Brain Regain: Ποιος νοιάζεται για

τον επαναπατρισμό Κυπρίων νέων;

ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ

Γνωρίζετε πόσες χιλιάδες Κύπριοι, νέες και νέοι, με ένα ή δύο πτυχία, με μάστερ και διδακτορικά, έχουν δραπετεύσει κυριολεκτικά από το νησί, ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση το 2012-2013; Με τους μετριότερους υπολογισμούς -αναζητήσαμε αλλά δεν βρήκαμε επίσημα στοιχεία- πέραν των 30 χιλιάδων νέων έφυγαν εις αναζήτηση καλύτερης τύχης και αμειβόμενης εργασίας και με περισσότερες προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης.

Από αυτές τις δεκάδες χιλιάδες ένα ασήμαντο ποσοστό είναι πιθανό να επιστρέψει κάποτε στην πατρίδα. Η πλειοψηφία θα ριζώσουν σε ξένες χώρες, θα κάνουν οικογένεια, θα αξιοποιηθούν, θα αναγνωριστεί η προσφορά τους και θα διακριθούν.

Αυτό το ανεπρόκοπο κράτος και οι ανεπαρκείς πολιτικάντηδες, που λυμαίνονται τον τόπο, τι έκαναν γι’ αυτά τα δεκάδες χιλιάδες λαμπρά κυπριακά μυαλά, που τα παρέδωσαν ΔΩΡΕΑΝ σε ξένες χώρες; Πόσα δισεκατομμύρια ξόδεψαν οι γονείς και έχασε το κράτος και η οικονομία; Κανένας «δεν φακκά πενιάν»!

Κάθε τόσο, όμως, και ειδικά τώρα με την προεκλογική περίοδο, όλοι αυτοί οι επιτήδειοι ψηφοσυλλέκτες επιδίδονται σε ανέξοδες, κενολόγες διακηρύξεις για τους νέους. Δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ, ούτε και σκέφτηκαν τρόπους για να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, ώστε:

Τουλάχιστον τα περισσότερα από τα παιδιά μας να επιστρέψουν στην Κύπρο και με τις γνώσεις, την εμπειρογνωμοσύνη και την αξιοσύνη τους να συμβάλουν στην ανάπτυξη και στην προκοπή του τόπου.

Τρία παραδείγματα: Γύρω στο 2000, η Γερμανία διαπίστωσε ότι υστερούσε στην τεχνολογία έναντι άλλων εταίρων της. Με δημοσιεύσεις σε Μέσα όλων των χωρών – και στην Κύπρο- κάλεσε όσους είχαν ειδικότητες στην τεχνολογία να μεταβούν στην χώρα με υψηλές απολαβές και πολυετή συμβόλαια. Συνέρρευσαν χιλιάδες!

Η Σιγκαπούρη -που μας εκθείαζε τη δεκαετία του ’90 ο Γ. Βασιλείου-  το 1965 είχε κατά κεφαλήν εισόδημα 500 δολάρια τον χρόνο. Σήμερα: Διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό εκατομμυριούχων στον κόσμο, με ένα στα έξι νοικοκυριά να έχουν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ αναλώσιμο πλούτο.

Όταν ο Τούρκος δικτάτορας Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία το 2003, η Τουρκία είχε μόλις τέσσερα ναυπηγεία, καθόλου αμυντική βιομηχανία και η οικονομία της κατατασσόταν στις υπανάπτυκτες. Σήμερα, λειτουργούν πάνω από 50 ναυπηγεία,  που κατασκευάζουν από τορπιλακάτους μέχρι φρεγάτες, αντιτορπιλικά, ακόμα και μικρό αεροπλανοφόρο, σε συνεργασία με την Ισπανία.

Επίσης, η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας καλύπτει πέραν του 80% και πλέον των αναγκών του στρατού. Πού στηρίχτηκαν όλα αυτά και άλλα φαραωνικά έργα που προγραμματίζει να υλοποιήσει ο Ερντογάν;

Όχι μόνο σε ξένες επενδύσεις αλλά, κυρίως, κάλεσε και επέστρεψαν στην Τουρκία χιλιάδες Τούρκοι με ειδικότητες, που χρειαζόταν η οικονομία της χώρας.

Πριν από δύο χρόνια, 16 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις ανέπτυξαν το Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο  «Ελληνικές Ρίζες», με στόχο τον επαναπατρισμό ανθρώπινου κεφαλαίου που εγκατέλειψε την Ελλάδα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Μιλώντας (20/4/2019) στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Ευστάθιος Τσοτσορός, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Ελληνικά Πετρέλαια, επισημαίνει:

«Η μαζική φυγή επιστημόνων και καταρτισμένου προσωπικού, ιδιαίτερα υψηλής εξειδίκευσης, προς τις χώρες του εξωτερικού κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, συνιστά μία κολοσσιαία απώλεια εθνικής δυναμικής, δυσχεραίνει στην πράξη την αναπτυξιακή προοπτική του τόπου και υπονομεύει την αναγκαιότητα μετάβασης σε ένα παραγωγικό υπόδειγμα, που θα δίνει έμφαση στην ‘‘οικονομία της γνώσης’’». Από την πλευρά του ο Γιάννης Παπαχρήστου, Γενικός Διευθυντής Ελλάδας-Κύπρου, Coca-Cola Τρία Έψιλον, είπε:

«Για να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το φαινόμενο του brain drain αλλά και η τόνωση της απασχόλησης στην Ελλάδα χρειάζονται συμπράξεις και κοινή προσπάθεια. Πιστεύουμε πολύ στον ρόλο του mentoring, της δυνατότητας να βοηθήσει κάποιο έμπειρο στέλεχος με την εμπειρία του, τη γνώση της αγοράς και τη σωρευτική εργασιακή γνώση από διάφορους κλάδους κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Αυτός ο ρόλος είναι στο επίκεντρο της προσπάθειάς μας στο Brain Regain».

Από το 2008 έως το 2016 υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 450.000 Έλληνες αναζήτησαν εργασία και καλύτερο μέλλον σε κάποια χώρα του εξωτερικού. Το 31% ήταν 41 ετών και άνω, το 25% 31-35 ετών, το 19% 36-40 και το 19% 26-30 ετών. Το 53% ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού και το 8% είχαν και διδακτορικό. Οι περισσότεροι (35%) εργάζονται στο εξωτερικό 3-6 χρόνια, ενώ ένα 10% πάνω από 10 χρόνια. Οι Έλληνες του εξωτερικού δεν βιάζονται να επιστρέψουν.

Κόστος για την Ελλάδα και την οικονομία από το brain drain 450.000 Ελλήνων: 15 και πλέον δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με ετήσια έκθεση εκ 200 σελίδων της «Αρχής Αξιολόγησης της Ανώτατης εκπαίδευσης» («Έθνος», 11/10/2020). Το brain drain δεν είναι ελληνικό ή κυπριακό φαινόμενο. Πολλές χώρες προσπαθούν με κάθε τρόπο να επαναπατρίσουν δικά τους λαμπρά μυαλά. Εκτός από την  Κύπρο!

Ο πρώην Πρόεδρος, Γ. Βασιλείου, υποσχόταν να μετατρέψει το νησί σε «Σιγκαπούρη της Μεσογείου». Γιατί δεν τα κατάφερε; Όλοι οι επόμενοι Πρόεδροι δεσμεύτηκαν να αναδείξουν την Κύπρο σε κέντρο παροχής υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκών, ιατρικών, οικονομικών και άλλων υπηρεσιών.

Γιατί χωλαίνει η προσπάθεια; Ποια κυβέρνηση, ποια κόμματα έχουν προτάσεις για επαναπατρισμό και εργοδότηση κυπριακών μυαλών για να συμβάλουν στην ανάπτυξη του τόπου; Κανένας και τίποτε! Διότι προηγείται «το κόμμαν τζιαι τα μμάθκια σας»!

Αντί να κτίσουν ουρανοξύστες που φιλοξενούν πετεινά του ουρανού, γιατί δεν επένδυσαν σε τεχνολογίες αιχμής και καινοτομίας; Γιατί η Εσθονία, με πληθυσμό λίγο μεγαλύτερο από της Κύπρου, είναι η πιο εξελιγμένη τεχνολογικά της ΕΕ και θεωρείται η χώρα των startups (και το Ισραήλ); Γιατί ζητούμε τη βοήθειά της ενώ έχουμε εξίσου λαμπρά κυπριακά μυαλά σε αυτούς τους τομείς;

Πρώτον, η Εσθονία και άλλες χώρες έχουν οραματιστές, προοδευτικούς, προβλεπτικούς ηγέτες με στόχο την προκοπή της πατρίδας τους. Δεύτερον, προφανώς εκεί δεν ισχύει η αδίστακτη κομματοκρατία, η ευνοιοκρατία, η επελαύνουσα ανικανοκρατία και η αήττητη αχρηστοκρατία. Ούτε «το κόμμαν».

*Πρώην Αρχισυντάκτης-Διευθυντής, Αρθρογράφος-αναλυτής στην κυπριακή εφημερίδα “Η Σημερινή”. ΜΑ στις Διεθνείς Σχέσεις και Ευρωπαϊκές Σπουδές του Πανεπιστημίου Λευκωσίας- Πτυχιούχος της Ανωτάτης Σχολής Δημοσιογραφίας της Lille – Universite Catholique de Lille – France