσει σε περιοχές που δεν ελέγχονταν από τους κομμουνιστές.

Αυτή της η πράξη ήταν και η καταδίκη της.

Η Ελένη για αυτή της την ηρωική πράξη συνελήφθη βασανίστηκε και καταδικάστηκε από λαοδικειο μαζί με άλλους τέσσερις συγχωριανούς της σε θάνατο στις 28 Αυγούστου 1948.

Η εκτέλεση και ο θάνατος της Ελένης Γκατζογιαννη θα έμενε στην αφάνεια , όπως συνέβη στο παρελθόν για πολλές άλλες περιπτώσεις.

Όμως ο γιος της Νίκος Γκατζογιαννης ο οποίος κατάφερε να πάει στην Αμερική και να γίνει ένας διακεκριμένος δημοσιογράφος δουλεύοντας στους New York times έβαλε σκοπό της ζωής του να μάθει ιστορικά στοιχεία , να μιλήσει με συγχωριανούς του για να αναδείξει τον μαρτυρικό θάνατο της μητέρας του.

Μετά από έρευνα στα χωριά και στα βουνά της Ηπείρου και αφού είχε κάνει την Ελλάδα σπίτι του ξανά , εξέδωσε το 1983 βιβλίο με το όνομα Ελένη.

Το βιβλίο αυτό πέρα από την αναφορά των συνθηκών της εποχής , των γεγονότων που οδήγησαν στη δολοφονία της Ελένης και την ανάδειξη λαϊκών στοιχείων της περιόδου του εμφυλίου είναι μια σκληρή απεικόνιση της πραγματικότητας για τις περιοχές που είχαν καταληφθεί από τους αντάρτες.

Αναφέρει πως ήταν η ζωή σε ένα χωριό το οποίο στην περίοδο της κατοχής εξουσιαζοταν από το ΕΑΜ και είχε μάλιστα μεγάλη αποδοχή απ’ τον τοπικό πληθυσμό έχοντας πάρει το παρατσούκλι Μικρή Μόσχα.

Όταν έφυγαν οι Γερμανοί αφήνοντας πίσω τους ερείπια φτώχεια και καταστροφές ήλθαν ακόμα πιο δύσκολα χρόνια.

Οι κάτοικοι διαιρέθηκαν ζώντας την απόλυτη φτώχεια και αρκετοί αμφισβήτησαν τους αντάρτες , άρχισαν να εγκαταλείπουν το χωριό μην μπορώντας να ζουν κάτω από την σφιχτή αγκαλιά των κομμουνιστών.

Ο Νίκος Γκατζογιαννης πέρα από την δημοσιογραφική έρευνα και συλλογή στοιχείων για τη συγγραφή του βιβλίου του ήταν και ο ίδιος πρωταγωνιστής της ιστορίας

Η γλαφυρή του περιγραφή , η ανάδειξη του τρόπου ζωής των κατοίκων ενός χωριού στην Ελλάδα , η αναφορά ιστορικών στοιχείων και η μετάδοση συναισθημάτων έκαναν την Ελένη να γίνει παγκόσμια επιτυχία.

Το κύριο νόημα και η μεγάλη του επιτυχία δεν είχε να κάνει με στενά ιδεολογικά όρια και αφορισμούς .

Το υπέρτατο αγαθό που είναι η ζωή του ανθρώπου και το μεγαλείο ψυχής μιας γυναίκας που θυσιάστηκε για τα παιδιά της μας δίνει ως κεντρική ιδέα αυτό βιβλίο.

Το νόημα αυτό προσομοιαζε σε σκηνικό αρχαίας τραγωδίας με τη μάνα να βάζει τα στήθια της μπροστά για να σωθούν τα παιδιά της .

Αυτός ο λόγος με την παρουσίαση της ηρωίδας μάνας και με την περιγραφική ικανότητα του συγγραφέα έχοντας ρόλο στα γεγονότα σε μετέφερε νοητά στην Ελλάδα και στο χωριό Λια την δύσκολη εποχή της Κατοχής αλλά και την περίοδο του εμφυλίου.

Το βιβλίο έχοντας όλα αυτά τα πλεονεκτήματα , της αναδειξης ιστορικών και ιδεολογικών στοιχείων, της περιγραφής μιας δύσκολης περιόδου , της μεταφοράς του κλίματος της εποχής μαζί με την αναφορά των συνθηκών ενός ελληνικού χωριού την περίοδο μετά τον β Παγκοσμιο πόλεμο ήταν συνταγή επιτυχίας που είχε απήχηση σε όλο τον τότε ελεύθερο κόσμο.

Το βιβλίο γραμμένο το 1983 στην αγγλική πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα και η ιστορία της Ελένης συγκίνησε πολλούς ανά τον κόσμο.

Η επιτυχία του βιβλίου ήταν τόσο μεγάλη που αργότερα έφερε την μεταφορά του στον κινηματογράφο όπου και γνώρισε τεράστια επιτυχία το 1985.

Στην δημοκρατική Ελλάδα όπου ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα και να διακινεί τις ιδέες του απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου η προβολή του στη χώρα μας γιατί θεωρήθηκε ότι αναζωπυρώνει τα πάθη και αναμοχλευει στιγμές του εμφυλίου.

Μάλιστα το ΚΚΕ με προτροπή στους ψηφοφόρους του είχε δώσει εντολή να καταληφθούν κινηματογράφοι με σκοπό να αποτραπεί η προβολή του έργου.

Ο σκοπός επετεύχθη αφού είτε με την παρουσία έδιωχναν φοβεριζαν και εμπόδιζαν τους θεατές είτε με επεισόδια και φθορές στις αίθουσες η ταινία απεσύρθη.

Ας σημειωθεί ότι τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Ισπανία επειδή δεν επετράπη από τη χώρα μας στο κινηματογραφικό συνεργείο να πραγματοποιήσει λήψεις στα χωριά της Ηπείρου.

Την ίδια ώρα στην Ελλάδα είχαν γυριστεί και παρουσιαστεί στο ελληνικό κοινό άπειρα κινηματογραφικά έργα είτε με πραγματικά ιστορικά πρόσωπα είτε μυθοπλασίας που ανέφεραν την ιστορία του εμφυλίου με την αριστερή λογική παρουσιάζοντας έναν πρωταγωνιστή κατατρεγμένο και κυνηγημένο από τους κακούς δεξιούς που του στερούσαν την αγάπη του.

Όλοι μας έχουμε δει ταινίες στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση συμπαθητικους και λαϊκούς ανθρώπους που τους κηνυγουσε το κράτος του κέντρου και της δεξιάς ή τους εξοριζε σε ξερονήσια χωρίζοντας τους από τις οικογένειες τους.

Δεν είδαμε ποτέ όμως ούτε ταινίες ούτε ρεπορτάζ που να αναφέρονται στο λόγο που η Πολιτεία τους εχθρευοταν ούτε πουθενά αναφέρθηκαν τα εγκληματα τους και η προσήλωση σε μια ιδεολογία και μια χώρα ΕΣΣΔ που εποφθαλμιουσε την Ελλάδα.

Ούτε είδαμε πουθενά την διανόηση να βγει και να παραδεχτεί ότι ο εμφύλιος ξεκίνησε γιατί κάποιοι αποφάσισαν να πάρουν το εξουσία δια των όπλων.

Έπρεπε να συντηρηθεί ένας μύθος αθώων και ανήμπορων αγνών ιδεολόγων που ήταν θύματα της σκληρότητας του αστικού καθεστώτος.

Η άλλη άποψη έπρεπε να πολεμηθεί μανιωδώς για να μην χαλάσει η ψευδεπίγραφη εικόνα των καλών κομμουνιστών.

Δεν ενοχλήθηκε ποτέ κανένας δημοκράτης αριστερός από την μονόπλευρη μεταφορά της ιστορίας από στρατευμένους καλλιτέχνες.

Ούτε ποτέ εκφράστηκε η λογική όταν μεταφέρεται η εποχή του εμφυλίου μονόπλευρα από την πλευρά των ηττημένων ότι αναζωπυρώνονται εθνικά πάθη.

Είναι ντροπή για μια χώρα η οποία θέλει να λέγεται ότι πιστεύει στον πλουραλισμό και στην ελευθερία της γνώμης να μην έχει προβληθεί η ταινία Ελένη.

Τελειώνοντας επειδή έχω ζήσει το κλίμα της εποχής και πως ο Ανδρέας Παπανδρέου είτε με συντάξεις σε αντιστασιακούς, είτε με την κατάργηση της χωροφυλακής έκλεινε το μάτι στους αριστερούς για να προσεταιριστεί τις ψήφους τους , θεωρώ ότι η δεκαετία του 1980 και λιγότερο αυτή του 70 ήταν περίοδος με έντονα τα πολιτικά πάθη και με μεγάλο φανατισμό.

Θέλοντας λοιπόν να υφαρπάξει την ψήφο των αριστερών και προκειμένου να έχει εκλογική επιτυχία έκανε τα χατίρια τους όπως ήταν και η μη προβολή της ταινίας.

Ήταν ξεκάθαρα μια πολιτική επιλογή.

Αν θέλουμε όμως σαν κοινωνία να είμαστε δίκαιοι και να αγαπάμε τον πλουραλισμό , την Ελένη πρέπει να τη δείχνουμε στα σχολεία για να βλέπουν οι μαθητές που οδηγεί ο φανατισμός και ο ολοκληρωτισμός και ποιες είναι οι συνέπειες του εμφυλίου για να μη τις ξαναζήσουμε.

Όσο ταυτόχρονα αφήνουμε κάποιους να παρουσιάζουν την ιστορία μονόπλευρα και οι θύτες να γίνονται θύματα είμαστε στη λάθος κατεύθυνση.

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια και με τη βοήθεια των social media άνθρωποι που εκφράζονται από τις παρυφές τις αριστεράς μέχρι και την δεξιά δίνουν αγώνες για να μην υπάρχει αυτή η μονόπλευρη μεταφορά της ιστορίας στη χώρα μας.

Ίσως γιατί οι ίδιοι να νιώθουν ένα περίεργο καθήκον να στηρίξουν τους προγόνους τους που στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου ενώθηκαν ολες οι πατριωτικές δυνάμεις ξεκινώντας από τους σοσιαλδημοκράτες , τους φιλελεύθερους , τους κεντρώους και τους δεξιούς , παραμερίζοντας τις διαφορές τους μπροστά στον ολοκληρωτικό κίνδυνο να καταλήξει η Ελλάδα σε κουμουνιστικο παράδεισο.

ΥΓ

Πληροφοριακά αναφέρω ότι το ΚΚΕ οργάνωσε εκδήλωση που έγινε στις 22 08 2020 που καλούσε τα μέλη του να μιλήσουν όχι για το παιδομάζωμα αλλά για το παιδοφυλαγμα και το παιδοσωσιμο από τον μοναρχοφασισμο.