Γεωπολιτική «πανδημία» στην Ευρώπη, από τα Βαλκάνια τη Μαύρη Θάλασσα έως τη Βαλτική

*Γράφει ο Γιάννης Μήτσιος

Το τι γίνεται τον τελευταίο καιρό στο τόξο Βαλκανίων, Μαύρης Θάλασσας έως τα βόρεια στη Βαλτική δεν περιγράφεται. Οι εξελίξεις, οι ισορροπίες και τα λάθη που μπορεί να προκύψουν μπορεί να αποβούν μοιραία για την ειρήνη και τη σταθερότητα στο μέλλον στην Ευρώπη αλλά και ευρύτερα.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το ΝΑΤΟ σχεδίασε και υλοποιεί αυτή την περίοδο ασκήσεις στη μύτη και στην αυλή της Ρωσίας που αναπτύσσονται στο τόξο, από τα νότια στα Βαλκάνια, στη Μαύρη Θάλασσα-Ουκρανία και συνεχίζουν έως την Πολωνία και τις Βαλτικές χώρες. Για τη Ρωσία θεωρούνται μέγιστη πρόκληση που στόχο έχουν την ρωσική επικράτεια. Στις ενστάσεις των Ρώσων έρχεται να προστεθεί και η τελευταία συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας που για τη Ρωσία είναι πρόβα «πολέμου». Οι περισσότερες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ είναι και μέλη στην ΕΕ.
Αυτές τις μέρες πάλι, στα Πολωνολευκορωσικά σύνορα ένα μεταναστευτικό σκηνικό τύπου «Έβρου» εξελίσσεται καθημερινά με χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες κυρίως από Μ. Ανατολή και Κ. Ασία που θέλουν να πάνε στην Γερμανία, τη Σουηδία και γενικώς στις πλούσιες χώρες του βορρά. Η Λευκορωσία κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί και εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες ως αντίδραση στις κυρώσεις που υφίσταται από την ΕΕ για τον αυταρχισμό και τη μη τήρηση δημοκρατικών αρχών από τον ηγέτη της, Λουκασένκο.
Στο μέτωπο αυτό η Λευκορωσία ζητά στρατιωτικές ενισχύσεις από τη Ρωσία και σκοτώνονται δύο ρώσοι αλεξιπτωτιστές σε ασκήσεις. Η Πολωνία ζήτησε τη βοήθεια της Βρετανίας, ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ για να κατασκευάσουν τείχος και να στηρίξουν τη μεθόριο, αλλά σκέφτεται και την ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ με αίτημά της, ενώ ένας πολωνός στρατιώτης σκοτώθηκε από ατύχημα. Στα πολωνικά σύνορα δεν υπάρχει Frontex (παρότι εδρεύει στη Βαρσοβία!!) κι ούτε δόθηκαν άδειες να προσεγγίσουν ΜΚΟ για ανθρωπιστική βοήθεια αλλά και ΜΜΕ. Η Πολωνία μαζί με την Ουγγαρία μέχρι πρότινος αποτελούσαν και αποτελούν τα «μαύρα» πρόβατα στην ΕΕ και για την Πολωνία επεβλήθη πρόστιμο ενός εκατομμυρίου ευρώ τη μέρα και πάγωμα κονδυλίων από την Ευρώπη λόγω αμφισβήτησης της υπεροχής του Ευρωπαϊκού Δικαίου έναντι άρθρων του πολωνικού συντάγματος. Για δε το προσφυγικό, όταν η Ελλάδα ζητούσε, όλες οι χώρες της ΕΕ να πάρουν αναλογικά πρόσφυγες και μετανάστες, είχε βγει και απόφαση από την ΕΕ, δεν πήραν ούτε έναν αρνούμενοι πεισματικά.
Και ας πάμε και στο ζουμί της όλης ιστορίας που κατά την άποψή μας είναι οι ρωσικοί αγωγοί που μεταφέρουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Εδώ και λίγες εβδομάδες λοιπόν, ολοκληρώθηκε η κατασκευή του ρωσογερμανικού αγωγού Nord Stream2, ο οποίος θα μεταφέρει 55 δις κυβικά φυσικού αερίου από τη Ρωσία πρωτίστως για τα γερμανικά νοικοκυριά και τις βιομηχανίες αλλά και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μ’ αυτόν τον αγωγό παρακάμπτονται στην ουσία οι βαλτικές χώρες και η Πολωνία αλλά κυρίως και η Ουκρανία που θα χάσουν δις δολάρια για τη μεταφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Μέσω της Λευκορωσίας διέρχεται ήδη το 20% του ρωσικού αερίου προς Ευρώπη. Ήδη είχε προηγηθεί ο αγωγός Turkish Stream, που μέσω Ρωσίας (Μαύρη Θάλασσα) –Τουρκίας-Βουλγαρίας μπαίνει φυσικό αέριο 31.5 δις κ.μ, από τα νότια στην Ευρώπη. Με την εξάρτηση της Ευρώπης στο ρωσικό φυσικό αέριο περίπου στο 40-45% και για πολλές χώρες στο 100% αφού κανένας άλλος προμηθευτής δεν μπορεί ακόμα να την αντικαταστήσει, τι νόημα έχει μια αντιπαράθεση μαζί της; Την ώρα μάλιστα στην Ευρώπη που κρέμονται από τα χείλη του Πούτιν, να στείλει κι άλλο αέριο, να πέσει η τιμή του φυσικού αερίου ενόψει και του χειμώνα. Ακόμα και το υγροποιημένο αμερικάνικο φυσικό αέριο LNG, ταξιδεύει για Κίνα και Ασί,α που πληρώνουν όσο όσο τελευταία. Ο βόρειος αγωγός δεν έχει πιστοποιηθεί ακόμα από την Γερμανία. Η Ρωσία ανησυχεί ότι η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία δεν θα είναι φιλορωσική ή θα κρατά ισορροπίες όπως η απερχόμενη Μέρκελ, που δύο φορές πήρε τον Πούτιν στο τηλέφωνο την περασμένη εβδομάδα να παρέμβει για την κρίση στα πολωνολευκορωσικά σύνορα και όχι μόνο.
Σαυτό το γεωπολιτικό πάζλ χαμένη θα βγει στο τέλος η Ευρώπη. Δυστυχώς στην Πολωνία ξεκίνησε ο Β΄ΠΠ, από την Πολωνία ξεκίνησε η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και του Ανατολικού Μπλοκ, ελπίζουμε να μην ξεκινήσει και η διάλυση της ΕΕ.
Και πριν κλείσουμε ενώ αυτά είναι τα γεωπολιτικά παιχνίδια των μεγάλων στη βόρεια Ευρώπη εμείς εδώ στα Βαλκάνια έχουμε τον δικό μας «πυρετό». Οι Βούλγαροι είχαν τρεις εκλογές μέσα σε ένα χρόνο, είναι χωρίς κυβέρνηση, μπλοκάρουν τα Σκόπια στην ένταξη στην ΕΕ, με βέτο λόγω «μακεδονικής» γλώσσας και εθνότητας, που τους θεωρούν Βούλγαρους-Σλαύους. Στα Σκόπια ο Ζάεφ είναι πολιτικά παράλυτος με οριακή πλειοψηφία ενός αλβανού βουλευτή και τον κρατά πολιτικά ζωντανό ο ξένος παράγοντας. Στη Βοσνία/Ερζεγοβίνη είναι έτοιμοι να το διαλύσουν το κράτος που φτιάχθηκε με τη συνθήκη του Ντέιτον, ενώ στη Ρουμανία έπεσε η κυβέρνηση και έχει εκλογές και είναι σε συνεχή πολιτική κρίση. Η Αλβανία του Ράμα ονειρεύεται ένωση με Κόσσοβο και εμείς κοντεύουμε τους 17.000 νεκρούς από την πανδημία.

*Ο Γιάννης Μήτσιος είναι πολιτικός επιστήμονας, συγγραφέας και διεθνολόγος