του Αλέξανδρου Θεολόγου
Το παζάρι, ή αλλιώς ο εκβιασμός, της Άγκυρας προς το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι χαρακτηριστικό της πολιτικής της Τουρκίας: Απειλεί ότι θα αγοράσει πυραύλους S-400 από την Ρωσία αν δεν πιέσουν οι Αμερικανοί τους Κούρδους του Ιράκ να ακυρώσουν τη διενέργεια του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία τους, το οποίο είναι προγραμματισμένο για τις 25 Σεπτεμβρίου.
Όσο η μέρα του δημοψηφίσματος πλησιάζει, τόσο πυκνώνουν οι τουρκικές ανακοινώσεις για την αγορά των ρωσικών πυραύλων. Τώρα συμφωνήσαμε, τώρα υπογράφουμε, τώρα υπογράψαμε, αλλά δεν είναι ακόμα εν ισχύ οι υπογραφές… Αρκετά ανατολίτικα τερτίπια πάντως για να κάνουν τους Αμερικανούς να… τρέχουν και να παρακαλούν τους Κούρδους να κάνουν πίσω.
Και να φανταστεί κανείς ότι το ίδιο κόλπο το έχει κάνει ξανά η Τουρκία πριν από μόλις ένα χρόνο: Το 2016 είχε κάνει συμφωνία με Κινεζική εταιρεία στην οποία είχε επιβληθεί εμπάργκο από τις ΗΠΑ με την κατηγορία ότι πούλησε πυραύλους στο Ιράν -παρά το εμπάργκο.
Η Άγκυρα λέει ότι θα πληρώσει 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ρωσία για την αγορά δύο S-400 σε ένα χρόνο και την δυνατότητα κατασκευής άλλων δύο στο έδαφός της αργότερα. Αυτό θα σήμαινε ότι μετά από έξι δεκαετίες η Τουρκία θα γύριζε την πλάτη της στο ΝΑΤΟ και σ’ αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα γινόταν το σημαντικότερο προπύργιο του ΝΑΤΟ σε ολόκληρη την περιοχή.
Καθώς οι S-400 δεν είναι συμβατοί με τα αμυντικά συστήματα του ΝΑΤΟ, η Τουρκία θα μπορούσε να τους τοποθετήσει όπου θέλει και να τους χρησιμοποιεί όπως θέλει, χωρίς τους περιορισμούς του ΝΑΤΟ, δηλαδή κατά της Ελλάδας, του Αιγαίου, της Αρμενίας κλπ. Βέβαια, οι ίδιοι οι Ρώσοι λένε ότι χρειάζονται πολλά δισεκατομμύρια για να μπορέσει η ΄Αγκυρα να προχωρήσει στην παραγωγή στο έδαφός της όπως ανακοινώνει -κάτι μάλλον αδύνατον (διαβάστε περισσότερα εδώ). ΄Ομως αυτή την «απειλή» την χρησιμοποιεί και στα παζάρια που κάνει για την αγορά πυραυλικών συστημάτων ιταλο-γαλλικής παραγωγής.
Διαβάστε επίσης S-400: Γιατί η αγορά τους από την Τουρκία απασχολεί τις ΗΠΑ
Το «παζάρι των πυραύλων» πάντως κινητοποίησε την αμερικανική διπλωματία. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τζέιμς Μάττις, πήγε στην πρωτεύουσα του ιρακινού Κουρδιστάν, Ερμπίλ, και ζήτησε από τον Κούρδο πρόεδρο Μασούντ Μπαρζανί την αναβολή του δημοψηφίσματος. Την ίδια ώρα, ο εκπρόσωπος τύπου του Μάττις μιλούσε υπέρ των καλών διμερών σχέσεων με την ΄Αγκυρα και υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ και της Συρίας.
Επίσης, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Μπαρζανί, προσπάθησε να τον πείσει να μην προχωρήσει στο προγραμματισμένο δημοψήφισμα. Από την πλευρά της η Τουρκία, με επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου στο Ερμπίλ και με συνομιλίες του προέδρου Ερντογάν με τον Τζέιμς Μάττις, πιέζει ασφυκτικά για την μη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Και όλα αυτά μέσα σε δύο μόλις μέρες, δύο μέρες μετά την επίσημη ανακοίνωση ότι η Τουρκία υπέγραψε τελικά με τη Ρωσία την αγορά των S-400 αλλά «η υπογραφή δεν είναι ακόμα σε ισχύ».
Οι Κούρδοι αγωνίζονται από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου για την δημιουργία του δικού τους κράτους, το οποίο θεωρητικά θα περιελάμβανε τις κουρδικές περιοχές του βορείου Ιράκ (που σήμερα έχουν αυτονομία), του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας. Φυσικά όλες αυτές οι χώρες δεν θέλουν με κανένα τρόπο την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος των Κούρδων του βορείου Ιράκ γιατί σ΄ αυτό βλέπουν την αρχή της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους στο οποίο θα ήθελαν να προσαρτισθούν και οι κουρδικές περιοχές των χωρών τους. Μάλιστα, για να καταστήσει ακόμα πιο σαφές, ο Τούρκος αρχηγός του Εθνικιστικού κόμματος της αντιπολίτευσης, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δήλωσε ότι η διενέργεια κουρδικού δημοψηφίσματος αποτελεί «αιτία πολέμου».
Τί θα κάνουν τώρα οι Κούρδοι; Πολύ πιθανόν να μην προχωρήσουν στο δημοψήφισμα μετά από τόσες πιέσεις. Αν και οι Αμερικανοί τους θεωρούν τους καλύτερους πολεμιστές και συμμάχους στον αγώνα κατά του ISIS και τους έχουν ενισχύσει στρατιωτικά -προκαλώντας σφοδρή δυσαρέσκεια στην Τουρκία- δεν φαίνεται ότι σε αυτό θα τους υποστηρίξουν.
Οι Αμερικανοί πιθανότατα δεν θα θελήσουν να δυσαρεστήσουν κι άλλο την Τουρκία, η οποία τους έχει πείσει ότι θα «κλίνει προς την Ρωσία» σ΄ αυτή την περίπτωση, με πρώτη και καλύτερη την αγορά των S-400. Τι λένε οι Ρώσοι για όλα αυτά; Μάλλον απολαμβάνουν τον καυγά και τα άγρια παζάρια, αλλά ποτέ δεν θα έδιναν ευαίσθητη, απόρρητη τεχνογνωσία στους Τούρκους.
