Τα αναξιόπιστα αιολικά και το κρίσιμο ερώτημα
Χρήστος Ι. Κολοβός
Ανεξάρτητος Ενεργειακός Σύμβουλος
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ
τ. Διευθυντής Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας
ck-energy.blogspot.com
Αξιοπιστία ηλεκτροδότησης με χερσαία αιολικά 0,42% έως 0,76%, λιγότερο δηλαδή κι από 1%, παρουσιάστηκε στη Γερμανία το πρωί της Τετάρτης 11/12/2024. Απ’ τις 09:30 το πρωί τα τουλάχιστον 63.160MW χερσαίων αιολικών έδιναν απόδοση λιγότερο από 500MW, πέφτοντας ακόμα και στα 268MW στο διάστημα 12:15-12:30 (στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρισμού ENTSO-E). Ακριβώς δηλαδή την ώρα που η οικονομία ήταν στις παραγωγικές της ώρες. Ως αποτέλεσμα η χονδρική τιμή ηλεκτρισμού πέταξε σε ιστορικό ρεκόρ για τα τελευταία 18 χρόνια.
Στο πιο πάνω διάγραμμα, με τις μπλε γραμμές βλέπουμε την εξέλιξη της μηνιαίας παραγωγής ηλεκτρισμού (ενέργεια) των χερσαίων και των θαλάσσιων αιολικών της Γερμανίας τα τελευταία 9 χρόνια (στοιχεία του αρμόδιου για τις ΑΠΕ Ινστιτούτου Fraunhofer). Με κόκκινες γραμμές είναι η εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος (αριθμός & μέγεθος ανεμογεννητριών). Φυσιολογικά, όσο περισσότερες και μεγαλύτερες ανεμογεννήτριες βάζει κανείς, τόση περισσότερη ενέργεια περιμένει να πάρει. Όμως η μέγιστη παραγωγή ηλεκτρισμού σημειώθηκε τον Ιανουάριο 2020 κι από τότε η παραγωγή δεν αυξάνεται, παρά το συνεχώς αυξανόμενο αριθμό & μέγεθος ανεμογεννητριών, είτε στη στεριά είτε στη θάλασσα.
Κάτι αντίστοιχο με τις 11/12/2024 παρατηρήθηκε στις 27 & 28/12/2024, που και πάλι για αρκετές ώρες τα χερσαία αιολικά έδιναν κάτω από 500MW. Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά: το φαινόμενο έχει επαναληφθεί πολλές φορές.
Τα Ομηρικά Έπη τα ξέρει όλη η οικουμένη, αλλά μάλλον όχι η Γερμανία. Φαίνεται πως εκεί δεν άκουσαν ποτέ πως ο Αγαμέμνονας θυσίασε την κόρη του Ιφιγένεια στην Αυλίδα, μήπως και σταματήσει η παρατεταμένη άπνοια και μπορέσει να ξεκινήσει ο στόλος των Ελλήνων για την Τροία.
Η Δανία, που έχει γεμίσει με ανεμογεννήτριες προκειμένου να εξάγει ρεύμα στη Γερμανία και στις βόρειες Σκανδιναβικές χώρες, είδε και αυτή άπνοια και τις τιμές να εκτοξεύονται. Το ίδιο και στα νότια τμήματα Σουηδίας-Νορβηγίας: την Τετάρτη 11/12/2024 οι τιμές ηλεκτρισμού στη νότια Σουηδία έφτασαν 18.000% πιο ψηλά απ’ την κεντρική Σουηδία! Αποτέλεσμα να εξαγριωθούν όχι μόνο οι πολίτες, αλλά και οι πολιτικοί αυτών των χωρών. Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας και μια μέρα αργότερα και η Υπουργός Ενέργειας καταφέρθηκαν ενάντια στο κλείσιμο πυρηνικών εργοστασίων στη Σουηδία και στη Γερμανία, αλλά κατόπιν εορτής. Στη Νορβηγία τα μεγαλύτερα κόμματα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση ήδη σκέφτονται τη διακοπή της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς η πάμφθηνη δική τους υδροηλεκτρική ενέργεια εξάγεται για να καλύψει τις ανάγκες των χωρών με πολλά αιολικά. Δεν είναι η πρώτη φορά, αλλά κανείς δεν βάζει μυαλό! Και οι πολιτικοί στέλνουν το λογαριασμό στους πολίτες.
Αν αυτό συμβαίνει στα 63.160MW χερσαία αιολικά της Γερμανίας, με την τεράστια γεωγραφική διασπορά, αλλά και στα 9.200MW θαλάσσια αιολικά της Βόρειας Θάλασσας, γιατί δεν θα συμβαίνει στα πολύ λιγότερα αιολικά που έχει προγραμματίσει το Ελληνικό, δήθεν “Εθνικό”, Σχέδιο για την Ενέργεια & το Κλίμα, (χερσαία 8.900MW για το 2030 και 13.000MW το 2050);
Αντίθετα με τα αιολικά, στο διάγραμμα για τα Γερμανικά ηλιακά η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική: όσο αυξάνονται οι εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών, εντελώς αντίστοιχα αυξάνεται η παραγόμενη ενέργεια. Γι’ αυτό και παγκοσμίως η αγορά επενδύει κυρίως σε φωτοβολταϊκά, αφήνοντας κατά μέρος τα αιολικά. Το χειμώνα βέβαια και τα ηλιακά πάνε για ύπνο, όπως άλλωστε κάνουν κάθε βράδυ, ανεξαρτήτως εποχής. Έτσι, όταν συμπέσει άπνοια με συννεφιά, (Dunkelflaute το λένε οι Γερμανοί), όσα αιολικά και φωτοβολταϊκά και να έχει κανείς, το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο. Πάνω από 170 χιλιάδες μεγαβάτ των δήθεν ΑΠΕ έχει εγκαταστήσει η Γερμανία, αλλά συμπαρέσυρε Δανία-Σουηδία-Νορβηγία στην ανασφάλεια ηλεκτροδότησης.
Λαμβάνοντας τώρα υπόψη την απείρως πιο αξιόπιστη συμπεριφορά των ηλιακών, που δίνουν και πιο φθηνή ενέργεια απ’ τα αιολικά, θα μπορούσε να μας πει κάποιος πόσα δισεκατομμύρια θα εξοικονομούσε η χώρα αν συνδύαζε φωτοβολταϊκά με σύγχρονες λιγνιτικές μονάδες όπως η Πτολεμαΐδα 5; Ή με ΕΛΛΗΝΙΚΟ φυσικό αέριο; Και πόση κοινωνική ηρεμία θα εξασφάλιζε αν αφενός διέκοπτε τις εγκαταστάσεις αιολικών και αφετέρου χωροθετούσε τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, σύμφωνα με δημοσιευμένη από το 2019 μελέτη του Ερευνητικού Κέντρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Την απάντηση βεβαίως μας την έδωσε πριν ένα χρόνο ο ίδιος ο πρωθυπουργός: μας είπε πως το 2022, που εκτοξεύθηκε η τιμή του φυσικού αερίου, η χώρα ξόδεψε 7 δισεκατομμύρια ευρώ για εισαγωγές φυσικού αερίου, ενώ κανονικά το ποσό που απαιτείται είναι 1 δισεκατομμύριο. Ήταν ακριβώς τότε που απ’ τον Οκτώβριο 2021 η κυβέρνηση έδωσε πολλά δισεκατομμύρια επιδοτήσεων στους παρόχους ηλεκτρισμού και τον Ιούλιο 2022 ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε διπλασιασμό της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής. Διπλασιασμό που ποτέ δεν είδαμε, αφού πρώτη προτεραιότητα είναι να καίμε το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο. Από το Μάρτιο 2024 η τιμή του φυσικού αερίου συνεχώς αυξάνεται ξανά κι ο λογαριασμός πάει στους πολίτες …
