Το βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη «Σεισμός – ο χορός της γης» και  ο  ρόλος της Λογοτεχνίας στην αντιμετώπιση  του φόβου των παιδιών

  Του Θανάση Μουσόπουλου

  Θα μιλήσουμε για τη Λογοτεχνία και το ρόλο της αναφερόμενοι στο βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη «Σεισμός – ο χορός της γης», θα ξεκινήσουμε όμως από την Ιστορία.

  Στις 30 Μαρτίου και στις 23 Απριλίου του 1829 έγιναν στην Ξάνθη δύο πολύ καταστροφικοί σεισμοί που ισοπέδωσαν τα περισσότερα σπίτια της Ξάνθης και προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στα κάστρα και στις εκκλησίες της περιοχής.

  Η Παλιά Ξάνθη, που είναι το κόσμημα και το καμάρι μας,  ανοικοδομήθηκε τις αμέσως επόμενες δεκαετίες. Οι σεισμοί αποτέλεσαν την αφετηρία για μια νέα πορεία και ακμή.

  Διαβάζοντας το έργο του Τάσου για τους σεισμούς θυμήθηκα την ιστορία μας, πιστεύοντας όπως και ο ίδιος ο συγγραφέας ότι η ενημέρωση και η προετοιμασία αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για την ατομική και συλλογική ζωή.

*

  Προτού αναφερθούμε στο βιβλίο, θα πούμε λίγα λόγια για τον συγγραφέα και το ποικίλο έργο του.

  Ο Τάσος Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1974 και μεγάλωσε στον Πολύσιτο. Έχει καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, τη Ραιδεστό, τα Μάλγαρα και την Αδριανούπολη. Υπηρετεί στο Πυροσβεστικό Σώμα από το 1999. Πρόσφατα αποφοίτησε πρώτος από τη Σχολή Αξιωματικών Πυροσβεστικής Ακαδημίας. Είναι φοιτητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης. Διαθέτει άδεια διδασκαλίας από το Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος για ιδιωτικές ή δημόσιες σχολές ή άλλα εν γένει εκπαιδευτικά ιδρύματα. Παλιότερα ήταν επαγγελματίας ποδοσφαιριστής στην ΠΑΕ Α.Ο Ξάνθη, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Παλαιμάχων Ποδοσφαιριστών ΠΑΕ Ξάνθη (2015 –  2016), Πρόεδρος του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου Πυροσβεστών Ν. Ξάνθης (2016 – 2021) που ανέπτυξε πλούσια φιλανθρωπική, πολιτιστική και αθλητική δράση. Από το 2022 είναι Πρόεδρος του Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών «Άπλωσε το χέρι σου».Ζει στην Ξάνθη και είναι παντρεμένος με την Αναστασία Χατζοπούλου και έχουν μαζί τρία παιδιά, τον Δημήτρη, τον Στέφανο και τον Παναγιώτη.

  Έχει συγγράψει και έχει εκδώσει το 2018 το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο «Δύο διαφορετικές μέρες- ένα βιβλίο κατά των νταήδων» του οποίου όλα τα έσοδα διατέθηκαν στο Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ) Γενισέας Ξάνθης. Το 2019 ακολούθησε το δεύτερο βιβλίο με τίτλο «Δύο διαφορετικές μέρες, σεβασμός στην διαφορετικότητα».  Όλα τα έσοδα του βιβλίου δόθηκαν στο Παράρτημα Προστασίας Παιδιού Καβάλας (πρώην ορφανοτροφείο Καβάλας) και Παράρτημα Προστασίας Παιδιού Δράμας (πρώην ορφανοτροφείο Δράμας).

*

  Το 2022 έχουμε το τρίτο βιβλίο του Τάσου Κωνσταντινίδη με τίτλο «Σεισμός: ο χορός της γης», για την παρουσίαση του οποίου έχουμε συναχθεί στον φιλόξενο τούτο χώρο. Στον Πρόλογο του βιβλίου – ανάμεσα στα άλλα – γράφω:

« Τα δύο προηγούμενα με τους τίτλους «Ένα βιβλίο κατά των νταήδων» και «Σεβασμός στη διαφορετικότητα», συνειδητοποίησα ότι τα δύο βιβλία έχουν ως κοινό επίτιτλο  «Δύο διαφορετικές μέρες». Με τα βιβλία του ο συγγραφέας απευθύνεται σε παιδιά και, κατά βάση,  πιστεύει ότι μπορεί ο καθένας, η καθεμιά μας να δράσει για τις διαφορετικές μέρες, για τις καλύτερες μέρες,  για την αλλαγή του κόσμου. Ο Τάσος είναι στρατευμένος στον αγώνα αυτό.

*

  Όπως σημειώσαμε σε προηγούμενο κείμενό μας:    «Πιστεύω ότι καλό είναι αυτό το βιβλίο  που παρουσιάζομε – όπως και άλλα – να τα διαβάζουμε  μαζί με τα παιδιά μας. Να τα συζητούμε μαζί τους. Με την ευκαιρία, βέβαια, να σημειώσω πόσο σημαντικό είναι να κυκλοφορούν στο σπίτι μας λογοτεχνικά βιβλία, να μας βλέπουν τα παιδιά ότι διαβάζουμε και όλα τα σχετικά θέματα.

  Οι ειδικοί, οι εκπαιδευτικοί πάνω στα θέματα αυτά σημειώνουν: Τα οφέλη του να διαβάζετε βιβλία στο παιδί σας στο σπίτι ενισχύει και άλλες σημαντικές δεξιότητες : Παραμένουν συγκεντρωμένα για περισσότερο χρόνο και έχουν ανεπτυγμένες δεξιότητες κατανόησης προφορικού λόγου. Μπορούν να ενδιαφερθούν για μία ιστορία και να συμμετέχουν. Θέτουν ερωτήσεις σχετικά με τους χαρακτήρες και την πλοκή και απαντούν σε αυτές με αυτοπεποίθηση. Μπορούν ευκολότερα να προβλέπουν την έκβαση και να αναγνωρίζουν τα μοτίβα της αιτίας και του αποτελέσματος.

 Όσον αφορά τα λογοτεχνικά βιβλία: Τα καλά βιβλία παιδικής λογοτεχνίας μπορούν να αποδειχθούν ένας θαυμάσιος τρόπος μελέτης και ανάλυσης των συναισθημάτων τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Οι ιστορίες βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν ένα πλούσιο λεξιλόγιο, το όποιο θα χρησιμοποιήσουν όταν θέλουν να μιλήσουν για τα συναισθήματα και να σκιαγραφήσουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το θυμό, το φόβο και τη λύπη τους».

*

  Και το νέο βιβλίο του απευθύνεται στα παιδιά και είναι, όπως σημειώνει μέσο “ενημέρωσης και προετοιμασίας” για τους σεισμούς. Με απλό αλλά λογοτεχνικό τρόπο μιλά μέσα από μια ιστορία για τον τρόπο που τα παιδιά μπορούν με ασφάλεια να αντιμετωπίσουν ένα σεισμό κατά τη διάρκεια που εκδηλώνεται και κυρίως  μετά από την εκδήλωσή του».

  Διαβάζοντας το νέο του αυτό βιβλίο «Θυμήθηκα την πλούσια μυθολογία μας […] Ο Ποσειδώνας, θεός της θάλασσας, χτυπούσε με το πόδι του ή με την τρίαινα, και προκαλούσε τους σεισμούς. Αλλά και ο πατέρας των θεών ο Δίας σε πολλές  περιπτώσεις γεννούσε σεισμούς. Γνωστότερος είναι ο γίγαντας Εγκέλαδος που ως τις μέρες μας τον φέρνουμε στο στόμα μας. Φονεύτηκε κατά τη διάρκεια της Γιγαντομαχίας, αλλά καταπλακωμένος όπως είναι στον τάφο του, ώρες ώρες ξεσπά και βγάζει σεισμούς και ηφαίστεια».

  Αναζητώντας στοιχεία για τους σεισμούς στην αρχαία Ελλάδα, συνάντησα μια σύγχρονη θεωρία: Ο καθηγητής γεωεπιστήμονας Ίαν Στιούαρτ του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ, υποστηρίζει πως τα σεισμικά ρήγματα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να αποκτήσουν συγκεκριμένες περιοχές ιερή σημασία οι πρόγονοί μας πιθανώς έχτιζαν ναούς, ιερά και άλλα κτίρια μεγάλης γι’ αυτούς σημασίας σκοπίμως σε περιοχές που προηγουμένως είχαν πληγεί από σεισμούς (Δελφοί, Μυκήνες, η Έφεσος, η Κνίδος κ.ά.).

   Ο Τάσος Κωνσταντινίδης με το βιβλίο του επιχειρεί όχι να τρομάξει αλλά να προφυλάξει και να διδάξει.

  Το βιβλίο διαιρείται σε έξη κεφάλαια.

1.Μια όμορφη μέρα ξεκινά: Πρωινό ξύπνημα – 4 φίλοι πάνε στο σχολείο

2.Το σημαντικό κουδούνι – Γυμναστική χωρίς τρέξιμο: Διάλειμμα και παιχνίδια με προσαρμοστικότητα και ανθρωπισμό – Πυροσβέστης έρχεται για να μιλήσει για το σεισμό στα παιδιά

3.Ενημέρωση – Εκπαίδευση – Α. Μέτρα πριν από τον σεισμό:  Μάθημα από τον πυροσβέστη στα παιδιά, μυθολογικά στοιχεία από όλο τον κόσμο για σεισμούς, αναφορά στο τι είναι οι σεισμοί, ασκήσεις ετοιμότητας, προληπτικά μέτρα προστασίας

4.Β. Μέτρα προστασίας κατά τη διάρκεια του σεισμού: Όταν εκδηλώνεται σεισμός επιβάλλεται ψυχραιμία. Πρακτικές οδηγίες και διάλογος του πυροσβέστη με τα παιδιά.

5.Γ. Μέτρα προστασίας μετά τον σεισμό: Μετασεισμοί, τι κάνουμε μετά – Επίσημη ενημέρωση και συμβουλές Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας – τα παιδιά επιδεικνύουν κοινωνική ευαισθησία – επιβράβευση

6.Ένας διαφορετικός απρόσκλητος σεισμός:  Οι 4 φίλοι επιστρέφουν στα σπίτια τους. Το απόγευμα παίζουν, επανάληψη με χιούμορ όσων έμαθαν για τους σεισμούς.

*

  Με τον τρόπο του τον αποκαλυπτικό ο Τάσος Κωνσταντινίδης βοηθά τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τον φόβο του σεισμού με απλό και παιχνιδιάρικο θα έλεγα τρόπο. Ως πυροσβέστης προτίμησε τη χρήση της μυθοπλασίας για την αντιμετώπιση του φόβου. ‘Όπως και άλλοτε έχουμε πει «Τα καλά βιβλία παιδικής λογοτεχνίας μπορούν να αποδειχθούν ένας θαυμάσιος τρόπος μελέτης και ανάλυσης των συναισθημάτων τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά».

   Προσωπικά, ως το πιο εύστοχο σημείο του βιβλίου θεωρώ το έκτο κεφάλαιο, όπου τα παιδιά με χιούμορ παίζουν όσα διδάχτηκαν το πρωί στο σχολείο.

*

  Θα κλείσουμε τον περίπατό μας με ένα ποίημα του Τάσου Κωνσταντινίδη. Γιατί, ναι! γράφει και ποιήματα:

Όλα είναι δρόμος στη ζωή

Όλα είναι δρόμος στη ζωή / ο τρόπος που ζεις

που αγαπάς / που ανασαίνεις

Άλλοτε μονόδρομος / άλλοτε διπλός

άλλοτε αδιέξοδο / άλλοτε ανοιχτός

Ποτέ μην ξεχάσεις / ότι το ταξίδι έχει αξία

και η επιλογή του πρώτου βήματος / ανήκει σε σένα

Προχώρα / πίσω μην κοιτάς

την ιστορία σου / άλλοι θα την πουν στο τέλος