Χριστόψωμα και κουλούρες, ισλί και φοινίκια, μπακλαβάδες και «ψαράκια». 23 γιορτινές συνταγές -γλυκιά-κληρονομιά- που μελώνουν και ζαχαρώνουν τις μέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι την Πρωτοχρονιά.

Δεν είναι μόνο τα μελομακάρονα και οι χιονάτοι κουραμπιέδες που μοσχοβολάνε βούτυρο, οι δίπλες με το λεπτό, μελωμένο φύλλο και η βασιλόπιτα, που πότε μοιάζει με αφράτο κέικ, πότε είναι βουτυράτη και «τριφτή» σαν μπισκότο (η σμυρναίικη) και πότε τσουρεκένια (η κλασική Πολίτικη) με αρώματα από μαχλέπι και μαστίχα… Είναι πολλά ακόμη τα εθιμικά γλυκά –συνδεδεμένα με τις μέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Θεοφάνεια– που μπορούμε να φτιάξουμε αυτές τις μέρες. Τα παραδοσιακά συνταγολόγια έχουν πολλά να μας τρατάρουν. Με ρίζες βαθιές, ιστορίες και συμβολισμούς. Με ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς –καρύδια, αμύγδαλα και φουντούκια– που συμβολίζουν την καλή σοδειά και την αφθονία, με μέλι και ζάχαρη (που είναι νεότερο υλικό) για να ‘ναι οι μέρες που θα έρθουν όσο το δυνατόν πιο γλυκές.

Χωρίς κουραμπιέδες και μελομακάρονα Χριστούγεννα δεν νοούνται, μπορούμε όμως να φτιάξουμε πολλά ακόμη παραδοσιακά γλυκά. / Φωτογραφία: Νίκος Καρανικόλας
 

  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΜελομακάρονα: Το γλυκό των Χριστουγέννων σε 16 συνταγές για να διαλέξετεΣτην οικογένεια του μελομακάρονου ανήκουν τα μικρασιάτικα ισλί και τα φοινίκια. Τα πρώτα μαστόρικα κεντητά με τσιμπιδάκι, τα δεύτερα, αρκετά μεγαλύτερα σε μέγεθος, γεμιστά με μέλι, καρύδια και κανέλα, άλλοτε σιροπιαστά κι άλλοτε όχι. Μετά είναι τα διάφορα γιορτόψωμα. Τα χριστόψωμα, με σταυρό, ίσιο, διπλό ή με άκρη που γυρίζει, και πολλές φορές διάφορα ζυμαρένια στολιδάκια – από λουλούδια, στάρια και ελιές, μέχρι αρνάκια και κατσικάκια ή ψάρια και καΐκια. Και οι κουλούρες, με σταφίδες και ξηρούς καρπούς, αρωματισμένες με γλυκάνισο, κανέλα, γαρίφαλο. Σε πιο παλιές συνταγές είχαν και πετιμέζι που τις έκανε πιο σκούρες. Η ζακυνθινή κουλούρα, με τα χρωματιστά κουφέτα, είναι από τις πιο διάσημες.

 

  
Σύμφωνα με την παράδοση, τα σμυρναίικα αετουδάκια φτιάχνονται την Πρωτοχρονιά. Τα τοποθετούσαν μπροστά στο γηραιότερο μέλος της οικογένειας. Αυτός έσπαγε ένα με το χέρι και ευχόταν «όπως τον αετό, έτσι όμορφα και περήφανα να πετάει κι η φαμέλια μας». / Φωτογραφία: Μιχάλης Παππάς

Κουραμπιέδες: 20 χριστουγεννιάτικες συνταγές για να διαλέξετεΔιατρέχοντας την ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα συναντά κανείς πληθώρα από γλυκές παραδόσεις. Στο Ζαγόρι, ας πούμε, και σε άλλα χωριά της Ηπείρου, την παραμονή των Χριστουγέννων κάποιοι ετοιμάζουν ακόμη τα «σπάργανα του Χριστού» – λεπτές και απλωτές τηγανίτες (σαν κρέπες) που τοποθετούνται η μια πάνω στην άλλη, πασπαλίζονται με κοπανισμένα καρύδια και κανέλα και περιχύνονται με γλυκό σιρόπι. Παραδοσιακά ψήνονταν πάνω σε μια καυτή επίπεδη πέτρα που τοποθετείται μέσα στο τζάκι. Στην Κόνιτσα έχουν το κλωστάρι, ένα είδος κυλινδρικού μπακλαβά που θυμίζει μεγάλο και χοντρό σαραγλί. Κάθε λογής μπακλαβάδες δίνουν και παίρνουν αυτές τις ημέρες. Εμείς σας προτείνουμε να δοκιμάσετε και τον περγαμηνό. Και το εβρίτικο σαραγλί. Θαύμα γίνεται.

 

«Ψαράκια» Τήνου – γλυκές γεμιστές τηγανίτες
  

Από την Σμύρνη και την Πέργαμο στην Λέσβο

Στη Μυτιλήνη φτιάχνουν πλατσέδα, γλυκά πιτάκια με καρύδι και «πανιεράκια», με γέμιση από καρύδια, τα οποία μοιάζουν με μικρές ατομικές τάρτες, και στην Τήνο παραδοσιακές τηγανίτες με αρωματική γέμιση, που λόγω σχήματος τις λένε «ψαράκια» και στην πραγματικότητα είναι ένα είδος σκαλτσουνιού. Την Πρωτοχρονιά και των Φώτων συνηθίζεται σε πολλές περιοχές να φτιάχνουν τηγανίτες απλές, καμωμένες με αλεύρι και νερό ή και αυγά, να τις περιχύνουν με μέλι ή πετιμέζι και να τις πασπαλίζουν με κανέλα και σουσάμι ή καρύδια. Αλλά και οι λουκουμάδες είναι συνηθισμένοι το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς. Στην Ηλεία, ας πούμε, τους αρωματίζουν με ξύσμα πορτοκαλιού και γλυκάνισο, και τους σερβίρουν με άφθονο μέλι. Το πρωί της επομένης, που είναι πανιασμένοι, ζεσταίνουν μέλι με λίγο νερό και τους βουτάνε μέσα, να σιροπιαστούν ξανά, και τους τρώνε ως πρώτο γεύμα της νέας χρονιάς, για να είναι όλη γλυκιά και πλούσια.

πηγή: γαστρονόμος