ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΜΑΤΙΑ, 6 (τέλος)
Του Θανάση Μουσόπουλου
Ρόλος Μέσων Ενημέρωσης στην καλλιέργεια της περιφερειακής συνείδησης
Ανήκω σε μια γενιά που οι εφημερίδες, τα περιοδικά και το ραδιόφωνο κυριαρχούσαν. Μέσα από αυτά γνώρισα πολιτισμό, θέατρο, πολιτική και αθλητισμό. Μελετώντας την ιστορία των μέσων ενημέρωσης στην ενιαία Θράκη, στην Μακεδονία και στην Ήπειρο, όπως και στη Μικρά Ασία, κατά τον 19ο αιώνα, διαπιστώνεις πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν στην πολιτική και πολιτιστική συγκρότηση των ελληνικών αυτών περιοχών.
Φρονώ ότι, παρά τις ριζικές αλλαγές και την εξέλιξη σε όλα αυτά τα μέσα, ιδίως με την προσθήκη των τηλεοπτικών και διαδικτυακών μέσων, ειδικά τα περιφερειακά μέσα οφείλουν να συνεχίσουν να παίζουν το ρόλο του πολιτιστικού μοχλού και το μέσο προβολής των περιφερειακών δρώμενων.
Σε κείμενα προβληματισμού, που δημοσίευσα στον καιρό της πανδημίας, ασχολήθηκα με τα ΜΜΕ και τον ρόλο τους. Πάντοτε κάνω διάκριση ανάμεσα στα κεντρικά και στα περιφερειακά μέσα, παρόλο που οι διακρίσεις συχνά είναι ρευστές.
Οι δημοσιογράφοι και οι ιδιοκτήτες των μέσων (που συχνά στα περιφερειακά μέσα ταυτίζονται) είναι σημαντικές προσωπικότητες της επαρχίας. Μπορούν να παίζουν θετικό ή αρνητικό ρόλο, ανάλογα.
Ο Παντελής Μπουκάλας σε κείμενο του 2018 για τη λεγόμενη «τέταρτη εξουσία» γράφει: ότι «Δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίσοι ούτε ίδιοι. Φυσικά και υπάρχουν λιγοστοί (της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου, του Διαδικτύου και – μάλλον έσχατοι οι κάποτε πρώτοι – των εφημερίδων) που έχουν δεσπόζουσα θέση στο καθημερινό πάουερ γκέιμ. Μολαταύτα, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, η εξουσία τους, ως δανεική και ετεροπροσδιορισμένη, είναι αναιρέσιμη ανά πάσα στιγμή. Μα ποια εξουσία ισχυρότερη από την οικονομική, παγκοσμίως και εν Ελλάδι; Και ποιο σοβαρότερο πρόβλημα αντιμετωπίζει η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπου γης, από την υπερφαλάγγιση ή και την υπονόμευσή της από τις θρυλικές «δυνάμεις της αγοράς», του χρήματος σε απλά ελληνικά; ».
Καλό είναι να έχουμε υπόψη αυτές τις απόψεις, αν και από την άλλη μεριά υπάρχουν πολλές ενστάσεις. Θεωρώ ότι τα Μέσα Ενημέρωσης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχουν να κερδίσουν πολλά – και ως μέσα και ως πολίτες – από μια συνολική, δίκαιη, καθολική, σφαιρική αντίληψη του χώρου.
Αυτό που λέμε «περιφερειακή συνείδηση» υπονοεί ανάπτυξη όπου και όπως πρέπει, σε όλα τα επίπεδα: οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά. Πριν από δεκαετίες, που είχαμε σε κάθε νομό τόσες κοινότητες, τι σπατάλη γινόταν, για να γίνουν έργα «σε κάθε κοινότητα»! Τώρα, με τις αντιπεριφέρειες / νομούς, γίνεται κατανοητό ότι παραμονεύουν παρόμοιοι κίνδυνοι.
Αν φιλοδοξούμε να έχουμε «περιφερειακή ανάπτυξη», οφείλουμε να μετατρέψουμε τον τρόπο που λειτουργούμε και βλέπουμε τα πράγματα. Τα Μέσα ενημέρωσης έχουν χρέος να καλλιεργήσουν μια νέα αντίληψη. Θα βρουν τα ίδια τα μέσα τους τρόπους και τους δρόμους.
Θα κλείσουμε αυτή τη σειρά των κειμένων μας με ένα ποίημα του δικού μας Βασίλη Βασιλικού – σφραγίδα ελπίδας…
Κι ας μη νομίζουμε πως είμαστε μεγάλοι,
τρανοί, υπερκόσμιοι κι αθάνατοι ποιητές.
Περνούμε εμείς· έρχονται πίσω άλλοι
κι όλοι μας είμαστε φτωχοί τραγουδιστές.
Ξεπέσαμε -πουλιά αποπλανεμένα-
στη γη· κι αναρωτιόμαστε: «πού πάμε;»
Κι εκεί που άλλοι μισούνε -μάταιη έννοια-
τις ομορφάδες της, περνώντας τραγουδάμε.
Αδιόρθωτοι κι ανώφελοι νεφοπαρμένοι
-κι ίσως για σε, αναγνώστη, να ‘μαστε τρελοί-
μας τυραννά στο διάβα μας η σκέψη: «τι απομένει;»
κι ένα αναπάντητο κι ασίγαστο «γιατί;».
Κι έτσι φεύγουμε εμείς· μας ακολουθάνε άλλοι·
με άλλα τραγούδια τραγουδούν τις ομορφιές.
Δεν είμαστε τρανοί· δεν είμαστε μεγάλοι.
Μόνο περνούμε σαν φτωχοί τραγουδιστές.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΞΑΝΘΗ, 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021
