Σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να θέσει ο πρωθυπουργός την «κρατική αεροπειρατεία» που έλαβε χώρα χθες το απόγευμα, όταν με εντολή του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, προσγειώθηκε υποχρεωτικά στο αεροδρόμιο του Μινσκ αεροσκάφος της Ryanair με 171 επιβάτες (ανάμεσά τους 11 Έλληνες) που εκτελούσε την πτήση Αθήνα-Βίλνιους με την αιτιολογία της απειλής βόμβας, με αποτέλεσμα τη σύλληψη του 26χρονου αντιφρονούντα Λευκορώσου δημοσιογράφου και blogger, Ρόμαν Προτάσεβιτς.
Άμεση ήταν η αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος έκανε λόγο για μια άνευ προηγουμένου σοκαριστική πράξη, επισημαίνοντας σε ανάρτησή του στο Twitter ότι η σημερινή Σύνοδος Κορυφής πρέπει να επικεντρωθεί στην αύξηση της πίεσης στη Λευκορωσία, ενώ μετά ορυμαγδό δηλώσεων καταδίκης η επιβολή κυρώσεων θεωρείται πλέον δεδομένη, καθώς το θρίλερ που εξελίχθηκε στον αέρα έχει λάβει σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις.
Σκληρή ανακοίνωση εξέδωσε και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών στην οποία αναφέρει: «Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο την πράξη κρατικής αεροπειρατείας που είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης Ryanair FR 4978. Η πράξη αυτή, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ζωή όλων των επιβαινόντων είναι απαράδεκτη. Καταδικάζουμε την παράνομη σύλληψη του Λευκορώσου ακτιβιστή Roman Protasevich, ο οποίος απειλείται με την θανατική ποινή.
Γιατί βρισκόταν στην Αθήνα
Όπως ανακοίνωσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Προτάσεβιτς βρισκόταν στην Αθήνα ως μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόσφκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Ο 26χρονος κατηγορείται για τρομοκρατία και υποκίνηση ταραχών, αφού τα κανάλια στα οποία εργάζονταν αποτελούσαν βασικά μέσα μετάδοσης των διαδηλώσεων πολιτών κατά του προέδρου του Λουκασένκο, που διαμαρτύρονταν για νοθεία στις εκλογές του 2020. Ο δημοσιογράφος ζει στην εξορία από το 2019 και η Πολωνία είχε απορρίψει αίτημα έκδοσης του από την κυβέρνηση του Μινσκ.
Περίπου 35.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί από τον περασμένο Αύγουστο, σύμφωνα με οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεκάδες έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης, με τις αρχές να υποστηρίζουν ότι έχουν ανοίξει περισσότερες από 1.000 ποινικές υποθέσεις. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχαν καταλήξει τον Οκτώβριο του 2020 σε συμφωνία για επιβολή κυρώσεων κατά του Λουκασένκο, εξαιτίας της άγριας καταστολής των διαδηλωτών. Ωστόσο, το όνομα του προέδρου της Λευκορωσίας δεν συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των 40 προσώπων στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις.
Καταδίκη από Ε.Ε- ΝΑΤΟ και συνέπειες
«Το περιστατικό δε θα μείνει χωρίς συνέπειες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ καλώντας τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσουν αμέσως τον κρατούμενο επιβάτη και να εγγυηθούν πλήρως τα δικαιώματά του. Την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς ζητά με μήνυμά της στο twitter και η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ μιλάει και εκείνη για «συνέπειες» στη Λευκορωσία. Την ίδια ώρα, η Λιθουανία κάλεσε τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσουν από κοινού να αποφεύγουν οι αεροπορικές εταιρείες τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
Η πρόταση για την κοινή διακήρυξη επίσης θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, ενώ σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών, θα ζητηθεί επίσης να αναγνωριστεί το επεισόδιο αυτό ως παραβίαση των κανόνων του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Παρέμβαση πραγματοποίησε και το ΝΑΤΟ που ζήτησε διεθνή έρευνα για το περιστατικό.
