Μια ολοκληρωμένη μελέτη παρουσιάσθηκε πριν λίγες μέρες από τον Γενικό Διεθυντή της ΣΕΚΕ ΑΕ και πρώην Υπουργό Αλέξανδρο Κοντό και μια ομάδα εξαιρετικών επιστημόνων, η οποία ασχολήθηκε με την παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης στον πρωτογενή τομέα στην Θράκη και τις προοπτικές για την ανάπτυξη της περιοχής.
Ο Αγροτικός Τομέας στη Θράκη είναι ιδιαίτερα σημαντικός, για λόγους που έχουν να κάνουν, όχι μόνο με τη διάσταση της συμβολής του στην οικονομία της περιοχής, αλλά κυρίως με την αποτελεσματική συμβολή του στη διατήρηση του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού σε μία από τις πλέον «εθνικά ευαίσθητες» περιοχές της χώρας.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το ποσοστό των απασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα στη Θράκη υπερβαίνει το 20% του ενεργού εργατικού δυναμικού, συμβάλλει κατά περίπου 8% στο εθνικό γεωργικό Α.Ε.Π. και καλύπτει περίπου το 30% των συνολικών εξαγωγών της περιοχής.
Σημαντική είναι, όμως, και η διασύνδεση του με τους άλλους τομείς της οικονομίας (δευτερογενής, τριτογενής), σχέση που κάνει αντιληπτό πόσο σημαντική είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία της Θράκης για την τοπική οικονομία. Μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων στηρίζεται στο παραγόμενο προϊόν του πρωτογενή τομέα, όπως π.χ. μεταποιητικές βιομηχανίες τροφίμων, καπνού, βάμβακος και άλλων αγροτικών προϊόντων, υπηρεσίες μεταφοράς, χονδρεμπόριο και λιανεμπόριο αγροτικών προϊόντων, τραπεζικές και εκτελωνιστικές υπηρεσίες, επιχειρήσεις εισροών (γεωργικά μηχανήματα, φάρμακα, εφόδια κτλ).
Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι ορισμένα αγροτικά προϊόντα που παράγονται στην περιοχή, όπως ο καπνός είναι μονοκαλλιέργεια και η μοναδική πηγή εισοδήματος και ζωής χιλιάδων οικογενειών αγροτών, που δεν διαθέτουν εναλλακτικές δυνατότητες για παραμονή στις πατρογονικές τους εστίες.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ΟΣΔΕ, η καλλιεργηθείσα έκταση στη Θράκη το 2020 ανήλθε σε 2.761,430 στρέμματα (407.305 στρέμματα στην Ξάνθη, 834.490 στρέμματα στη Ροδόπη και 1.519,635 στρέμματα στον Έβρο).
Το 93,15% της εν λόγω έκτασης, καλύπτεται από παραδοσιακές καλλιέργειες (Σκληρό σιτάρι, κτηνοτροφικά, φυτά, βαμβάκι, ενεργειακές καλλιέργειες, αραβόσιτος, ελαιώνες, καπνός) και 8,38% αγρανάπαυση, ενώ το υπόλοιπο καλύπτεται με μικρά ποσοστά από καλλιέργειες της άλλης γεωργίας (αμπελώνες, δενδρώδεις, ρύζι, σπόροι σποράς, οσπριοειδή, γεώμηλα).
Σε σχέση με το 2014, πρώτο έτος εφαρμογής της υφισταμένης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2014-2020, η καλλιεργηθείσα έκταση παραμένει σχεδόν στα ίδια επίπεδα, με μικρές διαφοροποιήσεις στα παραγόμενα προϊόντα που αναφέρονται στην ανάλυση της παραγωγής ανά περιοχή που ακολουθεί.
Σε ότι αφορά στους απασχολούμενους στον αγροτικό τομέα, ανέρχονται σε περίπου 100.000 στην φυτική παραγωγή και περίπου 7.500 στην κτηνοτροφία.
Ειδικότερα, για την κτηνοτροφία θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Θράκη διαθέτει σημαντικές ποσότητες παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, της τάξης του 14% της συνολικής παραγωγής της Ελλάδος, ενώ στο αιγοπρόβειο το 3,2% της συνολικής παραγωγής. Και οι δυο τομείς για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους είναι πολύ σημαντικοί, καθώς:
-η δραστηριότητα της αγελαδοτροφίας στηρίζει αποτελεσματικά την παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών που καλύπτουν το 21,5% της καλλιεργούμενες εκτάσεις στη Θράκη και αποτελεί την βασική πηγή Α΄ ύλης, που μεταποιούν γαλακτοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται κυρίως στη Θράκη, ενώ -ο τομέας της αιγοπροβατοτροφίας στηρίζει το εισόδημα, την επιβίωση και την παραμονή στη Θράκη χιλιάδων οικογενειών κτηνοτρόφων.
Τέλος, σε ότι αφορά στον τομέα της επαγγελματικής αλιείας, θα πρέπει να τονιστεί ότι απασχολούνται περίπου 550 αλιείς, δραστηριοποιούνται πέντε επαγγελματικοί σύλλογοι και συνεταιρισμοί, ενώ ο τομέας διαδραματίζει σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στις παράκτιες περιοχές της Θράκης και στη Σαμοθράκη.
Το σχέδιο για την αγροτική ανάπτυξη της Θράκης περιλαμβάνει την αποτύπωση της υφιστάμενης παραγωγικής κατάστασης σε φυτική, ζωική παραγωγή και αλιεία, όπως αυτή διαμορφώνεται ανά περιοχή, τις διαφοροποιήσεις που υπήρξαν στη διάρκεια της υφιστάμενης προγραμματικής περιόδου (2014-2020), καθώς επίσης και τις προτάσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα της περιοχής.
Βέβαια, δεν θα μπορούσε να γίνει οποιοδήποτε πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, εάν δεν λαμβάνονταν υπόψη δυο σοβαροί παράγοντες που διαδραματίζουν σημαντικό ρολό στην αγροτική παραγωγή.
-Η κλιματική αλλαγή και το πώς μπορούν να προβλεφθούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και να περιορισθούν οι επιπτώσεις τους, αλλά – και στις περιπτώσεις που υπάρχουν καταστροφές – πώς μπορούν να στηριχθούν με αποτελεσματικό τρόπο οι πληττόμενοι αγρότες.
-Οι υποδομές στη γεωργία και κυρίως η αξιοποίηση των υδάτινων πόρων. Πρέπει να τονιστεί ότι από τη συνολική καλλιεργηθείσα έκταση στη Θράκη μόνο το 60% είναι αρδευομένη. Οι δεκάδες χιλιάδες γεωτρήσεις είναι προφανές ότι ανεβάζουν το κόστος παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, αλλά, κυρίως, προκαλούν μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση από την καύση πετρελαίου, όπως επίσης και από την επέκταση της υφαλμύρωσης, η οποία καταστρέφει όλο και μεγαλύτερη έκταση εύφορης καλλιεργήσιμης γης.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι η έλλειψη υποδομών όσον αφορά στους υδάτινους πόρους δεν οφείλεται στη γεωμορφολογία της περιοχής, καθώς τα φυσικά όρια της Θράκης είναι δυο ποταμοί, ο Έβρος και ο Νέστος, των οποίων τα ύδατα στο μεγαλύτερο μέρος χύνονται στη θάλασσα.
Στην περίπτωση του Έβρου, μάλιστα, σχεδόν κάθε χρόνο βιώνουμε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, που καταστρέφουν μεγάλες ποσότητες αγροτικής παραγωγής και οδηγούν ακριτικές αγροτικές οικογένειες σε απόγνωση.
Τέλος, είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι η προοπτική του αγροτικού τομέα στη Θράκη, θα πρέπει να βασιστεί στην ουσιαστική στήριξη των νέων αγροτών. Οι απασχολούμενοι στον αγροτικό τομέα στη Θράκη, με ηλικία κάτω των 45 ετών είναι μόλις 8.477 και κατά συνέπεια είναι απαραίτητο, προκειμένου να κρατηθεί ζωντανός ο αγροτικός τομέας στη Θράκη, να τους δοθεί η κατά προτεραιότητα δυνατότητα πρόσβασης στα αναπτυξιακά προγράμματα της Ε.Ε. (σχέδια βελτίωσης, προγράμματα νέων αγροτών), η δυνατότητα απόκτησης γης μέσω χαμηλότοκων δανείων από το τραπεζικό σύστημα, ουσιαστικής κάλυψής τους από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ένταξης των παραγωγών τους σε προγράμματα ποιοτικής γεωργίας και κτηνοτροφίας και οργάνωσής τους σε συλλογικά σχήματα, προκειμένου να πετύχουν μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση των εμπορικών προοπτικών και των προϊόντων τους.
ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Αλέξανδρος Κοντός: Γενικός Διευθυντής ΣΕΚΕ Α.Ε. Πρ. Υπουργός ΥΠΑΑΤ
Χρήστος Αυγουλάς: Ομότιμος Καθηγητής ΓΠΑ Πρ. Γενικός Γραμματέας ΥΠΑΑΤ
Δημήτρης Παπαγιαννίδης: Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών, Πρ. Γενικός Γραμματέας ΥΠΑΑΤ
Έλλη Τσιφόρου: Γενική Διευθύντρια ΓΑΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
Εμμανουήλ Σαραντίδης: Γενικός Διευθυντής Α.Σ. Ξάνθης
Βασίλης Αμπαρτζίδης Γεωπόνος ΣΕΚΕ Α.Ε.
