ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΟΥ ΣΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Η περιφέρεια Θεσσαλίας αποτυπώνει σε μικρότερη κλίμακα όλη την αγροτική παραγωγή της Ελλάδος αφού μας δίνει σχεδόν όλα τα βασικά αγροτικά προϊόντα που παράγονται στην χώρα μας.
Σύμφωνα όμως με την εμπεριστατωμένη έκθεση του καθηγητή Νίκου Δαναλάτου για την φυτική παραγωγή στην Θεσσαλία, τα στοιχεία δυστυχώς για την προοπτική της δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά αφού η έκταση που καλλιεργείται συνολικά στην Θεσσαλία καλύπτει το 14,6 % του συνόλου της Ελλάδας, το 80% είναι αροτρέες καλλιέργειες. Από αυτές το 49,3% είναι μη αρδευόμενες εκτάσεις και κατά μέσο όρο η ακαθάριστη πρόσοδος στις μη αρδευόμενες εκτάσεις είναι περίπου 100 ευρώ ανά στρέμμα και το ακαθάριστο κέρδος είναι μικρότερο από 6,5 χιλ. ευρώ ετησίως στηριζόμενο στις επιδοτήσεις.
Είναι κρίσιμο να σημειωθεί ότι τα τελευταία 20 χρόνια έχουν εγκαταλειφθεί περίπου 1 εκ. στρέμματα όμως και στην πρόσφατη περίοδο βασικά αγροτικά προϊόντα όπως είναι το βαμβάκι, το καλαμπόκι, το σιτάρι, τα σταφύλια, τα μήλα και άλλα, να μην παρέχουν καθαρό εισόδημα για μία αξιοπρεπή διαβίωση των αγροτών. Και κάτι αντίστοιχο συμβαίνει δυστυχώς και με την ζωική παραγωγή ιδιαίτερα μετά τα επανειλημμένα πλήγματα που δέχτηκαν οι κτηνοτρόφοι από τις ασθένειές και τον Ντάνιελ με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολη η επιβίωση τους.
Τα κυριότερα προβλήματα όπως αναφέρει η μελέτη και όπως αποδείχτηκε είναι η αντιπλημμυρική προστασία, η διάβρωση και η ερημοποίηση των εκτάσεων στους λόφους στην ξηροθερμική ζώνη, το μεγάλο έλλειμα νερού, το υψηλό κόστος παραγωγής και ο μικρός σε πολλές περιπτώσεις κλήρος, οι σε μεγάλο ποσοστό μονοκαλλιέργειες, και ο σημαντικά περιορισμένος αριθμός κρατικών γεωτεχνικών ( γεωπόνων και κτηνιάτρων ) που οδηγούν σε αδυναμία αντιμετώπισης κρίσεων όπως την τελευταία περίοδο στα προβλήματα της ζωικής παραγωγής αλλά και στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως για μένα πέραν των ακραίων καιρικών φαινομένων και των ασθενειών στην κτηνοτροφία είναι ότι πλέον το αγροτικό επάγγελμα κυρίως για οικονομικούς λόγους δεν είναι ελκυστικό για νέους ανθρώπους αλλά απεναντίας τους απομακρύνει από κάθε αγροτική δραστηριότητα. Κατά την άποψη μου το αγροτικό είναι εξίσου με το δημογραφικό τα πιο μεγάλα προβλήματα για το μέλλον της πατρίδας μας δ. Διότι η εγκατάλειψη της υπαίθρου πέραν από την έλλειψη τροφίμων θα οδηγήσει σε ερημοποίηση της ελληνικής περιφέρειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το σύνολο τον οριστικών δηλώσεων ΟΣΔΕ 2024 που υποβλήθηκαν για την Θεσσαλία και που είναι 65.204 μόνο το 4,7% προέρχεται από ηλικίες αγροτών μικρότερες των 30 ετών, το 28,58% προέρχεται από ηλικίες 30-50 και το 66,30% προέρχεται από ηλικίες μεγαλύτερες των 50 ετών.
Άρα από την μία πλευρά σε παγκόσμιο επίπεδο βλέπουμε την σημασία του αγροτικού τομέα να αναβαθμίζεται και τον κίνδυνο για έλλειψη τροφίμων να είναι πλέον τώρα περισσότερο παρά ποτέ ορατός και από την άλλη πλευρά στην μεγαλύτερη αγροτική περιοχή της Ελλάδας οι νέοι αγρότες να απομακρύνονται, να μην θέλουν ν΄ασχοληθούν με την γεωργία και την κτηνοτροφία.
Δυστυχώς απεδείχθη ότι και η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική στην βασική της φιλοσοφία είναι λάθος σχεδιασμένη γεγονός που και οδήγησε σε μεγάλες κινητοποιήσεις των αγροτών στην προηγούμενη χρονιά και μειώνει σημαντικά την αγροτική παραγωγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως στην χώρα μας.
Πέρα από έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό που απαιτείται για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα της Θεσσαλίας το σημαντικότερο είναι άμεσα να ληφθούν μέτρα έτσι ώστε να κρατηθούν οι αγρότες όρθιοι τώρα. Να βοηθηθούν από τα χτυπήματα που δέχονται, να μπορέσουν να ζήσουν, να μην απογοητευτούν και εγκαταλείψουν την γεωργία και ιδιαίτερα οι νέοι αγρότες. Απαιτείται άμεση οικονομική και κυρίως κοινωνική και ψυχολογική στήριξη των αγροτών, γρήγορες αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ, επιδοτήσεις στα επίπεδα των προηγούμενων χρόνων, έλεγχοι από τις κρατικές υπηρεσίες στα εισαγόμενα προϊόντα και στήριξη των αναγκαίων υποδομών για την συνέχιση της δραστηριότητας τους αλλά και επιστημονική στήριξη από ειδικούς επιστήμονες στις καθημερινές τους δραστηριότητες, έλεγχος στο κόστος παραγωγής και ουσιαστικές παρεμβάσεις για την διάθεση των προϊόντων της περιοχής σε ικανοποιητικές τιμές. Τέτοια παραδείγματα για το πως μπορούν να γίνουν όλα αυτά υπάρχουν πολλά και θα μπορούσα στην δεύτερη φάση της συζήτησης να αναφερθώ.
Πέρα από τα μέτρα που προανέφερα και που είναι απαραίτητα για να επουλώσουν τις πληγές, αλλά ασφαλώς δεν είναι αυτά που θα δώσουν μακροχρόνια προοπτική στην επιβίωση του αγροτικού τομέα, θα πρέπει να εκπονηθεί στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην περιφέρεια Θεσσαλίας που να έχει τα εξής χαρακτηριστικά :
– Να έχει μακροχρόνια διάσταση
– Και διακομματική συναίνεση
– Να πραγματοποιηθεί διαβούλευση με εκπροσώπους των αγροτών, συνεταιρισμούς, φορείς του ιδιωτικού τομέα και οπωσδήποτε με το Υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης, την περιφέρεια, τους δήμους και όλο αυτά με καθοριστικό ρόλο από το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και φυσικά την έρευνα για τις δυνατότητες εξεύρεσής των απαραίτητων οικονομικών πόρων τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τις κρατικές δομές για την εφαρμογή του.
Ως μεθοδολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτή που βασίστηκε το σχέδιο της διακομματικής για την αγροτική ανάπτυξη της Θράκης το οποίο έγινε αποδεκτό από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής και αυτούσιο συμπεριελήφθη στο πόρισμα της επιτροπής για την ανάπτυξη της Θράκης.
Βασικές κατευθύνσεις για την εκπόνηση του σχεδίου θα πρέπει να είναι :
1.Η αποτύπωση με βάσει τις δηλώσεις του ΟΣΔΕ, των προϊόντων που παράγονται στην Θεσσαλία τόσο στην φυτική όσο και στην ζωική παραγωγή.
2.Η καταγραφή των κατά κύριο και μη κατά κύριο επάγγελμα αγροτών ανάλογα με την ηλικιακή τους διαστρωμάτωση και τα προϊόντα που παράγουν. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αποτυπωθεί η ακριβής δραστηριότητα των νέων αγροτών έτσι ώστε στο στρατηγικό σχεδιασμό να δοθεί βαρύτητα στην ενίσχυσή τους.
3.Η ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων στις αγορές και η σχέση μεταξύ των τιμών διάθεσης και του κόστους παραγωγής που σημαίνει και τις προοπτικές που αυτά διαθέτουν για το μέλλον.
4.Οι προοπτικές για την παραγωγή νέων προϊόντων ανάλογα με την δυνατότητα επικερδούς για τους αγρότες διάθεσής τους στις αγορές.
5.Η ύπαρξη αλλά και η δημιουργία νέων συνεταιρισμών ή επιχειρήσεων που μπορούν να μεταποιούν και να διαθέτουν τα προϊόντα στις αγορές.
6.Η ενίσχυση των υποδομών στην γεωργία για την αξιοποίηση υδάτινων πόρων, αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, αναδασμών και έργων που θα διευκολύνουν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
7.Η υποστήριξη όλων των δραστηριοτήτων από τις κρατικές δομές του Υπουργείου Γεωργίας, περιφέρειες , δήμοι, πανεπιστήμιο και η ανάπτυξη στο μέγιστο βαθμό των γεωργικών εφαρμογών με πρόσληψη γεωπόνων και κτηνιάτρων και αξιοποίηση των υφισταμένων, οι οποίοι θα είναι δίπλα στους αγρότες.
8.Η ένταξη των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, και ιδιαίτερα των νέων αγροτών, σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με γρήγορες διαδικασίες και με χορήγηση άτοκων δανείων, επιδοτούμενων από την πολιτεία προκειμένου να προχωρήσουν σε αγορά γης, αύξηση των υφιστάμενων και δημιουργία νέων αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
9.Επίσης στο μέγιστο βαθμό η διασύνδεση του πανεπιστήμιου Θεσσαλίας με την εφαρμοσμένη έρευνα και την υποστήριξη των αγροτών .
- Η ανάπτυξη ενός οργανωμένου σχεδίου προστασίας των αγροτικών εκμεταλλεύσεών από ακραία καιρικά φαινόμενα και η εφαρμογή όλων των σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων για την αντιμετώπισή τους.
11.Η διερεύνηση εφαρμογής όλων των δυνατοτήτων που μας δίνει η ευρωπαϊκή ένωση αλλά και ο κρατικός προϋπολογισμός προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες εφαρμογής του στρατηγικού σχεδίου αλλά και να υποστηρίξουμε αποτελεσματικά τις προσπάθειες των αγροτών και στην παραγωγή αλλά και στην αποζημίωση τους όταν υφίστανται ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα.
12.Και φυσικά να οριστεί ομάδα από όλους τους φορείς που ανέφερα η οποία θα είναι επιφορτισμένη με την εφαρμογή και την υλοποίηση των πτυχών του στρατηγικού σχεδιασμού . Για μένα καθοριστικό ρόλο στο κομμάτι αυτό πρέπει να παίξει το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και η περιφέρεια.
Ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την χάραξη του στρατηγικού σχεδιασμού, από εμπειρία σας λέω, ότι μπορεί να περιορισθεί σημαντικά για την εκπόνηση της μελέτης αφού υπάρχει η εμπειρία από το 2008 όπου το Υπουργείο Γεωργίας και τα αρμόδια πανεπιστήμια της χώρας για την εκπόνηση μελέτης για την αποκατάσταση και την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα των περιοχών που επλήγησαν από τις πολύ μεγάλης έκτασης καταστροφικές πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και την Εύβοια, χρειάστηκαν μόλις 40 περίπου ημέρες και η μελέτη που παραδόθηκε ήταν έκτασης περίπου 3.500 σελίδων , η δαπάνη της καλύφθηκε από το ίδρυμα Λάτση και αμέσως ξεκίνησε η εφαρμογή της από τα πανεπιστήμια και το Υπουργείο Γεωργίας.
Και η μελέτη για την ανάπτυξη της Θράκης διήρκησε μόνο 3 μήνες και αυτό γιατί έγινε από μία μικρή ομάδα έμπειρων τεχνοκρατών.
Κατά συνέπεια εάν αποφασισθεί να εμπλακούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς πιστεύω ότι με την καθοδήγηση του πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα μπορούσε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να εκπονηθεί η μελέτη και να αρχίσει η εφαρμογή της.
Κυρίες και κύριοι οποιοσδήποτε πιστεύει ότι εδώ στην Θεσσαλία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ουσιαστική αγροτική ανάπτυξη απέχει μακράν από την ουσία και την αναγκαιότητα της επιβίωσης του αγροτικού τομέα στην χώρα μας. Απαιτείται όμως σοβαρή και υπεύθυνη προσέγγιση του θέματος, πόρτες ανοιχτές στα Υπουργεία, ευήκοα ώτα, σχεδιασμός και όρεξη για δουλειά.
Εδώ υπάρχουν οι καλύτερες δυνατότητες από πλευράς παραγωγικών συντελεστών, υπάρχουν σοβαροί και υπεύθυνοι επαγγελματίες αγρότες και επίσης σύγχρονες δράσεις του συνεταιριστικού και ιδιωτικού τομέα που μπορούν να καταστήσουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα που παράγονται .
Απαιτείται κατά συνέπεια μία πιο συστηματική και επιστημονική προσέγγιση, μια αγροτική πολιτική στην πράξη, για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα στην Θεσσαλία.
Για την χάραξη και την υλοποίηση μιας τέτοιας πολιτικής είμαι βέβαιος ότι όλοι είμαστε διατεθειμένοι να συμβάλλουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
